Syryłło (Syryło) Stefan (1907–1954), skrzypek, dyrygent.
Ur. 23 XI w Makowie Podhalańskim, był synem Szymona i Zofii z domu Cwajna, miał braci Józefa (1905 – ok. 1950) i Juliusza oraz siostrę Elżbietę, zamężną Nowak.
W l. 1927–30 studiował S. grę na skrzypcach w Konserwatorium Krakowskiego Tow. Muzycznego. Po odbyciu służby wojskowej dyrygował od r. 1931 różnymi zespołami w Polskim Radiu, a od r. 1935 także orkiestrą w teatrze Domu Żołnierza Polskiego; prowadził również chór Tow. Śpiewaczego «Lutnia Robotnicza» oraz zespoły mandolinowe w krakowskich zakładach, m.in. «Solvay». Podczas okupacji niemieckiej pracował jako kierownik administracyjny Filharmonii Krakowskiej; wyszukiwał i zatrudniał solistów-Polaków. W r. 1945 został prezesem krakowskiego Oddz. Związku Zawodowego Muzyków; w pierwszych dniach czerwca t.r. Min. Kultury i Sztuki oddelegowało go do Wrocławia w celu zorganizowania tam polskiego życia muzycznego. Mianowany przez Zarząd Miejski Wrocławia kierownikiem artystycznym Teatru Miejskiego, stworzył S. Orkiestrę Miejską złożoną z instrumentalistów niemieckich z byłych orkiestr filharmonicznej i operowej oraz przybywających do Wrocławia muzyków polskich. Pierwszy koncert pod jego dyrekcją odbył się już 29 VI t.r., a 7 VIII miała miejsce inauguracja sezonu z udziałem Ewy Bandrowskiej-Turskiej i Zbigniewa Drzewieckiego. Odtąd prowadzone przez S-ę koncerty odbywały się w miarę regularnie, a występowali na nich m.in. Ada Sari, Irena Dubiska, Eugenia Umińska, Henryk Sztompka, Józef Śmidowicz i Bolesław Woytowicz. S. urządzał też koncerty w różnych innych miastach Dolnego Śląska, a także szkolne audycje muzyczne. Orkiestra Miejska pełniła równocześnie funkcję zespołu Opery Dolnośląskiej, która zainaugurowała działalność 8 IX „Halką” Stanisława Moniuszki w reżyserii Stanisława Drabika. S. prowadził także kolejne premiery operowe, m.in. w r. 1946 „Rigoletto” G. Verdiego (luty, z udziałem m.in. Krystyny Jamróz i Edmunda Kossowskiego), „Verbum nobile” Moniuszki (maj, również z Kossowskim), „Madame Butterfly” G. Pucciniego (lipiec, z Kossowskim i Jamróz), a także „Straszny Dwór” Moniuszki (grudzień, m.in. z Marianem Woźniczką i Haliną Hrabi-Szałkiewicz). Dn. 29 IX t.r. dyrygował koncertem na otwarcie Studia Polskiego Radia we Wrocławiu. W r. 1947 funkcję II dyrygenta Orkiestry Miejskiej powierzył Stanisławowi Skrowaczewskiemu. Dn. 1 VIII 1949 objął S. stanowisko wicedyrektora, a 15 X 1950 dyrektora Opery Śląskiej w Bytomiu. Pod kierownictwem muzycznym Stefana Beliny-Skupiewskiego występowało tam świetne grono solistów: Barbara Kostrzewska, Natalia Stokowacka m.in. w „Traviacie” Verdiego (w listopadzie 1950) i „Strasznym dworze” (wyst. w lipcu 1952 w Łodzi), Krystyna Szczepańska, także w „Strasznym dworze” i „Carmen” G. Bizeta, w towarzystwie m.in. Bogdana Paprockiego (latem 1951 w Łodzi); śpiewali też w „Eugeniuszu Onieginie” P. Czajkowskiego, wraz z Andrzejem Hiolskim (kwiecień 1952), a Antoni Majak i Zbigniew Platt wystąpili m.in. w „Sprzedanej narzeczonej” B. Smetany (w lutym 1953). S. organizował spektakle wyjazdowe zespołu w różnych miejscowościach Górnego Śląska i Zagłębia, ponadto w Łodzi i Krakowie; inicjował specjalne wycieczki kolejowe z innych miast. Opracowany przez S-ę projekt stworzenia w Bytomiu dwóch zespołów operowych przyczynił się do powstania w r. 1952 Operetki Śląskiej jako filii Opery. Dn. 1 III 1953 został zwolniony z funkcji dyrektora Opery Śląskiej z przyczyn politycznych. Zmarł w Krakowie 28 IX 1954, pochowany został na cmentarzu Podgórskim.
W zawartym 26 IX 1946 we Wrocławiu małżeństwie z Adą (Adelą) Bocheńską (zm. 1954) S. nie miał dzieci.
Błaszczyk, Dyrygenci; Encyklopedia Dolnego Śląska, Wr. 2005; Encyklopedia Wrocławia, Wr. 2000; Słown. Muzyków Pol.; – Dachtera K., Opera Wrocławska 1945–1995, Wr. 1995; Kabaj A., Pionierski okres organizacji teatrów we Wrocławiu. Trudne dni, Wr. 1961; Lachowicz S., Muzyka w okupowanym Krakowie 1939–1945, Kr. 1988; Pamiątkowy album X-lecia Opery Wrocławskiej, Wr. 1955; Pół wieku Opery Śląskiej 1945–2000, Red. T. Kijonka, Bytom 2000–1 (fot.); 160 lat gmachu Opery Wrocławskiej i 55 lat polskiej sceny operowej we Wrocławiu, Red. K. Kościukiewicz, E. Sąsiadek, Wr. 2002; Szczucka E., 60 lat polskiej sceny operowej we Wrocławiu 1945–2005, Wr. 2005; – „Posłaniec Zwycięskiej” 1999 nr 4; „Ruch Muzycz.” 1945 nr 6, 1946 nr 1, 2, 7, 13–14, 17–18, 20–21, 1947 nr 2, 5, 11; „Trybuna Dolnośląska” za l. 1945–6; – Paraf. rzymskokatol. p. wezw. Przemienienia Pańskiego w Makowie Podhalańskim: Księga chrztów, 1907 nr 111 (jako Syryło); USC w Kr.: Akt zgonu S-y nr 3226/1954/Śr; – Informacje bratanka S-y, Stefana Syryłły z Kr.
Leon Markiewicz