Keszner (Kessner) Samuel (1613–1678), senior zborów kalwińskich w dystrykcie lubelskim i chełmskim i superintendent małopolski. Ur. w Lesznie, pochodził z rodziny braci czeskich. Nauki pobierał w mieście rodzinnym. Nie wiemy dokładnie, gdzie odbył wyższe studia teologiczne. Wzorem wielu innych przekazany został kalwińskiemu kościołowi małopolskiemu. Na synodzie dystryktu sandomierskiego w Wojczy 27 VIII 1638 r. został ordynowany na diakona. W rok później w czasie konsensu ministrów we Włodawie (12–13 X 1639) prezentowano go Marii Zasławskiej, wojewodzinie wołyńskiej, na nadwornego kaznodzieję. Jak długo spełniał tę funkcję, nie wiemy. Następnie piastował stanowisko ministra zboru w Czerniejowie. Synod prowincjonalny w Bełżycach 27 IX 1641 r. powołał go na miejsce J. Żurowskiego, obranego seniorem okręgu lubelskiego po J. Grzybowskim, w skład scholarchatu gimnazjum bełżyckiego; funkcję tę sprawował aż do upadku gimnazjum (1656).
W r. 1644 był K. już pisarzem dystryktu lubelskiego i miał przebywać w Piaskach. W pięć lat później na synodzie w Biłgoraju (23–25 IV 1649) został po śmierci konseniora Jerzego Laetusa powołany na wakujące stanowisko. Na zgromadzeniu w Bełżycach w końcu sierpnia 1650 r. był już seniorem całego okręgu lubelskiego i miał siedzibę w Piaskach. Dopiero w trzy lata później konwokacja dystryktowa w Bełżycach (20 IX 1653) przeniosła go do Bełżyc, a A. Claudiana do Piasków. Ordynarii brał ponad 400 zł rocznie. W r. 1661 został poturbowany w Bełżycach przez katolików. Od r. 1663 przebywał we Włodawie. Konwokacja prowincjonalna w Bełżycach (17–18 IX 1674) wybrała K-a superintendentem. Po raz ostatni spotykamy K-a na tym stanowisku w czasie zgromadzenia prowincjonalnego w Chmielniku 17–18 I 1676 r. W czasie pobytu we Włodawie pracował nad uruchomieniem (od 1669), a następnie utrzymaniem szkoły dystryktu lubelskiego. Osobiście czuwał nad zapewnieniem jej skromnych funduszów. Zmarł pod koniec marca 1678 r. Pochowany został we Włodawie 29 III t. r. Seniorem okręgu lubelskiego na konwokacji prowincjonalnej w Radzięcinie 5–6 V 1679 r. był już Arnolf Jarzyna. W okresie sprawowania swych obowiązków w Bełżycach K. wygłosił kazanie pogrzebowe z racji śmierci Ernesta Cölmera, patrycjusza gdańskiego, pt. Triumphus fidei abo kazanie pogrzebowe…, które następnie ukazało się drukiem w r. 1654 w Gdańsku. W r. 1678 syn jego Jerzy został przyjęty jako alumn i oddany na naukę do Akademii Zamojskiej. Spotykamy go tam jeszcze w r. 1680.
Estreicher; – Kossowski A., Protestantyzm w Lublinie i w Lubelskiem w XVI–XVII w., L. 1933; Tworek S., Gimnazjum kalwińskie dystryktu lubelskiego i chełmskiego w Kocku, „Odr. i Reform. w Pol.” T. 10: 1965 s. 138; – Węgierski A., Libri quatuor Slavoniae Reformatae, A. 1679 s. 437; Zapiski autobiograficzne Piotra i Daniela Cefasów oraz Samuela Cienia, 1629–1735 Wyd. H. Kozerska, „Reform. w Pol.” R. 12: 1953–5 [druk.] 1956 s. 265; – AGAD: Depozyt Wileński 41, s. 67, 134, 260, 275, 309, 318; B. Uniw. Warsz.: Zespół Synodu i Zboru Ewangelicko-Reformowanego, Sygn. 4 s. 10, 25 i n., 40, 43v., 46, 52, 53, 59, 62, 63v., 72, 77v. i n., 79v., 81v., 82v.; B. Raczyńskiego: rkp. 48 s. 56v.
Stanisław Tworek