Sierpiński Seweryn Zenon (lub Zenon) – wg metryki: Zenon Seweryn Franciszek Jan Ludwik Narcyz (1815–1843), powieściopisarz, historyk. Ur. 7 X w Krasnymstawie (dotychczas podawana w literaturze miejscowość i niepełna data ur.: 1818 są błędne), był synem Ignacego Ludwika (zm. 1845), burgrabiego sądu pokoju pow. krasnostawskiego, a później komornika sądowego w tymże powiecie, i jego drugiej żony Franciszki z Hussów.
S. uczył się w szkole elementarnej w Szczebrzeszynie od r. 1828. W tym czasie ojciec jego przeniósł się do Wożuczyna (pow. tomaszowski), gdzie objął funkcję wójta gminy. Ze względu na odległość szkoły od domu rodzinnego S. mieszkał w Szczebrzeszynie na stancji, prawdopodobnie u swego stryja (?) Jana Sierpińskiego, profesora szkoły szczebrzeszyńskiej, i stąd niektóre opracowania informują, że był jego synem. W szkole wyróżniał się talentem literackim. W kl. IV napisał na śmierć rektora szkoły Jana Zieńkowskiego wiersz, który rówieśnicy wyryli na chórze w szkolnej kaplicy i przepisywali sobie do sztambuchów na pamiątkę. Po ukończeniu szkoły szczebrzeszyńskiej (od r. 1834 podniesionej do rangi gimnazjum) S. wyjechał do Lublina z zamiarem kontynuowania nauki w zawodzie prawniczym. Po odbyciu aplikacji w wydz. cywilnym prezes Trybunału Cywilnego I Instancji przedstawił go do Komisji Rządowej Sprawiedliwości (KRS) jako kandydata do egzaminu II kl. na urzędy sądowe niższe. KRS oddaliła tę prośbę w związku z tym, że S-emu brak było praktyki w sądzie kryminalnym. Postanowił więc uzupełnić luki w zakresie prawa karnego i wstąpił na aplikację do Sądu Pokoju Pow. Lubelskiego. Wakacje szkolne i letnie miesiące w okresie aplikacji S. spędzał na wsi u ojca i bywał częstym gościem Jana Nepomucena Wydżgi, właściciela dóbr Wożuczyn. W jego pałacu korzystał z bogatej biblioteki. Wydżdze zadedykował później zbiór Nowy gabinet powieści (W. 1840–2). W maju 1838 odbył «podróż starożytniczą» po Lubelszczyźnie, w trakcie której spisywał inskrypcje i epitafia.
W r. 1839 S. wyjechał z Lublina do Warszawy, gdzie sfinalizował swą praktykę sądową w stołecznym Trybunale Cywilnym. Wynikiem tej aplikacji był podręcznik Treść kodeksu karzącego polskiego dla użytku tak mieszkańców, jako też kandydatów na egzamina prawne sposobiących się (W. 1841), wydany w nadziei zdobycia etatu w Arch. Krajowym. Nie uzyskawszy jednak stałej posady, musiał S. utrzymywać się z nieregularnych honorariów oraz z wynagrodzeń za przepisywanie cudzych tekstów i za korepetycje z języka polskiego i łaciny. W Warszawie S. należał do założycieli grupy nazwanej później Cyganerią Warszawską. Skupiała ona ekscentrycznych literatów, muzyków i malarzy, odrzucających konwenanse życia salonowego i głoszących idee demokratyczne. Jako jej członek był stałym bywalcem warszawskiej kawiarni «Dziurka» przy ul. Miodowej. S. należał do umiarkowanego skrzydła tej grupy, tzw. szyderców (w odróżnieniu od «zapaleńców»). Spośród różnych akcji Cyganerii najczęściej opisywaną przez pamiętnikarzy warszawskich stała się przeprowadzka S-ego, w kwietniu 1841, z ul. Świętojańskiej do kwatery na Rynku Nowego Miasta. Przypadkowym świadkiem tych przenosin był namiestnik I. F. Paskiewicz, który widząc pochód literatów niosących różne przedmioty, wziął ich za manifestantów i wysłał policjantów dla zbadania sprawy. W r. 1842 S. przebywał jakiś czas w Krakowie (świadczy o tym jego odręczna dedykacja dla B. Jag. na egzemplarzu Treści kodeksu karzącego polskiego…).
S. pisywał artykuły historyczne i drobne utwory beletrystyczne do wydawanego przez «cyganów» pisma „Nadwiślanin” (1841). Drukował także w innych czasopismach warszawskich: w „Piśmiennictwie Krajowym”, „Przeglądzie Warszawskim” (1840–1), „Gazecie Teatralnej” (1843), w petersburskiej „Niezabudce” (1841) i w poznańskich: „Orędowniku Naukowym” (1842) oraz w „Tygodniku Literackim” (1843). Ogłaszał też wiersze, m. in. w warszawskiej „Gazecie Porannej” (1840). Zaraz po przyjeździe do Warszawy wydał najbardziej znaną w jego historycznym dorobku monografię Obraz miasta Lublina (W. 1839), dedykowaną gubernatorowi cywilnemu gub. lubelskiej Markowi Albertowowi; przedstawił w niej rozwój miasta w 1. poł. XIX w. Drugie jej wydanie «powiększone kroniką miasta i dodatkami» i zatytułowane Historyczny obraz miasta Lublina (W. 1843) ukazało się już po śmierci autora. S. planował kolejną wydatnie uzupełnioną edycję, czemu przeszkodził jego zgon. Nie zdążył też napisać zamierzonej pracy o dziejach Akademii Zamojskiej i opublikował tylko plan tego dzieła w „Orędowniku Naukowym” (1842) oraz przedstawił Rys dziejów Akademii Zamojskiej (druk. pośmiertnie w almanachu „Jaskułka”, 1843).
Utwory beletrystyczne ogłosił S. oddzielnie w trzytomowym zbiorze Nowy gabinet powieści (W. 1840–2). Zawarte w tym zbiorze powieści, opowiadania i gawędy zyskały współcześnie – mimo przeważającego w nich romantycznego epigonizmu – pewne powodzenie i częściowo były wznawiane. Miały tematykę zarówno historyczną (np. powstała pod wpływem romansów W. Scotta powieść Robert-Diabeł (wydana także osobno, W. 1842) z akcją umieszczoną w Polsce XIV w.), jak i współczesną (np. Dziennik panny Ludwiki w Nowym gabinecie powieści t. 1 – ambitna próba analizy psychologicznej). S. z upodobaniem wprowadzał do swych opowiadań i powieści motywy sensacyjne, a nawet kryminalne (zaczerpnięte z własnej praktyki sądowej), interesował go folklor miejski warszawski (np. w «powieści obyczajowej» Biedna Józia, Nowy gabinet powieści t. 3). Swoją monografię Lublina oraz niektóre artykuły S. ilustrował własnoręcznymi rysunkami. Wiadomo, iż posiadał księgozbiór (obecnie zaginiony) złożony głównie z dzieł historycznych. Miał w nim również zakazane utwory o treści patriotycznej, które wypożyczał. Jego nazwisko znalazło się w związku z tym w aktach śledczych Stowarzyszenia Ludu Polskiego.
S znany był ze swych wolnomyślicielskich i antyklerykalnych poglądów. Żył w bardzo trudnych warunkach materialnych. Ceniono jego prawy charakter i hart duchowy. W. Szymanowski tak go opisał w swej gawędzie „Literaci warszawscy” (pod pseud. Tomasz): «Był to szatyn, twarzy bardzo mizernej i słabowitej, widocznie pomimo młodego wieku ciężka choroba musiała już go nurtować». S. zmarł na gruźlicę w szpitalu ewangelickim w Warszawie 5 II 1843. Dwa dni później został pochowany na cmentarzu Powązkowskim; pogrzeb S-ego odbył się bez udziału księdza.
Notaty do planowanych przez S-ego prac historycznych (np. materiały do panowania Stanisława Augusta, źródła do opisu miasta Warszawy i niektórych miejscowości na Lubelszczyźnie) znajdują się w B. Jag.
Imieniem S-ego została nazwana jedna z ulic w Lublinie.
S. rodziny nie założył.
Estreicher w. XIX, Wyd. 2, s. 105–6 (Fijołek); Nowy Korbut, IX (bibliogr.); Chojnacki W., Bibliografia wydawnictw zwartych Polonii amerykańskiej 1867–1900, Kr. 1995; Enc. Org., XXIII (F. M. Sobieszczański); Enc. Warszawy, W. 1994; Literatura Pol. Enc., II (R. Leszczyński); Dykcjonarz biograficzno-historyczny, W. 1844; Uczestnicy ruchów wolnościowych w latach 1832–1855 (Królestwo Polskie), Wr. 1990; – Gawarecki H., O dawnym Lublinie, L. 1974; Gomulicki W., Przeprowadzka Heliogabala, „Stolica” 1963 nr 14/15 s. 13; Grychowski A., Lublin i Lubelszczyzna w życiu i twórczości pisarzy polskich, L. 1974; Herbaczyński W., W dawnych cukierniach i kawiarniach warszawskich, W. 1988; Jarosińska I., Seweryn Zenon Sierpiński, w: Obraz liter. pol. XIX i XX w., S. 3, II 209–27 (bibliogr.), Kawyn S., Cyganeria Warszawska, W. 1967; – Hertz, Zbiór poetów pol. XIX w.; Szymanowski W., Niewiarowski A., Wspomnienia o cyganerii warszawskiej, W. 1964; Wolanowski I., Zapomniany (Seweryn Zenon Sierpiński), „Gaz. Lub.” 1894 nr 275; Zamojska D., Bursz – Cygan – Legionista. Józef Bogdan Dziekoński 1816–1855, W. 1995; – „Kamena” 1960 nr 20 s. 2; „Orędownik Nauk.” 1843 nr 4; „Tyg. Liter.” 1844 nr 20 s. 153–7; – AP w L.: USC Krasnystaw, sygn. 8 s. 152 nr aktu 154 (akt ur. S-ego), sygn. 16 s. 22–23, nr aktu 8, sygn. 20 s. 25–27, nr aktu 19, Boniewski X. K., Lublin w pamiątkach…, Fajsławice 1859 (rkp.); B. Jag.; rkp. 3074–3079.
Cezary W. Domański