Moszoro Rudolf Marian (1879–1911), działacz socjalistyczny w Galicji. Ur. 23 VII w Krościenku nad Dunajcem, był synem Mikołaja, kancelisty sądowego, i Marii Wagner. Uczęszczał do gimnazjum w Nowym Sączu, gdzie zdał maturę w r. 1898. Od tego czasu mieszkał w Krakowie. W l. 1898/9–1900/1 był studentem Wydziału Lekarskiego UJ. Po dwuletniej przerwie, w r. akad. 1903/4 wpisał się ponownie, tym razem jako słuchacz Wydziału Prawa UJ. Studia te kontynuował jednak tylko przez rok. Jednocześnie z podjęciem studiów rozpoczął pracę w organizacjach studenckich i robotniczych, wiążąc się z nurtem socjalistycznym tego ruchu. Od r. 1898 był członkiem «Zjednoczenia – stowarzyszenia kształcącej się młodzieży postępowej» na UJ. W r. 1899 wchodził już w skład jego zarządu; w lutym 1900 wybrany został przewodniczącym komisji kontrolującej tego stowarzyszenia. W t.r. publicznie poddał krytyce komitet młodzieżowy za jego bierność w czasie obchodów 500-lecia UJ. Po upadku «Zjednoczenia” (istniało do r. 1900/1) kontynuował działalność w «Stowarzyszeniu kształcącej się młodzieży postępowej – Ruch” (formalnie założone w r. 1896, działalność rozpoczęło w r. 1900). Skupiało ono w dużej części akademików o bardziej wykrystalizowanych socjalistycznych poglądach. M. należał do grona najbardziej aktywnych działaczy tego stowarzyszenia. W r. 1901 wybrany został jego skarbnikiem, a w listopadzie 1903 – prezesem. Funkcję tę pełnił przez trzy kolejne lata, mając u swego boku, jako wiceprezesa, Karola Sobelsohna (pseud. Radek), później znanego działacza Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL), a następnie Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików). Podstawowym zadaniem «Ruchu» była propaganda socjalizmu, głoszono również solidarność z młodzieżą rosyjską i studentami ukraińskimi.
M. co najmniej od r. 1900 brał również żywy udział w pracach Polskiej Partii Socjaldemokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego (PPSD) jako jej członek. M. in. w r. 1900 w czasie wyborów do parlamentu wiedeńskiego włączył się czynnie do agitacji na rzecz kandydata socjalistycznego, przemawiając na licznych zgromadzeniach we wsiach okręgu krakowskiego. Zaangażował się także w pracach Uniwersytetu Ludowego (UL) im. A. Mickiewicza, wygłaszając z jego ramienia w l. 1901–6 liczne odczyty na różne tematy zarówno na terenie Galicji Zachodniej, jak też wśród robotników wielu miejscowości Śląska Cieszyńskiego. W r. 1903/4 był płatnym sekretarzem krakowskiego oddziału UL. W l. 1903–5 zaczął powoli wycofywać się z pracy w PPSD, nastawiony opozycyjnie wobec egzekutywy tej partii oraz krytycznie ustosunkowany do redakcji „Naprzodu” za jej negatywne stanowisko wobec frondującej grupy w partii z Henrykiem Grossmanem, redaktorem pisma „Zjednoczenie” na czele. M. nawiązał kontakt z sekcją Związku Socjaldemokratów Królestwa Polskiego i Litwy, założoną w styczniu 1903 w Krakowie przez Feliksa Dzierżyńskiego. W r. 1903 na jego nazwisko nadeszła ze Szwajcarii przesyłka „Przeglądu Socjaldemokratycznego” (organu tej partii), a także odezwy SDKPiL. W listopadzie 1903 M. wstąpił do krakowskiej filii Kasy Pomocy Więźniom i Zesłańcom Politycznym, a w rok później na jego wniosek powołano do życia akademicki komitet pomocy uchodźcom politycznym z Król. Pol. Ewolucja ideowa po r. 1905 zaprowadziła go do szeregów SDKPiL w Galicji, w której działał do śmierci. M. figurował jako redaktor wydawanego przez SDKPiL w Krakowie czasopisma „Z Pola Walki” (od nr 5 z 10 III 1905). Firmował także organ tej partii „Przegląd Robotniczy” w okresie wychodzenia pisma w Krakowie (1904–5) i w jego mieszkaniu mieściła się ekspedycja „Przeglądu”, a w r. 1906 „Czerwonego Sztandaru”, również organu SDKPiL. Wkrótce jednak choroba uniemożliwiła mu dalszą pracę. Wyjechał w celach leczniczych do Zakopanego, gdzie zmarł na gruźlicę 15 I 1911 i tam został pochowany.
Żona M-a, pseud. Ruda, działała w Krakowskim Związku Pomocy dla Więźniów Politycznych.
Kormanowa, Mater. do bibliogr. 1866–1918; – Buszko J., Ruch socjalistyczny w Krakowie 1890–1914 na tle ruchu robotniczego w Zachodniej Galicji, Kr. 1961; Dobrowolski H., Frančić M., Konarski S., Postępowe tradycje młodzieży akademickiej w Krakowie, Kr. 1962; Myśliński J., Grupy polityczne Królestwa Polskiego w zachodniej Galicji (1895–1904), W. 1967; Najdus W., Lenin i Krupska w Krakowskim Związku Pomocy dla Więźniów Politycznych, Kr. 1965 (tu wzmianka o M. Moszorowej); taż, Szkice z historii Galicji, W. 1958–60 I–II; Pilch A., Młodzież akademicka Uniwersytetu Jagiellońskiego w początkach ruchu socjalistycznego na Śląsku Cieszyńskim, „Zaranie Śląskie” 1965 nr 1 s. 287–8; – Drobner B., Bezustanna walka, W. 1962; Dziesięciolecie Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza (1899–1909), Kr. 1909 s. 48; Sprawozdanie ogólne z działalności Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza za czas od 1 V 1901 do 1 V 1902, s. 19; toż za rok 1903/4 s. 14, 19 i tabl. II; Wasilewski L., Ze wspomnień (1899–1904), „Z Pola Walki” 1974 s. 2221–2; – Nekrologi z r. 1911: „Czerwony Sztandar” nr 182, „Naprzód” nr 15; – Arch. UJ: Katalogi studentów, W. L. II 297–301, W. P. II 246–248; Księga chrztów parafii w Krościenku nad Dunajcem: T. V s. 25.
Andrzej Pilch