Sosnowski Stefan Augustyn, pseud.: Rawa, Barski (1922–1994), działacz konspiracyjny, harcerski i turystyczny. Ur. 28 VIII w Warszawie, był synem Rajmunda, żołnierza Legionów Polskich, kierowcy samochodowego, i Rozalii z Grudzińskich, modystki.
S. uczył się w Wieczorowej Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców. We wrześniu 1933 został harcerzem 37. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej (WDH). W lipcu 1937 podjął pracę w księgarni «Gebethner i Wolff», początkowo jako praktykant, następnie pracownik, wreszcie kierownik jednego z działów ekspedycji prowincjonalnej.
We wrześniu 1939 wraz z kolegami z drużyny harcerskiej dostał S. przydział do 1. Pułku Obrony Warszawy na Woli; w trakcie działań wojennych awansował na kaprala. Po kapitulacji powrócił do pracy w księgarni. W październiku został zaprzysiężony i objął dowództwo sekcji strzeleckiej bliżej nieokreślonej tajnej organizacji wojskowej, do której wciągnął kolegów księgarzy. W końcu maja 1940 był dowódcą plutonu. Wskutek dwu kolejnych «wsyp» utracił kontakt z kierownictwem. W lipcu 1940 był współorganizatorem Warszawskiej Organizacji Wojskowej (WOW) – był to pluton S-ego, który zaczął działać jako jednostka samodzielna; w jej skład wchodzili głównie księgarze i harcerze. Wraz z Jerzym Osuchem («Ślepowron»), Tadeuszem Jarnickim («Wand»), Bolesławem Szczepańskim («Bosz») i in. tworzył kadrę dowódczą WOW. Jednocześnie w l. 1940–2 uczył się w Prywatnej Męskiej Szkole Handlowej II stopnia Ludwika Józefa Everta w Warszawie, a w l.n. w szkole Związku Księgarzy Polskich. Był też redaktorem czasopism WOW (wspólnie z T. Jarnickim i Krzysztofem Dunin-Wąsowiczem): „Marsz do Niepodległości” (ukazywał się od 20 VII 1940 do 10 X 1941, 53 numery) oraz dwu wojskowych pism fachowych: „Patrolowiec” (wrzesień 1940 – kwiecień 1941, 14 numerów) i „Drużynowy” (10 IV 1942 – 10 IX 1943, 37 numerów) odbijanych nielegalnie w zakładach «Gebethner i Wolff». W październiku 1941, po rozmowach, w których uczestniczył S., WOW została włączona do 2. baonu 7. pp «Madagaskar» (późniejsza nazwa: «Garłuch») Związku Walki Zbrojnej (potem Armii Krajowej ). S. ukończył tajną Szkołę Podchorążych w Warszawie i został adiutantem dowódcy baonu «Narew» 7. pp. Od kwietnia 1942 dowodził oddziałem «Odwet» we Włochach pod Warszawą, a następnie plutonem w 7. pp. Dn. 26 IV 1944 został aresztowany przez Niemców w Sandomierzu, po przesłuchaniach przewieziony do więzienia w Ostrowcu Świętokrzyskim. Uwolniono go po kilkunastu dniach wskutek zabiegów kierownictwa firmy «Gebethner i Wolff». W pierwszych dniach powstania warszawskiego 1944 r. walczył jako plutonowy podchorąży 2. baonu «Warta» 7. pp na Okęciu, Ochocie i Woli. Wraz z częścią rozbitego oddziału dotarł w poł. sierpnia t.r. do Puszczy Kampinoskiej, gdzie oddział został włączony do 2. baonu 78. pp i brał udział w akcjach grupy «Kampinos», m.in. pod Małocicami, Janówkiem, Brzozówką i Sowią Wolą. W okresie walk partyzanckich S. otrzymał awans na podporucznika. Był dwukrotnie ranny w czasie próby przebicia się grupy «Kampinos» w końcu września 1944 do Puszczy Bolimowskiej, w tym ciężko w bitwie pod Jaktorowem, i po raz trzeci w potyczce koło wsi Skuły; dowodził oddziałem partyzanckim do 6 I 1945.
Wkrótce po zajęciu Warszawy przez wojska radzieckie i polskie S. powrócił do miasta i od kwietnia do września 1945 pracował przy jego odgruzowywaniu jako szef grupy Centralnego Kierownictwa Brygad Pracy. Jednocześnie wrócił do działalności harcerskiej i od maja t.r. był hufcowym hufca Warszawa-Śródmieście (do r. 1949) oraz drużynowym 37. WDH (1945–9). We wrześniu 1945 ujawnił swą przynależność do AK. W tymże miesiącu został kierownikiem robót w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym. W styczniu 1946 objął kierownictwo sprzedaży w księgarni «Biblioteka Polska» przy ul. Szpitalnej 12. T.r. wstąpił do Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację (potem – ZBoWiD). W październiku t.r. przeszedł do księgarni Eugeniusza Kuthana przy pl. Trzech Krzyży jako jej kierownik. Od jesieni 1946 do początku 1948 przewodniczył Komisji Porozumiewawczej Organizacji Młodzieżowych «Śródmieście». Brał udział w akcjach szkoleniowych harcerzy, a latem 1947 i 1948 był komendantem grupy obozów harcerskich oraz Harcerskiej Służby Polsce w Kartuzach na Pomorzu. Jesienią 1948 został członkiem prezydium dzielnicowego (Warszawa-Śródmieście) Związku Młodzieży Polskiej. Na przełomie l. 1949 i 1950 zatrudnił się na krótko w Państwowym Inst. Wydawniczym i wreszcie (do lutego 1964) – w «Domu Książki», gdzie pełnił kolejno funkcje: kierownika działu zaopatrzenia w Dyrekcji Hurtu, zastępcy kierownika działu obrotu towarowego, starszego inspektora handlowego, kierownika Sekcji Inspekcji Handlowej, starszego inspektora Wydz. Obrotu Centrali Księgarstwa i pełnomocnika ds. podręczników szkolnych. Równocześnie w l. 1951–6 organizował, kierował i wykładał na kursach księgarskich i opracował kilka skryptów do nauki tego zawodu. W okresie wyborów do sejmu w r. 1952 był inspektorem Biura Ogólnego Komitetu Wyborczego Frontu Narodu na terenie woj. poznańskiego. Działał też w Tow. Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (przez dwa lata członek Zarządu Okręgu Stołecznego) i Polskim Tow. Turystyczno-Krajoznawczym (PTTK) (1953 – członek zarządu Sekcji Pieszej i Górskiej Oddziału Stołecznego, 1954–64 – członek zarządu tegoż Oddziału, 1954–62 – prezes Klubu Turystyki Krajowej).
W r. 1956 został S. zastępcą komendanta Chorągwi Warszawskiej ZHP i pełnił tę funkcję do r. 1960 (w r. 1957 jako p.o. komendant). Równocześnie był członkiem Rady Chorągwi (do r. 1971). W grudniu 1956 wraz z grupą działaczy harcerskich założył krąg instruktorski «Grunwald», przy którym powstał Harcerski Klub Turystyczny «Wyga»; S. prezesował temu Klubowi do końca życia. Dn. 11 VI 1957 został harcmistrzem. T.r. doprowadził do porozumienia między komendą Chorągwi Warszawskiej ZHP a zarządem Oddziału Stołecznego PTTK. W 2. poł. l. pięćdziesiątych przewodniczył ponadto Komisji Kół Zakładowych Oddziału Stołecznego, a następnie był wiceprzewodniczącym tejże Komisji w Zarządzie Głównym PTTK. Wielokrotnie kierował obozami stałymi i wędrownymi, złazami, zlotami, spływami i rajdami harcerskimi; był współorganizatorem i komendantem kilku wielkich imprez i konkursów prowadzonych pod patronatem ZHP i PTTK, m.in.: «Dzieje oręża polskiego» (od r. 1958 do l. osiemdziesiątych), «Mazowsze» (1962–4), «Syrena 21» (szlakami I Armii WP), wielu «Rajdów Przyjaźni» i «Zlotów Wyzwolenia Warszawy». W l. 1960–7 był członkiem Stołecznego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki Stołecznej Rady Narodowej. W r. 1964 został wiceprzewodniczącym Komisji Turystyki Rady Naczelnej ZHP. T.r. wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od lutego t.r. do lipca 1965 kierował Warszawskim Biurem Usług Turystycznych przy Centralnej Składnicy Harcerskiej w Warszawie, a następnie był dyrektorem Biura Usług Turystycznych przy Komendzie Głównej ZHP. W r. 1965 zainicjował kolejne porozumienie, tym razem pomiędzy Główną Kwaterą ZHP a Zarządem Głównym PTTK. W l. 1965–8 był członkiem prezydium Komisji Młodzieżowej, członkiem Komisji Wydawniczej oraz Rady Programowej Zarządu Głównego PTTK. Równocześnie, w l. 1965–7 ukończył dwuletnie zaoczne Studium Ekonomiki i Organizacji Turystyki we Wrocławiu i w kwietniu 1968 został dyrektorem Domu Turysty PTTK im. M. Orłowicza w Warszawie. Pod koniec l. sześćdziesiątych przewodniczył kręgom instruktorów turystyki ZHP. W l. sześćdziesiątych i siedemdziesiątych należał do Komitetu Propagandy Zrzeszenia Polskich Hoteli Turystycznych (ZPHT), a przez kilka lat przewodniczył jego Komisji Rewizyjnej. W r. 1972 został wiceprezesem zarządu Oddziału Stołecznego PTTK. Był inicjatorem, a od r. 1972 przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego Warszawskich Dni Turystyki. Od stycznia r.n. był także dyrektorem Warszawskiego Okręgowego Zespołu Obiektów Turystycznych PTTK i z tej racji nadzorował pracę schronisk i hoteli PTTK w rejonie Warszawy. W lipcu 1983 przeszedł na emeryturę. W r. 1985 otrzymał tytuł instruktora-seniora ZHP. S. pełnił też funkcję prezesa środowiska pułku «Garłuch» najpierw w ZBoWiD, a od r. 1990 w ramach światowego Związku Żołnierzy AK.
S. opublikował kilkanaście przewodników turystycznych, m.in.: CSRS [Czechosłowacja]. Informator turystyczny (W. 1969, wyd. 8, W. 1972), Niemiecka Republika Demokratyczna. Informator turystyczny (W. 1968, wyd. 11, W. 1981), Turcja. Mały przewodnik turystyczny (W. 1975, wyd. 2, W. 1979), kilka poradników: Sakwa włóczykija (W. 1959, wyd. 4, W. 1988, wspólnie z Janem Stykowskim), Poradnik organizatora turystyki harcerskiej (W. 1966), Vademecum młodego turysty (W. 1975, wyd. 2, W. 1986), 500 zagadek turystyczno-krajoznawczych (W. 1963, wyd. 4, W. 1974), 500 zagadek o Warszawie (W. 1965, wyd. 2, W. 1967) i 500 zagadek krajoznawczych (W. 1991) oraz pracę Z książką do ludzi (W. 1959, wyd. 2, W. 1960). Opracował monografię 37 WDH. 28 lat pracy… (W. 1947, mszp. powielony). Opublikował też wiele artykułów dotyczących konspiracji w czasie drugiej wojny światowej, księgarstwa, hotelarstwa i turystyki w czasopismach: „Barbakan Warszawski”, „Głos Księgarza”, „Gościniec”, „Hotelarz”, „Na przełaj”, „Poznaj swój kraj”, „Stolica”, „Tygodnik Warszawski”, „Ziemia” i in. W czasopiśmie „Księgarz” przez wiele lat publikował m.in. cykl pt. Sygnety wydawców i księgarzy polskich. Był też członkiem komitetów redakcyjnych „Księgarza” i „Hotelarza”, członkiem honorowym ZPHT oraz PTTK. Zgromadził jedną z największych w Polsce kolekcję etykiet hotelowych. Zmarł 21 IV 1994 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Bródnowskim. Był odznaczony krzyżami: Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, brązowym, srebrnym i złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Krzyżem AK, Krzyżem Partyzanckim, Warszawskim Krzyżem Powstańczym oraz medalami i odznakami.
W małżeństwie (ślub 29 VI 1950) z Jadwigą z domu Sporna, miał S. dwóch synów: Stefana (ur. 1951) i Marka (ur. 1954), prawników.
Materiały do harcerskiego słownika biograficznego, Red. O. Fietkiewicz, W. 1994; Menzel N., Sawicka J., Powstanie warszawskie 1944 r. Bibliografia selektywna, W. 1996 III; – Bartelski L. M., Mokotów 1944, W. 1986; Bielecki R., Kulesza J., Przeciw konfidentom i czołgom, W. 1996; Księgarz i społecznik, „Praca Księgarska” 1962 nr 23 s. 9 (fot.); Oddziały powstania warszawskiego, W. 1988; Sosnowski S., Działalność oddziału księgarzy warszawskich w czasie okupacji hitlerowskiej, „Księgarz” 1971 nr 1 s. 8–22 (fot.); – Dunin-Wąsowiczowa J., Wspomnienia, W. 1995; – „Gaz. Wyborcza” 1997 nr 254, dod. „Gaz. Stołeczna” (T. Tulibacki); „Gościniec” 1981 nr 10/12 (T. Kowalik); „Harcerstwo” 1995 nr 9; „Poznaj swój kraj” 1980 nr 9 (rozmowa z S-m, fot.); „Życie Warszawy” 1994 nr 94–95; – Arch. Zarządu Głównego PTTK: Teczka akt personalnych S-ego; Arch. Zarządu Woj. Związku Kombatantów RP (dawniej ZBoWiD) w W.: Teczka nr 26638; – Informacje i mater. w posiadaniu syna S-ego, Marka z W.
Stanisław Konarski