Morawski, przybrane nazwisko Kuncewicz, Stanisław, pseud. Blondyn (1885–1963), działacz robotniczy, uczestnik rewolucji październikowej. Ur. 10 IV w Strzelni w pow. ciechanowskim, był synem Fortunata, pracownika Kolei Nadwiślańskiej, i Walerii z Płoskich. Ukończył 2-klasową szkołę kolejową na Nowym Bródnie, od r. 1899 zarobkował. W r. 1904 wywędrował do Prus i został tam robotnikiem rolnym. Na początku 1905 r. wrócił do Warszawy i wstąpił do Koła Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) w fabryce naczyń emaliowanych «Wulkan» na Pradze, w której był robotnikiem. M. aktywnie uczestniczył w agitacji i pracował w kole samokształceniowym. W grudniu t. r. na polecenie Komitetu Warszawskiego SDKPiL brał udział w organizowaniu Socjaldemokratycznego Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Metalurgicznego. W r. 1907 był współorganizatorem praskiego stowarzyszenia spożywczego, stanowiącego faktycznie szyld dla lokali partyjnych i roboty partyjnej. Przez trzy miesiące 1907 r. był sekretarzem Zarządu Dzielnicowego (ZD) SDKPiL na Pradze. Zagrożony aresztowaniem za agitowanie żołnierzy i rozpowszechnianie wśród nich nielegalnej literatury, wyjechał do Sosnowca, następnie do Prus, a stamtąd do Krakowa. Ofiarą represji padł wówczas jego ojciec.
Od r. 1908 M. przebywał na emigracji w Brukseli i Paryżu. Pracował tam jako robotnik fabryczny i działał w miejscowych sekcjach SDKPiL. W Paryżu zbliżył się do rosyjskich socjaldemokratów. W styczniu 1910 na polecenie Zarządu Głównego SDKPiL wyjechał do Berlina, gdzie zaopatrzono go w paszport austriacki na nazwisko: Kuncewicz, student UJ w Krakowie, i skierowano do pracy nielegalnej w Warszawie. Do lipca t. r. pracował w technice partyjnej ZD SDKPiL na Pradze. Po zawarciu w r. 1910 małżeństwa ze Stefanią Nałęcz, sprzedawczynią zabawek w sklepie przy ul. Marszałkowskiej, korzystał w swojej działalności z pomocy żony; na jej adres i nazwisko nadchodziły z Berlina materiały do „Czerwonego Sztandaru”. Zmuszony do ponownej emigracji, wyjechał wraz z żoną w sierpniu 1910 do Brna na Morawach. Pracował tam w fabryce, był członkiem Socjaldemokratycznej Partii Austrii. Do działalności w polskim ruchu rewolucyjnym już nie powrócił. W r. 1911 przebywał krótko w Warszawie, po czym wyjechał na stałe do Rosji i w l. 1912–16 pracował jako buchalter w Moskwie. Następnie w stopniu szeregowca został zmobilizowany do armii carskiej. Po rewolucji lutowej r. 1917 był współorganizatorem Rady Delegatów Żonierskich i został przewodniczącym Komitetu Żołnierskiego Wojskowego Zarządu Sanitarnego w Moskwie. Od 15 III do 25 X wchodził w skład Moskiewskiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich (RDRiŻ), a od 25 V do jej Komitetu Wykonawczego (KW) i Centralnego Sztabu Czerwonej Gwardii przy Moskiewskiej RDRiŻ. Należał do nielicznych polskich socjaldemokratów, którzy nie znaleźli się wśród bolszewików. W dn. 1 IV 1917 wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (mieńszewików-internacjonalistów), której członkiem był do lipca 1918.
We wrześniu 1917 M. uczestniczył w zatrzymaniu ofensywy wojsk P. Korniłowa. Po zwycięstwie rewolucji październikowej był zastępcą przewodniczącego Sekcji Żołnierskiej Moskiewskiej RDRiŻ, a na przełomie l. 1917/18 Komisarzem m. Moskwy i okolic do walki z bandytyzmem. Od 1 III 1918 był sekretarzem Komisariatu Pracy w Troicku w gub. orenburskiej. W czasie wojny domowej (1918–19) wziął udział w walkach na froncie wschodnim przeciwko reakcyjnym formacjom czechosłowackim. Później działał w Złotouściu (gub. ufińska), gdzie od lipca 1919 był członkiem KW RDRiŻ i kierował kolejno Wydziałem Pracy i kontroli państwowej. W lipcu 1919 został przyjęty do Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). Od lipca 1920 do czerwca n. r. kierował różnymi wydziałami w Zarządzie Politycznym Frontu Zachodniego, potem zajmował odpowiedzialne stanowiska w Ogólnorosyjskim Centralnym Komitecie Wykonawczym Rosyjskiej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Radzieckiej (później Centralny Komitet Wykonawczy ZSRR). W r. 1927 przeszedł do pracy partyjnej w charakterze instruktora Komitetu Moskiewskiego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików). Przez ostatnie dziesięć lat, do momentu przeniesienia na rentę w r. 1938, pracował w przemyśle i handlu. Podczas drugiej wojny światowej wstąpił do Związku Patriotów Polskich. W r. 1947 został sekretarzem kancelarii ogólnej ambasady RP w Moskwie, w l. 1950–7 pracował tam w księgowości. Na łamach „Proletarskoj Revolucji” opublikował (1922 nr 6) V oktiabr’skije dni v Moskve (zametki očevidca). M. zmarł 8 IV 1963 w Moskwie.
Z małżeństwa ze Stefanią Nałęcz miał córki: Zofię (ur. 1911) i Halinę (ur. 1913). Brat M-ego Bolesław był również żołnierzem Gwardii Czerwonej.
Fot. w Centr. Arch. KC PZPR sygn. D. 9353; – Księga Polaków – uczestników rewolucji paźdz., s. 587–8; – Kalestyńska L., Kochański A., Toporowicz W., Polscy bohaterowie rewolucji październikowej, „Z Pola Walki” 1967 nr 3 s. 32; Manusewicz A., Polacy w rewolucji październikowej, W. 1967; Najdus W., Polacy w rewolucji 1917 roku, W. 1967; – „Tryb. Ludu” 1963 nr 103 s. 2 (wspomnienie pośmiertne); – Centr. Arch. KC PZPR: Teczka osobowa M-ego nr 7962; Min. Spraw Zagran.: Departament Kadr (akta osobowe M-ego nr 12428).
Alicja Pacholczykowa