Stebelski (Uhr-Stebelski) Piotr (1857–1923), prawnik, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.

Ur. 15 VII w Niemirowie (pow. Rawa Ruska) w Galicji wschodniej. Był synem Rusina Jakuba (Jakowa) Stebelskiego (15 X 1805 – 23 VIII 1893), urzędnika podatkowego, i nieznanej z nazwiska Polki. Miał trzech braci: Włodzimierza (zob.), Jarosława i Romana. Bliższe informacje o rodzinie w biogramie brata, Włodzimierza.

Dzieciństwo S-ego upłynęło w kręgu kultury polskiej, swoje ukraińskie korzenie odkrył z czasem dzięki ojcu. W l. 1866–74 uczęszczał kolejno do gimnazjów w Samborze, Kołomyi i Stanisławowie, gdzie w I Gimnazjum w r. 1874 zdał maturę. T.r. rozpoczął studia z prawa na Uniw. Wiedeńskim, ale z końcem pierwszego semestru przeniósł się na Wydz. Prawa i Administracji Uniw. Lwow. Studia ukończył w r. 1878 i jeszcze t.r. przystąpił, pod kierunkiem Juliana Dunajewskiego, do egzaminów doktorskich (rygorozów) na UJ. Po ich złożeniu (24 X 1878, 13 II i 3 VI 1879) uzyskał stopień doktora praw. W r. 1878 rozpoczął aplikację sądową w Wyższym Sądzie Krajowym we Lwowie.

Na początku r. 1884 wniósł S. do Kolegium Profesorów Wydz. Prawa i Administracji Uniw. Lwow. podanie o uzyskanie veniam legendi z prawa karnego, którą w lutym t.r. rozszerzył na prawo karne procesowe. Jako podstawę habilitacji przedłożył pracę pt. O karygodnym usiłowaniu wg prawa austriackiego (niepublikowana), dwa odczyty oraz trzy artykuły: O stanowisku prawnym kobiety wg prawa karnego („Urzędnik” 1883 nr 13, 14), O stanowisku przewodniczącego w sądzie przysięgłych, a w szczególności o Rèsumè („Przegl. Sąd. i Admin.” 1883 nr 30–34), Kilka uwag do interpretacji art. 512 lit. a) ust. karn. (tamże 1883 nr 51, 52). Na podstawie opinii Feliksa Gryzieckiego dopuszczono go do kolokwium na podstawie głównej pracy, ale jedynie z prawa karnego. Dn. 8 IX 1884 Kolegium Profesorów powierzyło mu (po rezygnacji Jana Dobrzańskiego) prowadzenie na Uniw. Lwow. w semestrze zimowym r. akad. 1884/5 wykładów z austriackiego prawa karnego z prawem wykładania w języku ukraińskim (co Min. Wyznań i Oświaty <Min. WiO> w Wiedniu zatwierdziło reskryptem z 24 XI t.r.). Kolokwium habilitacyjne S-ego odbyło się 28 I 1885, ale wykład próbny (5 II t.r.) pt. O wpływie błędu na ocenianie czynu ze stanowiska prawa nie zyskał aprobaty Kolegium Profesorów. W lipcu Min. WiO zleciło powtórzenie wykładu, który S. wygłosił pt. O znaczeniu klęsk w zakresie prawa karnego (26 X); również i tym razem nie zadowolił części Kolegium Profesorskiego, mimo to Min. WiO zatwierdziło habilitację w grudniu, a S. uzyskał prawo wykładania prawa karnego. T.r. otrzymał również docenturę prywatną w zakresie austriackiego prawa i postępowania karnego z ukraińskim językiem wykładowym.

Po zakończeniu aplikacji sądowej reskryptem Min. Sprawiedliwości z 16 VI 1887 został S. mianowany adiunktem sądowym okręgu lwowskiego Sądu Krajowego Wyższego; 20 VI t.r. skierowany do pracy w Sądzie Obwodowym w Kołomyi, zawiesił działalność dydaktyczną na Uniw. Lwow. W maju 1888 wrócił do Lwowa zarówno na stanowisko adiunkta Sądu Krajowego, jak i docenta prywatnego. Reskryptem Min. WiO z 27 X t.r. został mianowany członkiem komisji egzaminacyjnej dla teoretycznych egzaminów państwowych oddziału sądowego. W l. 1889–93 był członkiem Rady Miejskiej we Lwowie i pracował w Sekcji ds. organizacyjnych i oświaty oraz w komisji prawniczej. W l. 1890–1914 (?) należał do Lwowskiego Tow. Prawniczego. Postanowieniem cesarskim z 13 IV 1892 mianowano go, w miejsce zmarłego w r. 1891 Aleksandra Ogonowskiego, profesorem nadzwycz. austriackiego prawa i postępowania karnego z ukraińskim językiem wykładowym. Zgodnie z przepisami opuścił wtedy służbę sądową, ale po wyrażeniu 2 IX 1893 zgody przez Min. WiO został wpisany na listę obrońców w sprawach karnych dla okręgu Sądu Krajowego Wyższego we Lwowie. Postanowieniem cesarskim z 28 VI 1895 (z prawomocnością od 1 X t.r.) został mianowany profesorem zwycz. W r. akad. 1898/9 pełnił funkcję dziekana Wydz. Prawa i Umiejętności Politycznych, a w r. akad. 1899/1900 – prodziekana. Oprócz wykładów z austriackiego prawa i postępowania karnego, prowadził w języku ukraińskim seminarium kryminalistyczne, a także wielokrotnie w zastępstwie wykładał prawo cywilne. Jako stały członek sekcji historyczno-filozoficznej ukraińskiego Tow. Naukowego im. Tarasa Szewczenki, opowiedział się w r. 1903 za jego przekształceniem w instytucję naukową i 1 XII t.r. podpisał odpowiedni projekt statutu opracowany przez Stanisława Dniestrzańskiego (Dnistrianśkiego), Michała Pawłyka i Włodzimierza Szuchewicza. W l. 1907–14 był zastępcą członka Krajowej Komisji dla włości rentowych (wybrany przez Wydz. Krajowy). Od założenia w kwietniu 1909 Tow. Prawników Ukraińsko-Ruskich we Lwowie był jego członkiem; na polecenie jego komisji kryminalistycznej został redaktorem wydania austriackiej ustawy procesu karnego w języku ukraińskim. Dn. 25 VI t.r. został powołany przez Min. WiO do Komisji dla egzaminów rządowych Oddziału Nauk Politycznych (był egzaminatorem z ekonomii społecznej, polityki ekonomicznej i nauki skarbowości). W r. 1913 został odznaczony Orderem Żelaznej Korony III kl., a ok. r. 1915 mianowany Radcą Dworu.

Większość prac naukowych opublikował S. w języku polskim, głównie w „Przeglądzie Prawa i Administracji” (do r. 1892 „Przegląd Sądowy i Administracyjny”), część również w języku ukraińskim, przyczyniając się do rozwoju ukraińskiej terminologii prawniczej, m.in. w wydawanych przez Tow. Naukowe im. Szewczenki we Lwowie: „Časopis’ pravnyča” (red. Konstany Lewicki) i „Časopis’ pravnyča i ekonomična” (red. Dniestrzański). Najwięcej prac ogłosił w l. dziewięćdziesiątych, m.in. książki: Studia nad procesem karnym (Lw. 1891), Ze statystyki przestępności Galicji (Lw. 1893), Nowe kierunki w nauce prawa karnego (Lw. 1894). W l. 1895–6 uczestniczył w przekładzie na język ukraiński nowych ustaw procesowych cywilnych i stał na czele komitetu zajmującego się ustaleniem ukraińskiej terminologii prawnej; wynikiem tych prac był dokonany w r. 1896 przekład na język ukraiński ustawy egzekucyjnej („Vistnyk zakoniv deržavnych” 1896 nr 78–79). W l. 1896–7 uporządkował, a w r. 1897 (dzięki zasiłkowi z Min. WiO i wsparciu Wydz. Prawa Uniw. Lwow.) wydał po Ogonowskim manuskrypt zawierający system austriackiego prawa prywatnego pt. „System austryjskoho prava pryvatnoho” (L’viv, t. 1: „Nauky zahalni i pravo ričeve”; t. 2: „Pravo obligacyjne i spadkove”), pierwszy drukowany system prawa prywatnego w języku ukraińskim, zarazem jeden z najważniejszych pomników ukraińskiego języka prawnego. W r. 1901 wydał Komentarz do austriackiego postępowania karnego (Lw.); jego część opublikował t.r. w wersji ukraińskiej pt. Austryjskyj proces karnyj (komentar) (Lw.). Interesował się historią polityczną Galicji w 1. poł. XIX w., zwłaszcza polskimi tajnymi związkami rewolucyjnymi; ogłosił z tego zakresu monografię Proces kryminalny Teofila Wiśniowskiego i towarzyszy o zbrodnię zdrady stanu. Na podstawie źródeł urzędowych (Lw. 1909) oraz artykuł Lwów w r. 1848. Na podstawie aktów śledczych („Kwart. Hist.” R. 23: 1910 z. 3, 4).

W czasie polsko-ukraińskich walk o Lwów i Galicję wschodnią (1918–19) S. nie angażował się politycznie. Dn. 5 VIII 1919 Min. WRiOP mianowało go członkiem komisji teoretycznych egzaminów rządowych Oddziału Sądowego we Lwowie bez ograniczenia językowego; zakres jego uprawnień został rozszerzony (prawo i proces karny, prawo i proces cywilny, prawo handlowe i wekslowe). Kiedy t.r. na Uniw. Lwow. zaprzestano wykładów w języku ukraińskim, 28 III 1920 pismem do rektora Alfreda Halbana wyraził S. lojalność wobec państwa polskiego i gotowość prowadzenia wykładów w języku polskim. Dn. 20 XI t.r. Rada Wydz. Prawa i Umiejętności Politycznych powierzyła mu prowadzenie w języku polskim wykładów z zakresu prawa i procesu karnego, co 8 I 1921 zatwierdziło Min. WRiOP. Prowadził także S. wykłady zlecone z prawa prasowego i prawa narodów. Mimo przekroczenia wieku emerytalnego, na wniosek Rady Wydz. Prawa i Umiejętności Politycznych UJK z 20 I 1923, Min. WRiOP pismem z 9 III t.r. pozostawiło S-ego na Katedrze Prawa i Postępowania Karnego w charakterze profesora zwycz. do końca r. akad. 1924/5. Zmarł 24 IX 1923 we Lwowie, został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim.

Dn. 19 X 1889 ożenił się S. we Lwowie z Zofią (zm. 1894), córką dyrektora Galicyjskiej Kasy Oszczędności Franciszka Zimy. W drugim małżeństwie zawartym 19 II 1901 w Krakowie ze Stanisławą Chrząszcz, córką Tadeusza i Wiktorii z Janickich, miał S. córkę Janinę.

Biblioteka Narodowa. Katalog rękopisów, Red. B. Kocówna, W. 1970 VIII; Dnistrians’kyj S., Starosol’s’kyj V. Ukraïnci – profesory prava, w: Juvilejnyj almanach Sojuzu Ukraïns’kych Advokativ, L’viv 1934 s. 126–45; Estreicher w. XIX, IV; Inwentarz rękopisów Biblioteki Ossolińskich, Wr. 1949 II; Materialy do ukraïns’koï bibliografiï, L’viv 1909–11 I–III; PSB (Ogonowski Aleksander); Suligowski, Bibliogr. prawnicza; Ukraïnomovna Kniha u fondach Nacional’noï biblioteki Ukraïny imeny V. I. Vernads’kovo 1798–1916, Kyïv 1998–9 II–III; – Bilak S., Pamiaty pok. prof. d-ra Petra Stebels’koho, „Dilo” 1923 nr 146; Čajkivs’kyj J., Volodymyr Stebels’kyj, „Literaturno-Naukovyj Vistnyk” T. 32: 1905 kn. 11 s. 81–109, kn. 12 s. 191–214; Finkel–Starzyński, Hist. Uniw. Lwow., cz. 2; Hist. Nauki Pol., IV cz. 1–2; Kronika Uniwersytetu Lwowskiego, Oprac. W. Hahn, Lw. 1912 I–II; Księga pamiątkowa I Gimnazjum Państwowego im. Mieczysława Romanowskiego w Stanisławowie, Stanisławów 1929 s. 110; Michalewska K., Sprawa uniwersytetu ukraińskiego w latach 1848–1914, „Studia Hist.” R. 27: 1984 z. 1 s. 38; Muszynka M., Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki i jego rola w narodowym odrodzeniu Ukraińców na terenie Galicji, w: Galicja i jej dziedzictwo, Red. A. Meissner, J. Wyrozumski, Rzeszów 1995 III 74; Ostaszewski-Barański K., Pogląd na działalność reprezentacji królewskiego stołecznego miasta Lwowa w okresie 1871–1895, w: Miasto Lwów w okresie samorządu 1870–1895, Lw. 1896 s. 234, 236; Redzik A., Profesor Oleksander Okonovskyj – tvorec ukraïns’koï cyvilistyky, „Žittia i Pravo” 2004 nr 6 s. 4–8; – Daszyński I., Pamiętniki, W. 1957 I 19, 122 (dot. brata, Jarosława); Doboszyński J., Pamiętnik, w: Pamiętniki urzędników galicyjskich, Kr. 1978 s. 414 (dot. brata, Jarosława); Narodnij ilustrovanyj Kalendar’ Tovarystva „Prosvita” na perestupnyj rik 1924, (Lw.) R. 46: 1923 s. 164–5; Repertuar ukraïns’koï knyhy 1798–1916. Materialy do bibliografiï, L’viv 1999–2001 IV–V; Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa prawniczego we Lwowie..., Lw. 1891–3; Szematyzmy Król. Galicji, 1890–1914; Tyrowicz M., Wspomnienia o życiu kulturalnym i obyczajowym Lwowa 1918–1939, Wr. 1991; Uniwersytet imienia Cesarza Franciszka I we Lwowie. Skład Uniwersytetu i program wykładów..., Lw. 1886–1906; toż, Program wykładów..., Lw. 1907–17; toż, Skład Uniwersytetu..., Lw. 1907–17; Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie. Program wykładów..., Lw. 1921–4; toż, Skład Uniwersytetu..., Lw. 1921–4; – „Dilo” 1910 nr 45, 1923 nr 142; „Książka. Mies. poświęcony krytyce i bibliogr. pol.” R. 1: 1901; „Kur. Stanisławowski” 1894 nr 450; „Przegl. Polit., Społ. i Liter.” 1889 nr 242; „Przew. Bibliogr.” R. 24: 1901 nr 3; – Arch. UJ: sygn. WP II 519, S II 519; Central’nyj deržavnyj istoryčnyj archiv Ukraïny we Lw.: F. 309 (Naukove Tovarystvo im. Ševčenka) op. 1 spr. 5; Deržavnyj archiv L’vivs’koï oblasti we Lw.: F. 26 (L’vivs’kyj Universytet) op. 5 spr. 1809; L’viv’ska naukova biblioteka im. V. Stefanyka we Lw.: F. 167, op. 2 (Biografičnyj slovnyk I. O. Levyc’koho) spr. 2997, 2999–3001, 3248, 3472.

Marian Mudryj