Rupp Rudolf Apolinary (1894–1938), pułkownik WP, jeździec sportowy. Ur. 16 VI (w niektórych źródłach r. ur.: 1892 i 1893) w miejscowości Uroż w pow. drohobyckim, był jednym z siedmiorga dzieci Henryka, dzierżawcy majątków, i Katarzyny z Müllerów.
W l. 1902–6 uczęszczał R. do gimnazjum w Stryju, zaś od r. 1906 do gimnazjum we Lwowie, gdzie zdał w r. 1910 maturę. Uczestniczył wtedy w rodzącym się ruchu harcerskim. Ukończył (październik 1910 – październik 1911) austriacką jednoroczną szkołę ochotniczą we Lwowie przy 1. p. ułanów. W dokumentach w CAW znajduje się informacja R-a, że ukończył też dwuletnie studia agronomiczne w Wiedniu (bez podania dat). Do służby w armii austro-węgierskiej wstąpił jako kadet 1 I 1912. W pierwszej wojnie światowej R. był, jako chorąży, od r. 1914 dowódcą plutonu. Został ranny pod Rawą Ruską 10 X 1914. Po opuszczeniu szpitala awansował na podporucznika. Od 1 VII 1915 jako porucznik dowodził szwadronem 4. Dyw. Strzelców Pieszych, następnie był dowódcą szwadronu. Odbył kurs gazowy i techniczny w 2. p. huzarów gwardii pruskiej oraz kurs pilotów w Wiener Neustadt.
Po traktacie brzeskim zawartym 9 II 1918 między państwami centralnymi a Ukraińską Republiką Ludową, R. przydzielony do 1. p. ułanów austriackich zajął się organizowaniem 3. szwadronu. Od 21 I do 20 III 1919 dowodził nim na froncie wołyńskim w grupie gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. Po wiosennym kursie w Oficerskiej Szkole Jazdy 2 IV 1919 został dowódcą szwadronu w zreorganizowanym 8. p. ułanów im. Ks. J. Poniatowskiego. Dn. 1 IV 1920 awansował do stopnia majora, a 1 V został zastępcą dowódcy 8. p. ułanów, z którym walczył na froncie ukraińskim w czasie wojny polsko-radzieckiej. W dn. 10 VI 1920 przejął po mjr. Edwardzie Strawińskim dowodzenie 2. p. Szwoleżerów Rokitniańskich. Od lipca t. r. brał udział m. in. w walkach nad Styrem, pod Klekotowem (3 VIII), Kulikowem (19 VIII), Komarowem (31 VIII), gdzie dowodził brawurową szarżą swego pułku, w zagonie na Korosteń (9/10 X 1920). Wiosną 1921 sprowadził pułk do Bielska na Śląsku.
Sukcesy bojowe i organizacyjne R-a jako dowódcy pułku były w tym czasie bardzo wysoko cenione przez jego zwierzchników. M. in. dowódca VII Brygady Jazdy płk Henryk Brzozowski określił go: «Nadzwyczaj energiczny i ambitny oficer o niezwykłych zdolnościach wojskowych. Prowadzi swój pułk w boju bardzo dzielnie i zręcznie, korpus oficerski wzorowo».
Od 16 III 1921 do 2 III 1922 przebywał R. na kursie dowódców pułków DCWA (Doświadczalne Centrum Wyszkolenia Armii) w Rembertowie oraz w r. 1922 w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu. Dn. 31 III 1924 (ze starszeństwem od 1 VII 1923) został awansowany na podpułkownika. Pełnił obowiązki dowódcy pułku.
R. doskonały jeździec, organizował też z dużym powodzeniem uprawianie sportu konnego w swoim pułku. Sam był zdobywcą rekordu wysokości skoku oraz czołowych miejsc, m. in. w biegach przełajowych w Warszawie (1920–22), w biegach płaskich i płotowych w Krzeszowicach (1923). Spośród kadry oficerskiej jego pułku wyszło grono utalentowanych sportowców, w tym olimpijczyków: mjr Henryk Dobrzański (Hubal) i mjr Michał Antoniewicz. W maju 1926 (po przewrocie) 2. p. Szwoleżerów Rokitniańskich został przeniesiony na stałe z Bielska do Starogardu.
W kwietniu t. r. ożenił się R. z Halszką, córką Wojciecha Korfantego (zob.), co być może przyczyniło się w części do zwichnięcia jego kariery wojskowej; także jego osobowość budziła zastrzeżenia zwierzchników (gen. Mieczysława Kulińskiego, gen. Eugeniusza Ślaskiego). Ostatecznie R. dowodził pułkiem do 31 XII 1926. Odwołany z dn. 12 I 1927 do dyspozycji Szefa Departamentu II (Kawalerii) Min. Spraw Wojskowych, szkolił się R. na kursie kawalerzystów w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (25 IV – 31 VII), a także uczestniczył w konkursowych biegach dystansowych w Grudziądzu (sierpień 1927). W marcu 1928 kupił dla swej żony majątek ziemski Radoszewo koło Pucka, przez co uwikłał się potem w kłopoty finansowe i proces (1930). Od 5 XI 1928 pracował w Rejonowym Inspektoracie Koni w Warszawie a 22 III 1929 został dowódcą 12. p. Ułanów Podolskich w Białokrynicy. Odbył kolejne szkolenie na Kursie Informacyjnym dla Dowódców Pułków w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu (1929). Z dn. 24 XII 1929 został mianowany pułkownikiem.
Po pewnym czasie popadł R. w ostry konflikt z dowódcą 2. Samodzielnej Brygady Kawalerii płk. Władysławem Andersem, któremu zarzucił przed Dowództwem Korpusu Okręgu II utrzymywanie własnych koni wyścigowych na koszt pułku. Spowodowało to wszczęcie śledztwa przeciwko R-owi i postawienie go przed Wojskowym Sądem Okręgowym nr II w Lublinie (15–18 V 1931), który skazał go na dwumiesięczne więzienie za niesubordynację wojskową. Wyrok ten utrzymał w mocy Najwyższy Sąd Wojskowy. Karę więzienia prezydent RP zamienił R-owi na dwutygodniowy areszt domowy (16 VI 1932). Natomiast śledztwo w sprawie wypowiedzi R-a o «masońskim» rządzie Walerego Sławka i «mafii» w otoczeniu J. Piłsudskiego zostało umorzone «dla braku istoty czynu karygodnego» (30 VI 1932). Z dn. 30 XI 1931 został R. zwolniony ze służby, a 15 I 1935 przeniesiony w stan spoczynku.
Od 1 XII 1932 praktykował R. w jednym ze śląskich koncernów węglowych. Później był zatrudniony w Dyrekcji Kopalni Hohenlohe w Wełnowcu. W tych latach ogłaszał wspomnienia: 2 P. Szwoleżerów w bitwie pod Komorowem („Przegl. Kawaleryjski” 1934 nr 12 oraz w: „Epizody kawaleryjskie”, Red. A. Radwan-Pragłowski, W. 1939), Bitwa pod Komorowem 31 sierpnia 1920 oraz Bój pod Klekotowem 19 sierpnia 1920 (w: „2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich 11 VIII 1914 – 11 VIII 1934”, Starogard 1934). Chory na uremię, R. zmarł 29 VII 1938 w Krakowie i pochowany został na cmentarzu Rakowickim (pas 66 zach. 17). Był odznaczony m. in. Orderem Virtuti Militari V kl. (1922), jugosłowiańskim Krzyżem Oficerskim Orderu Orła Białego (1925), czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim Orderu francuskiej Legii Honorowej (1925).
Od 26 IV 1926 był R. żonaty z Halszką Aleksandrą Korfantówną, 2. v. Kozłowską (zamieszkałą od r. 1940 w Anglii, a od r. 1954 w USA) i miał córki: Teresę Halszkę (ur. 1927) i Marię Elżbietę (ur. 1930), obie zamieszkałe w USA.
R. został przedstawiony na batalistycznych obrazach Eugeniusza Gepperta: „Szarża pod Cześnikami” (olej) i Jerzego Kossaka „Szarża pod Komarowem” (olej) – zaginione; – Słownik biograficzny wychowania fizycznego i sportu, „Wychowanie Fizyczne i Sport” T. 32: 1988 nr 3 s. 141–2; Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918, Wien 1918; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928; – Góra T., Wniosek o odznaczenie 2 P. Szwol. Virtuti Militari, „Przegl. Kawalerii i Broni Pancernej” (Londyn) 1965 nr 39 s. 502; Księga pamiątkowa dziesięciolecia Pomorza, Red. M. Sydow, Tor. 1930 s. 207; Rodowody pułków jazdy polskiej 1914–1947, pod red. K. Krzeczunowicza, Londyn 1983–8 I–II (indeks); Smaczny H., Księga kawalerii polskiej 1914–1947. Rodowody, barwa, broń, W. 1989 s. 141, 173; Zarys historii wojennej 2-go Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, Oprac. A. Mniszek i K. Rudnicki, W. 1929 s. 27, 37; – 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich 11 VIII 1914 – 11 VIII 1934, Red. T. Łękawski, Starogard 1934 s. 19 (fot.), 55, 58, 60, 67; Dziennik Personalny Min. Spraw Wojsk., W. 1922 nr 1 s. 2, 1924 nr 32 s. 167, 1928 nr 14 s. 356, 1929 nr 7 s. 101, nr 21 s. 438; Epizody kawaleryjskie, Zbiór wspomnień pod red. A. Radwan-Pragłowskiego, W. 1939 s. 108; Rozkazy Dzienne Min. Spraw Wojsk., 1923 nr 87; Tajny Dziennik Personalny Rezerwy, 1938 nr 1; Żółtowski M., Tarcza Rolanda. Leon Krzeczunowicz we wspomnieniach przyjaciół, W. 1987; – „Ilustr. Kur. Codz.” 1938 nr 90 s. 7; – Arch. Paraf. Najśw. Marii Panny z Lourdes w Kr.: Księga zgonów, r. 1938, T. I, s. 162, poz. 15; CAW: Akta personalne R-a, sygn. 5800, 7541, Akta Krzyża Walecznych, sygn. 102/R-1452, Akta Orderu Virtuti Militari, sygn. 26-1857; USC w Kat.: Księga ślubów z 1926 nr 93/1; USC w Kr.-Śródmieście: Księga zgonów, r. 1938, nr 15/38/V; USC w Starogardzie Gd.: Księga ur. z 1927 r., nr 25 (dotyczy córki R-a, Teresy); – Zbiory autora: Łękawski T., Kronika 2 Pułku Ułanów Legionów Polskich i 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, Starogard Gd. 1959 (mszp.), tenże, Sport konny w 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich za okres 1919–1939 (mszp.), tenże, Wędrówka przez życie (mszp.), Materiały dotyczące 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, Szwoch R., Słownik biograficzny Kociewa, mszp., kartoteka; – Informacje H. Kozłowskiej z USA (Watertown) i Michała Antoniewicza z USA.
Ryszard Szwoch