Roszak Stanisław (1896–1974), lekarz pediatra. Ur. 20 IV w Poznaniu, był synem Jana, pracownika poczty, i Julii z Matuszewskich, starszym bratem Edmunda (zob.).
R. ukończył Gimnazjum im. św. Marii Magdaleny w Poznaniu w r. 1914. Studia lekarskie rozpoczął w Berlinie. Zmobilizowany w r. 1915 do wojska niemieckiego, służył do r. 1917. W r. 1918 z grupą polskich studentów przybył do Poznania i wziął udział w powstaniu wielkopolskim jako lekarz podporucznik na odcinku od Zbąszyna do Leszna. W r. 1920 został odkomenderowany na kurs medyków i lekarzy wojskowych do Lwowa, gdzie kontynuował studia lekarskie na Uniw. Lwow. Zdemobilizowany został 1 IV 1921. Dyplom lekarza otrzymał w r. 1923 i do r. 1926 był starszym asystentem w Klinice Pediatrycznej tegoż Uniwersytetu, kierowanej przez Franciszka Groëra.
W r. 1926 R. osiedlił się w Katowicach jako lekarz Kasy Chorych. W r. 1927 został naczelnym lekarzem Szpitala dla Dzieci w Katowicach, gdzie pełnił też funkcję ordynatora. Był pierwszym polskim pediatrą w Katowicach. Zorganizował tam Kuchnię Mleczną dla dzieci, która przetrwała do lat powojennych. Był skarbnikiem Tow. Lekarzy Polaków na Śląsku, członkiem Zarządu Sekcji Lekarzy Specjalistów w Związku Gospodarczym Lekarzy Polaków Woj. Śląskiego. W r. 1936 uczestniczył w zjeździe jubileuszowym «Zetu» w Warszawie. Po wybuchu drugiej wojny światowej R. był więziony w r. 1939 sześć tygodni przez gestapo. Ze względu na brak pediatrów pozwolono mu na pracę lekarza w Kasie Chorych w Katowicach. Wspomagał materialnie rodziny lekarskie wysiedlone z Górnego Śląska do Generalnej Guberni, współpracował ze służbą zdrowia inspektoratu Katowice Okręgu Śląskiego Armii Krajowej.
Po wojnie kierowany przez R-a Szpital Miejski został przekształcony w Wojewódzki Szpital Specjalistyczny dla Dzieci w Katowicach; R. był jego dyrektorem od r 1945 do przejścia na emeryturę w r. 1968. Pracował też w Ubezpieczalni Społecznej. Od r. 1947 współpracował ze Społecznym Komitetem Budowy Sanatorium dla dzieci w Rabce im. W. Pstrowskigo. W r. 1951 zorganizował Oddział Śląski Polskiego Tow. Pediatrycznego i został jego przewodniczącym; Towarzystwo to w 20 lat później nadało mu członkostwo honorowe. R. wykształcił kilkudziesięciu pediatrów, którzy jako ordynatorzy nowo powstałych po r. 1945 oddziałów pediatrycznych zorganizowali od podstaw pediatryczną służbę zdrowia w woj. śląskim. Kierowany przez niego szpital dla dzieci przeorganizowano w r. 1969 w II Klinikę Pediatrii Śląskiej Akad. Medycznej w Katowicach. Po przejściu na emeryturę R. nadal praktykował prywatnie.
Był R. muzykiem amatorem, wiolonczelistą i kameralistą, melomanem. W okresie studiów uczył się gry na wiolonczeli u Alojzego Sladka w Konserwatorium Polskiego Tow. Muzycznego we Lwowie. W r. 1933 był inicjatorem powstania katowickiego amatorskiego kwartetu, zwanego Kwartetem dra Roszaka, istniejącego do r. 1939, który dawał koncerty w kilku domach miłośników muzyki w Katowicach, kwartet wznowił działalność na krótko w r. 1945. R. zmarł 11 X 1974 w Katowicach i tu został pochowany. Odznaczony był m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Ożeniony z Heleną z Serafińskich miał R. syna Zygmunta i córkę Marię.
Who’s Who in Central and East-Europe 1933/34, Zurich 1935; Rocznik Lekarski RP, W. 1933, 1936, 1938; Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1964 s. 296; Spis lekarzy, lekarzy-specjalistów, lekarzy dentystów, techników dentystycznych, położnych, szpitali, aptek, kas chorych, ośrodków zdrowia i zakładów opiekuńczych Województwa Śląskiego, Kat. 1939 s. 28, 31; – Brożek K., Dr med. Stanisław Roszak, „Służba Zdrowia” 1974 nr 44 s. 2; tenże, Lekarze w życiu społecznym województwa śląsko-dąbrowskiego (1945–1950), „Roczn. Katowicki” T. 12: 1984 s. 159; Hager-Małecka B., Dr med. Stanisław Roszak, „Pediatria Pol.” T. 50: 1975 nr 4 s. 539–40 (fot.); Nowe Śląskie Sanatorium dla Dzieci im. W. Pstrowskiego w Rabce-Zdroju, Kat. 1949; Piskorski T., W pięćdziesiątą rocznicę powstania «Zetu», W. 1937; – Roszak S., Wspomnienia słuchacza koncertów z okresu międzywojennego, w: X-lecie Państwowej Filharmonii Śląskiej 1945–1955, [Kat. 1955] s. 37–8; Walter-Janke Z., W Armii Krajowej na Śląsku, Kat. 1986 s. 165; – Arch. Zakładowe Urzędu Woj. w Kat.: Akta personalne; – Materiały do słownika muzycznego M. Rzący w Kat.
Krzysztof Brożek