Strojnowski Ryszard (1921–1980), entomolog, docent Wyższej Szkoły Rolniczej i Akademii Rolniczej w Krakowie.
Ur. 26 VIII w Krzemieńcu na Wołyniu, był synem Adolfa, państw. urzędnika skarbowego, i Józefy z Wojnarów.
Po przeniesieniu służbowym ojca do Krakowa S. uczęszczał tam do szkoły powszechnej, następnie do Gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego (1933–7) i Gimnazjum im. Stanisława Konarskiego OO. Pijarów w Rakowicach pod Krakowem (1938–9). W okresie okupacji niemieckiej kontynuował, od r. 1940, naukę w trzyletnim Liceum Wodno-Melioracyjnym przy Państw. Szkole Przemysłowej w Krakowie. Po złożeniu 12 VI 1943 egzaminu końcowego podjął pracę t.r. jako technik w Wojewódzkim Urzędzie Ziemskim w Krakowie przy komasacji gruntów. Od kwietnia 1945 brał udział, nadal zatrudniony w Urzędzie, w pracach parcelacyjno-pomiarowych majątków ziemskich w ramach reformy rolnej na terenie powiatów brzeskiego i gnieźnieńskiego.
Dn. 7 V 1945 zwolnił się S. z pracy na własną prośbę i rozpoczął studia na Wydz. Rolniczym UJ. Dn. 18 IX t.r. zdał egzamin uzupełniający przed Państw. Komisją Egzaminacyjną w Liceum Wodno-Melioracyjnym i otrzymał dyplom technika wodno-melioracyjnego. Po przekształceniu w r. 1946 Wydz. Rolniczego na Wydz. Rolniczo-Leśny kontynuował naukę na kierunku leśnym. Już w czasie studiów, przez kilka miesięcy r. 1947, pracował w Zakładzie Ochrony Lasu Inst. Badawczego Leśnictwa w Krakowie i równocześnie na początku t.r. został wolontariuszem (1 IX młodszym asystentem) w Katedrze Ochrony Lasu i Entomologii Leśnej UJ, kierowanej przez Stanisława Kapuścińskiego. Studia ukończył w r. 1949 na utworzonym t.r. Wydz. Leśnym; dyplom inżyniera leśnika i magistra nauk agrotechnicznych otrzymał 26 VI 1951 na podstawie wykonanej pod kierunkiem Kapuścińskiego pracy Rzemlik osiowiec (Saperda populnea L.) szkodnik wierzb i topól (niepublikowana). W r. 1951 wydał skrypt Entomologia leśna (Kr.). Dn. 1 X r.n. został starszym asystentem; po utworzeniu powołanej 29 VII 1953 Wyższej Szkoły Rolniczej przeniesiono go 1 X t.r. do Katedry Ochrony Roślin na Wydz. Rolniczym, tu 1 I 1956 objął stanowisko adiunkta. W l. pięćdziesiątych i sześćdziesiątych prowadził S. w Krakowie i woj. krakowskim badania nad szkodliwą entomofauną drzew i krzewów owocowych, szczególnie nad biologią i morfologią mało znanych chrząszczy z rodziny kózkowatych bogatkowatych. Wynikiem tych badań była praca Agrilus integerrimus Ratz. (Koleoptera, Buprestidae) jako szkodnik porzeczki zwyczajnej (Ribes vulgare Lam.) („Zesz. Nauk. Wyższej Szkoły Roln. w Kr.”, S. Rolnictwo, 1961 z. 8), a zwłaszcza rozprawa Naśliwiec lilipucik – Tetrops praeusta L. (Cerambycidae, Coleoptera) szkodnik drzew owocowych w monograficznym ujęciu („Acta Agraria et Silvestria”, S. Agraria, Vol. 3: 1963), na podstawie której doktoryzował się w r. 1962 pod kierunkiem Józefa Gondka. Z tego zakresu ogłosił też pracę dotyczącą pasożytów naśliwca pt. Materiały do znajomości drapieżców i pasożytów Tetrops prausta L. (Cerambycidae, Koleoptera) („Pol. Pismo Entomologiczne” T. 35: 1965 nr 13). W tym okresie publikował również artykuły popularnonaukowe na temat owadzich szkodników w sadach, głównie na łamach „Działkowca”, „Rolnika Wzorowego” i „Hasła Ogrodniczo-Rolniczego”. Dla celów dydaktycznych zgromadził duże zbiory entomologiczne i zestawy przeźroczy. Specjalizując się w realizacji filmów naukowo-dydaktycznych, ukończył roczny kurs w Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi; z czasem jego filmy zostały nagrodzone na przeglądach kinematografii naukowo-dydaktycznej, m.in. Preparowanie motyli i chrząszczy w r. 1968 otrzymał trzecią nagrodę w Ursynowie, a Kwieciak jabłkowiec (Athonomus pomorum L.) w r. 1969 pierwszą nagrodę w Lublinie.
Dn. 1 VII 1968 Min. Oświaty i Szkolnictwa Wyższego mianowało S-ego docentem etatowym na Wydz. Rolniczym UJ. W r. 1969 wstąpił S. do PZPR. Po reorganizacji uczelni (likwidacja katedr i powołanie instytutów) został przeniesiony na Wydz. Ogrodniczy, gdzie 1 X 1970 objął funkcję zastępcy dyrektora Inst. Ochrony Roślin i równocześnie kierownika Zespołu Entomologii Stosowanej. Dodatkowo w l. 1970–2 kierował Zawodowym Studium Zaocznym Wydz. Ogrodniczego. Od r. 1972 do śmierci był prodziekanem ds. studenckich tego Wydziału. W l. siedemdziesiątych kontynuował badania na terenie Krakowa i okolic nad naturalnymi wrogami szkodników sadów, głównie pasożytniczymi błonkówkami, ograniczającymi populację owadów żerujących na drzewach owocowych. Z zamierzonej wieloczęściowej pracy Badania nad błonkówkami (Hymenoptera – Parasitica) pasożytującymi na szkodnikach sadów opublikował tylko dwie części: Pasożyty Molorchus umbellatarum Schreber. (Koleoptera, Cerambycidae) szkodnika jabłoni domowej – Malus domestica Borb.) i Pasożyty wyhodowane z Coleoptera seratella L., C. hemerobiella Scop., C. anatipenella Hb. (Lepidoptera, Coleophoridae) (obie w „Pol. Piśmie Entomologicznym” T. 47: 1977). Interesował się też szkodnikami roślin rolniczych, głównie pastewnych i uczestniczył w badaniach zespołowych dotyczących wpływu szkodliwej entomofauny na obniżenie zdolności kiełkowania nasion esparcety. Opracował Instrukcję wdrożeniową dla plantatorów i instruktorów Centrali Nasiennej w zakresie prognozowania i zwalczania najważniejszych szkodników plantacji nasiennych esparcety siewnej (1975, mszp. przekazany do Min. Rolnictwa), a wspólnie z Andrzejem Wnukiem i Kazimierzem Wiechem opublikował pracę o chrząszczach z rodziny ryjkowcowatych Ryjkowce (Coleoptera, Curculionidae) – szkodniki plantacji nasiennych esparcety siewnej (Onobrychis viciaefolia Scop.) („Biul. Inst. Hodowli i Aklimatyzacji Roślin” 1978 nr 134). Uczestniczył również w pracach zespołu badającego szkodniki koniczyny białej, tymotki łąkowej, lucerny i komonicy zwycz.; wspólnie z Wiechem i Wnukiem ogłosił Wyniki badań nad szkodliwą entomofauną plantacji nasiennych komonicy zwyczajnej (Lotus corniculatus L.) („Zesz. Nauk. Akad. Roln. im. Hugona Kołłątaja w Kr.”, S. Rolnictwo, 1981 z. 21).
S. był uznanym specjalistą w zakresie zwalczania pasożytów roślin i wykonał wiele ekspertyz naukowych dotyczących zdrowotności drzew, m.in. w zabytkowych parkach w Chorzowie i Słupi koło Jędrzejowa. Prowadził szkolenia i doradztwo z ochrony roślin dla służby rolnej Polski południowej i nauczycieli techników rolniczych oraz kursy dla pracowników Centrali Ogrodniczej, a także wykłady na kursach inżynierskich NOT. Wchodził w skład zarządu oddziału krakowskiego Polskiego Tow. Entomologicznego, był też członkiem Sekcji Afidologicznej przy Komitecie Ochrony Roślin PAN oraz Zespołu Problemowego Filmu Badawczego w Rolnictwie i Leśnictwie przy V Wydz. PAN; działał też w zarządzie oddziału krakowskiego Polskiego Stow. Filmu Naukowego. Zmarł 22 III 1980 w Krakowie, został pochowany 27 III na cmentarzu Rakowickim. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1974) i Srebrną Odznaką «Za zasługi dla Ziemi Częstochowskiej».
W małżeństwie zawartym w r. 1954 z Gretą Beniaminą z Pietrzykowskich (1933–2005), ekonomistką, miał S. syna Marka (ur. 1955), pielęgniarza dyplomowanego.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Bibliografia polskiego piśmiennictwa rolniczego za l. 1958–83, W. 1979–92; Profesorowie, docenci i doktorzy habilitowani Wyższej Szkoły Rolniczej – Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie 1953–2003, Kr. 2003 (fot.); Profesorowie i docenci Studium Rolniczego i Wydziału Rolniczego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Wyższej Szkoły Rolniczej i Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie 1890–1990, Kr. 1990 (fot.); Rząsa U., Bibliografia prac doktorskich wykonanych w Studium Rolniczym Wydziału Filozoficznego UJ, Wydziale Rolniczym UJ i Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie (1897–1985), Kr. 1990; Turczyńska E., Zawłocka M., Bibliografia publikacji naukowych pracowników Akademii Rolniczej im. H. Kołłątaja w Krakowie za lata 1963–1972, Kr. 1990; – XX lat Wydziału Ogrodniczego Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie (1968–1987), Kr. 1988 s. 20, 185–6, 193 (częściowa bibliogr.); XXV lat Akademii Rolniczej imienia Hugona Kołłątaja w Krakowie (1953–1978) w 60-lecie niepodległości Polski, Kr. 1980 s. 31, 170, 234 (fot.), s. 251, 268; Dzieje studiów rolniczych w Krakowie 1890–1962, Kr. 1965 s. 214, 240, 400, 552 (częściowa bibliogr.); Studia rolnicze w Krakowie w XXX-lecie Polski Ludowej, W. 1975 s. 37, 70, 100, 116, 141, 156 (fot.); – Wnuk A., Ryszard Strojnowski. Wspomnienie, „Gaz. Wyborcza” 1996 nr 245; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Dzien. Pol.” 1980 nr 68, 69, 71, 2005 nr 217 (dot. żony S-ego), „Informator. Akad. Roln. im. H. Kołłątaja w Kr.” 1980 nr 2 s. 70–2 (fot.), „Wiad. Entomologiczne” T. 1: 1980 nr 3 s. 202–4 (S. Kapuściński, częściowa bibliogr.), „Zesz. Nauk. Akad. Roln. im. Hugona Kołłątaja w Kr.”, S. Hist. Rolnictwa, 1983 z. 6 s. 163–5 (S. Kapuściński, fot.), – Arch. Akad. Roln. w Kr.: sygn. I–41, I–155, WR (D) 125; Arch. UJ: sygn. WLn 26, S III 246; – Informacje syna S-ego, Marka Strojnowskiego z Kr.