Radziejowski Stanisław (1863–1950), malarz. Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Ur. 6 VII w majątku rodzinnym matki w Zegartowicach (pow. wielicki), był synem Władysława i Jadwigi z Kałuskich.
R. ukończył szkołę realną. Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (SSP) w l. 1874–5 i 1880–5. W październiku 1885 zapisał się do klasy malarstwa O. Seitza w akademii monachijskiej. W Monachium studiował do r. 1889 – także na oddziale kompozycji u A. Liezen-Mayera. W r. 1886, na konkursie uczelni monachijskiej, uzyskał I nagrodę za szkic Ucieczka św. Rodziny do Egiptu. Do studiów w SSP w Krakowie powrócił w l. 1888–91. W r. 1889 pracował przy polichromii kościoła Mariackiego wg projektów Jana Matejki. W r. 1890, będąc uczniem Matejki w klasie kompozycji, otrzymał złoty medal za Powrót z pola. W r. 1894 – po dłuższym pobycie w Paryżu, gdzie miał pracownię – powrócił do Krakowa. Wkrótce ponownie wyjechał do Monachium i mieszkał tam w l. 1895–1901, a może i dłużej. W czasie pobytu w Monachium należał do Komitetu „Jednodniówki” wydanej tam w r. 1897. Był też członkiem zwycz. Münchener Kunstverein w l. 1899–1901. Od ok. 1904 r. dzielił miejsce zamieszkania pomiędzy Krakowem a majątkiem Trzebienice pod Miechowem, gdzie zajmował się gospodarstwem na roli.
R. malował wiele. Prace jego, utrzymane w konwencji realistycznej, były typowe dla szkoły monachijskiej. Większość to obrazy rodzajowe, przeważnie z życia wsi, oraz alegoryczno-symboliczne, oparte na wątkach i scenerii podań i klechd ludowych; malował też liczne pejzaże – przeważnie akwarelą, a także studia portretowe i portrety. Do bardziej znanych obrazów R-ego należały: Południca – odznaczona listem pochwalnym na wystawie sztuki współczesnej we Lwowie w r. 1894, wyróżniona na wystawie w Monachium w r. 1895 – oraz Duch Grajek (Janko Muzykant) – I nagroda na konkursie „Tygodnika Illustrowanego” w r. 1889. Należy też wymienić obrazy: Widzenie (1886), Wnętrze chaty (1887), Za służbą (1890), Anusia (1890), Rankiem (1890), Rynek Kleparski o zmroku (1891), Targ na Kleparzu (1891), Zaloty, Żniwo (kilka wersji), Dziwożona, portret Adama Mickiewicza (w Muz. Narod. w Raperswilu w r. 1906, obecnie – w siedzibie Związku Literatów Polskich w Warszawie jako depozyt Muz. Narod.). R. uczestniczył w malowaniu modnych ówcześnie panoram: w r. 1895/6 Tatrzańskiej, którą wykonali wspólnie z nim Stanisław Janowski, Władysław Wankie, Kasper Żelechowski, Emilian Jasiński (panorama eksponowana w Monachium, następnie na Dynasach w Warszawie, została w r. 1900 zakupiona przez Jana Stykę i użyta jako płótno; spowodowało to publiczny protest wykonawców), oraz wykonanej w r. 1896 wspólnie z malarzami monachijskimi K. Froschem i J. Kriegerem Częstochowskiej, przedstawiającej Ukrzyżowanie Zbawiciela.
R. wystawiał swe obrazy od r. 1886, w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w Warszawie w l. 1886–8, 1891–3, 1895, 1899, 1901, 1909, 1910, w Salonie Aleksandra Krywulta w Warszawie w r. 1886, 1888, 1891, 1898, 1900, w Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) w Krakowie w l. 1886–7, 1889–91, 1893–6, 1899–1900, 1902, 1903, 1911, 1912, 1917. Pokazywał też swe obrazy we Lwowie (kilkakrotnie w okresie 1892–1913), w Poznaniu, Tarnopolu (1912), a również za granicą: w Monachium (1894, 1895, 1898), Berlinie (1896), Pradze (1898), Wiedniu (1895, 1899, 1900). Za granicą sprzedał też liczne swe prace. W r. 1912 wszedł do Zarządu Powszechnego Związku Artystów Polskich w Krakowie. Od r. 1942 mieszkał w Krakowie.
Po pierwszej wojnie światowej R. brał jeszcze udział w życiu artystycznym wystawiając swe prace w TZSP w l. 1925, 1930, 1936 i w TPSP w r. 1923 (wystawa jubileuszowa pięciu uczniów Matejki), w r. 1924, 1925 (wystawa autoportretów); w r. 1935 miał R. w TPSP własną wystawę zbiorową. W t. r. wystawiał także w Łodzi i Lublinie. Zmarł 2 IV 1950 w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim.
Z małżeństwa z Heleną Strasburger miał R. troje dzieci: Bogusława, Helenę i Elżbietę.
Obrazy R-ego znajdują się w Muzeum Narodowym w Warszawie: Portret malarza, Feliksa Cichockiego (olej. 1887), w Muzeum Narodowym w Krakowie: Diabeł Rokita (olej.) oraz w oddziale Czapskich: Popiersie mężczyzny (rys. ołówkiem, sygn. 1889) i Zadumana dziewczynka (akwarela, sygn. 1884). U rodziny w Krakowie i w Warszawie jest kilkadziesiąt obrazów oraz szkicowniki artysty.
Trzy autoportrety (olej., własność prywatna w Kr.); – Grajewski, Bibliografia ilustracji; Pol. Bibliogr. Sztuki, I cz. 1, 2; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; Katalog ilustrowany wystawy sztuki współczesnej we Lwowie, 1894; Katalog nieustającej wystawy Zjednoczonego Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie [Lw. 1892]; Katalog I Wystawy Niezależnych, maj–czerwiec 1911, Kr. 1911; Katalog Powszechnej Wystawy Sztuki Polskiej we Lwowie, Lw. 1910; Katalog III Wystawy Powszechnego Związku Artystów Polskich, Kr. 1912; Katalog wystawy krakowskich artystów, Lw. 1924; Katalog wystawy krakowskiego Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych, Lw. 1905; Katalog wystawy obrazów i rzeźb w Tarnopolu urządzonej w marcu r. 1912, Tarnopol; Katalog wystawy sztuki współczesnej, Lw. 1913; Katalog. Wystawy zbiorowe: Franciszka Jaźwieckiego, Stanisława Radziejowskiego … lipiec–sierpień 1935 [TPSP], Kr. 1935; Münchener Jahresausstellung von Kgl. Glaspalaste, München 1894; [Piątkowski H.], Katalog zbiorów Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, W. 1925; VII Wystawa okrężna grupy „XII”, Wystawa sztuki podhalańskiej, Miejska Galeria Sztuki, Ł. 1924; Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, katalog tymczasowy zbiorów, W. 1901, 1904; toż, Katalog zbiorów, W. 1938; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – Piątkowski H., Polskie malarstwo współczesne, Pet. 1895 s. 118–29; Płażewska, Warsz. Salon A. Krywulta; Pol. życie artyst. w l. 1890–1914; toż w l. 1915–39; Tetmajer W., Panorama tatrzańska, „Echo Muzycz., Teatr. i Artyst.” 1896 nr 47 s. 557–8; – Gierymski M., Gierymski A., Listy i notatki, Wr. 1973; Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych, I; – „Biesiada Liter.” 1892 nr 49 s. 362, 1893 nr 22 s. 342, 1896 nr 30 s. 58; „Bluszcz” 1892 nr 14 s. 103–4; „Kraj” (Pet.) 1895 nr 19 s. 13, nr 38 s. 19, 28, 1898 nr 12 s. 134, 1900 nr 7 s. 25; „Nowości Ilustr.” 1917 nr 2 s. 4, 7 (fot.), 13; „Świat” (Kr.) 1890 t. 2 s. 526, 1895 t. 1 s. 193; „Świat” 1923 nr 23 s. 9 (fot.); „Tyg. Illustr.” 1886 t. 1 s. 143, 1889 t. 2 s. 300, 1890 t. 2 s. 270, 1893 t, 1 s. 236, 270, t. 2 s. 3, 10, 1894 t. 2 s. 15, 95, 159, 407, 1895 t. 1 s. 375, t. 2 s. 15, 191, 309, 346, 1896 t. 2 s. 541, 730–1, 1897 t. 1 s. 318, 1898 t. 1 s. 439, 1899 t. 1 s. 317, 1901 t. 2 s. 996; „Wędrowiec” 1892 t. 1 s. 198, 1896 t. 1 s. 413; – B. Jag.: rkp. 6692 III. Korespondencja S. Böhma z l. 1879–99; B. Ossol.: rkp. 7486, Korespondencja artystów z Tow. Przyj. Sztuk Pięknych we Lw.; IS PAN: Mater. Słownika Artystów Pol.; Parafia Rzymsko-Katol. w Górze Św. Jana koło Szczyrzyca: Księga chrztów dla Zegartowic (odpis w Materiałach Red. PSB); – Stępień H., Artyści polscy w środowisku monachijskim 1830–1914 [w druku]; – Informacje Danuty Zaborowskiej-Aleksandrowicz z W.
Elżbieta Szczawińska