Sałaciński Zbigniew Jan (1905–1977), lekarz chirurg. Ur. 19 V w Kwilczu (pow. międzychodzki), był synem Stanisława, ogrodnika, i Heleny z Schulzów.
S. ukończył Gimnazjum im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. Medycynę studiował na Wydz. Lekarskim Uniw. Pozn. i tu uzyskał dyplom lekarza w r. 1934. Od r. 1935 odbywał praktykę szpitalną w Poznaniu, potem w Kaliszu, a w l. 1936–9 był asystentem w Oddziale Chirurgii Szpitala Spółki Brackiej w Chorzowie u dra Wilhelma Maacka, Niemca, utrzymującego chirurgię na europejskim poziomie.
W kampanii wrześniowej 1939 r. jako podporucznik rezerwy był S. lekarzem w czołówce chirurgicznej Okręgowego Szpitala Wojskowego nr 7 w Krakowie, a od 18 IX 1939 lekarzem w obozie dla internowanych w Baile Govora, od stycznia 1940 w Tîrgu Jiu w Rumunii. W kwietniu 1940 przedostał się do Francji, gdzie był chirurgiem w I Dywizji Grenadierów Polskich, a od lipca t. r. w polskich oddziałach wojskowych na terenie Szkocji, m. in. pracował jako wolontariusz w szpitalu w Dundee. W sierpniu 1942 został przeniesiony na Środkowy Wschód; pracował jako chirurg w Armii Polskiej na Wschodzie, początkowo w Szpitalu Wojennym nr 1 w Rechowot w Palestynie, a od stycznia 1943 w Szpitalu Wojennym nr 2 w Khanaquin w Iraku dla chorych ewakuowanych żołnierzy i ich rodzin z Armii Polskiej w ZSRR, z których formowano 2 Korpus Polski gen. Władysława Andersa. Od 16 VII 1943 do 1 V 1944 jako lekarz chirurg w 7. Kompanii Sanitarnej II Brygady Pancernej 2. Korpusu Polskiego przeszedł szlak: Irak, Palestyna, Egipt do Włoch, gdzie od 2 V 1944 do końca wojny był komendantem polskiej czołówki chirurgicznej uczestniczącej w bitwie pod Monte Cassino i w walkach na linii Gotów. W bitwie pod Monte Cassino w stopniu porucznika lekarza był komendantem 47. Czołówki Chirurgicznej w Głównym Punkcie Opatrunkowym 5. Kresowej Dyw. Piechoty, gdzie operował i segregował do ewakuacji rannych, pod komendą gen. prof. dr. med. Bolesława Szareckiego, naczelnego chirurga Korpusu. Po kampanii włoskiej został odkomenderowany wraz z czołówką chirurgiczną do Oddziału Chirurgicznego 7. Polskiego Szpitala Wojennego w Ankonie. W grudniu 1946 przeniesiono go do Wielkiej Brytanii. Pracował tam do kwietnia 1947 w Szpitalu Polskim w Penley. Zdemobilizowany w stopniu kapitana rezerwy, powrócił do kraju.
Od sierpnia 1947 S. pracował jako dyrektor i chirurg Szpitala Ubezpieczalni Społecznej w Wirku (obecnie Ruda Śląska), następnie w r. 1948 jako inspektor lecznictwa w Rybniku. W r. 1949 przeniósł się do Chorzowa na stanowisko ordynatora I Oddziału Chirurgicznego Szpitala Miejskiego im. dra med. Andrzeja Mielęckiego w Chorzowie. Od r. 1951 również był dyrektorem tego szpitala aż do przejścia na emeryturę w r. 1975. Następnie do śmierci pracował w przyszpitalnej poradni chirurgicznej.
Był S. członkiem Śląskiego Oddziału Tow. Chirurgów Polskich i wieloletnim przewodniczącym w Chorzowie Koła Polskiego Tow. Lekarskiego, działaczem PCK, płk. rezerwy WP. Zmarł 12 II 1977 w Chorzowie, pochowany został na miejscowym cmentarzu. Odznaczony był brytyjskimi, włoskimi i polskimi odznaczeniami, m. in. Gwiazdą Italii, Gwiazdą za Wojnę 1939–45, Krzyżem Monte Cassino, Croce al Valor Militare, Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Kawalerskim OOP.
W małżeństwie, zawartym w r. 1938, z Hildegardą z domu Rozsypoł, lekarzem stomatologiem, miał S. dwie córki: Elżbietę i Dorotę, lekarkę.
Album chirurgów polskich, Pod red. W. Rudowskiego i A. Śródki, W. 1990 s. 252–3 (fot.); Sylwetki chirurgów polskich, Wr. 1982 s. 190–1 (fot.); Rocznik lekarski RP, W. 1936, 1938; Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1964; Spis lekarzy … Województwa Śląskiego, Kat. 1939 s. 10; – Ciechanowicz E., Pisarski A., Dr Zbigniew Sałaciński, „Pol. Przegl. Chirurgiczny” T. 49: 1977 nr 9 s. 880; Majewski A., Wojna, ludzie i medycyna, Wyd. 6, L. 1987 I–II (fot.); Woźniewski Z., Polski almanach medyczny na rok 1956, W. 1957; Zarys dziejów chirurgii polskiej, W. 1989 s. 310–73, 380, 382, 436; – Maj J., Na drogach do piekieł. Przez kraje, morza i Monte Cassino, Kr. 1973 (fot.); – Arch. Zakładowe Urzędu Wojewódzkiego w Kat.: Teczka personalna; – Relacja pisemna córki, Doroty Sałacińskiej z Chorzowa.
Krzysztof Brożek