Mutermilch Stanisław (1870–1937), lekarz bakteriolog. Ur. w Warszawie, był synem Władysława Mutermilcha, właściciela domu handlowego, i Julii z Nusbaumów, bratem Wacława Mileskiego (zob.). M. uczęszczał do szkoły Wojciecha Górskiego, następnie do rosyjskiego gimnazjum rządowego w Warszawie, gdzie otrzymał świadectwo dojrzałości. Medycynę studiował na Uniw. Warsz. i ukończył ją w r. 1893, uzyskując dyplom lekarza. Odbył praktykę w Instytucie Pasteura w Paryżu oraz w Berlinie. W r. 1895 był już w Warszawie. Przez pewien czas pracował na oddziale wewnętrznym Teodora Dunina w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie i w pierwszych pracach, jakie zaczął ogłaszać, bądź nawiązywał do prac Dunina (Kilka słów w sprawie analiz moczu, „Krytyka Lek.” 1900), bądź podpisywał się jako były asystent Dunina (Własności chemiczne i morfologiczne wysięków tłuszczowych (hydrops chylosus et chyliformis) w: „Księga jubileuszowa doktora medycyny Teodora Dunina”, W. 1901, i Przyczynek do nauki o tętnie paradoksalnym, „Medycyna” 1901). Miał gruntowne podstawy kliniczne, co pozwalało mu traktować analitykę i bakteriologię nie jako odrębne dziedziny medycyny, ale raczej jako integralną jej część. Zorganizował własną pracownię chemiczno-bakteriologiczną przy ul. Zielnej 22 (1900–33), a następnie objął szpitalną pracownię w Szpitalu Dzieciątka Jezus, prowadząc ją aż do czasu przejścia na emeryturę (1913–35). M. zreorganizował pracownię, nadając jej charakter chemiczno-bakteriologiczny. Wykształcił w niej wielu asystentów-wolontariuszy.
M. był autorem około 20 prac z zakresu biochemii, bakteriologii i kliniki oraz medycyny społecznej. Często brał udział w posiedzeniach Tow. Lekarskiego Warszawskiego i Szpitala Dzieciątka Jezus, gdzie wygłaszał referaty, przedstawiał preparaty. Nie ograniczał się przy tym do strony laboratoryjnej, ale omawiał przypadek od strony klinicznej, zwracając uwagę na etiologię, patologię, rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie i rokowanie, omawiał technikę badania laboratoryjnego, metody badania i barwienia. Referaty M-a miały charakter dydaktyczny, przystępny, często dawał też przegląd stanu nauki w danej dziedzinie, wykazując dużą erudycję. Brał również udział w Zjazdach Lekarzy i Przyrodników Polskich, internistów polskich, lekarzy szpitalnych, w konferencji w sprawach Kas Chorych. Specjalnie zajmował się serologią kiły, odczynem Wassermanna, odczynem Weil-Felixa; etiologią, kliniką i bakteriologią zapalenia wsierdzia, ziarnicy złośliwej, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, żółtaczki zakaźnej, gruźlicy, anginy Plaut-Vincenta, posocznicy; niedokrwistością wywołaną przez włosogłówkę, przetaczaniem krwi, hodowlą tkanek in vitro, biochemią kwasu moczowego. Do ważniejszych prac należą: Obecny stan nauki o tworzeniu się i wydzielaniu kwasu moczowego w stanach normalnych oraz patologicznych, zwłaszcza w dnie („Medycyna” 1905), Poglądy teoretyczne na istotę odczynu Wassermanna („Przegl. Lek.” 1909), Badania nad zawartością dopełniacza w normalnych i patologicznych cieczach ustroju (z R. Hertzem, „Medycyna” 1912), Hodowla tkanek in vitro (z K. Rzętkowskim, „Nowiny Lek.” 1913, gdzie podał opis techniki hodowli tkanek zwierzęcych metodą Burrows-Carrela na płytkach Gabryczewskiego, doświadczenia przeprowadzał z narządami płodów i dorosłych zwierząt ssących oraz z płodami kurzymi i gęsimi), Uwagi nad teorią, techniką i wartością leczniczą odczynu Wassermanna (z O. Grauberg, „Pam. Kliniczny Szpitala Dzieciątka Jezus” 1917), Badania porównawcze nad metodą ultramikroskopową i odczynem Wassermanna w syfilisie (z O. Grauberg, „Pam. Tow. Lek. Warsz.” 1917, porównał 300 surowic), Modyfikacja odczynu Bordet-Gengou-Wassermanna („Gaz. Lek.” 1920, gdzie polecał używanie komplementu ludzkiego zamiast ogólnie używanego ze świnek morskich), Etiologia i patogeneza długotrwałego posoczniczego zapalenia wsierdzia (endocarditis lenta) (tamże), Przetaczanie krwi w świetle badań współczesnych (tamże, praca poglądowa uzupełniona własnymi doświadczeniami), życiorysy naukowe Pawła Ehrlicha („Medycyna” 1915) i Eliasza Miecznikowa (tamże 1916), artykuły o lecznictwie w Kasach Chorych i o obsadzaniu stanowisk lekarzy szpitalnych („Nowiny Społ.-Lek.” 1929, 1930).
M. otrzymał propozycję objęcia katedry bakteriologii na Uniw. Warsz., z której nie skorzystał. Był członkiem komitetu redakcyjnego „Nowin Społeczno-Lekarskich”, współwydawcą „Pamiętnika Klinicznego Szpitala Dzieciątka Jezus”, sprawozdawcą z fizjologii i chemii fizjologicznej w „Przeglądzie Piśmiennictwa Lekarskiego Polskiego” za l. 1907–16. Brał żywy udział w zawodowych i społecznych organizacjach lekarskich, jak Stowarzyszenie Lekarzy Polskich, Tow. Lekarskie Warszawskie, Izba Lekarska Warszawsko-Białostocka, Związek Lekarzy Państwa Polskiego (ZLPP), którego był współzałożycielem w r. 1920, wieloletnim skarbnikiem Zarządu Głównego, w końcu członkiem honorowym ZLPP, członkiem Komisji Rewizyjnej Naczelnej Izby Lekarskiej. Zmarł 30 XI 1937 w Warszawie, pochowany został 3 XII na Powązkach.
Z małżeństwa z Eugenią Sachs miał dzieci: Jerzego, profesora Politechniki Warszawskiej, Marię, żonę Tadeusza Kozłowskiego, prof. Politechniki Krakowskiej, Stanisława Jana, podporucznika WP, poległego w r. 1944 pod Monte Cassino, Wojciecha Tadeusza (obecnie Trzebińskiego), doktora historii i bibliotekarza.
„Arch. Hist. Med.” T. 29: 1966 nr 4 s. 449; „Dzien. Urzęd. Izb Lek.” R. 9: 1938 nr 1 s. 19, nr 6 s. 264; Kalendarz Lekarski, Wyd. J. Polaka, W. 1895 s. XI i dalsze roczniki; „Kur. Warsz.” 1937 nr 330, 332; „Medycyna” R. 11: 1937 nr 24 s. 875; „Nowiny Społ.-Lek.” R. 12: 1938 nr 1 s. 16; „Roczn. Lek. Naczelnej Izby Lek.” 1938 s. 933; „Roczn. Lek. RP” (W.) 1936 s. 1174, 1187, 1317, 1938 s. 933; – Informacje Włodzimierza Chwilczyńskiego, Marii Kozłowskiej, Jerzego Mutermilcha.
Teresa Ostrowska