Sarnecki Tadeusz Jerzy, pseud. i krypt.: T. S., Tadeusz, Jan Wajdelota, Jerzy Korwin, Jerzy Korwin Kosarski (1911–1981), nauczyciel, publicysta, literat. Ur. 9 V w Łodzi, był synem Adama, właściciela zakładu stolarskiego, i Wiktorii z Fornalskich.
Po ukończeniu w r. 1929 Gimnazjum Miejskiego im. J. Piłsudskiego w Łodzi, S. studiował polonistykę i psychologię na Wydz. Humanistycznym Uniw. Warsz. i uzyskał w czerwcu 1933 tytuł magistra filologii polskiej. W czasie studiów był sekretarzem Koła Literackiego Studentów Uniw. Warsz., a także członkiem zarządu Koła Polonistów Studentów Uniw. Warsz. W r. 1931 wystawiono w Łodzi siłami amatorskimi jego jednoaktowy obrazek dramatyczny Sprawa Franka o tematyce młodzieżowej. Na czwartym roku studiów był asystentem na Wydz. Humanistycznym Uniw. Warsz. W r. akad. 1933/4 kontynuował naukę na Studium Pedagogicznym przy Uniw. Warsz., a równocześnie uczył języka polskiego i historii w Gimnazjum im. J. Lelewela w Warszawie. W następnym r. szk. został nauczycielem języka polskiego i historii w Gimnazjum Kupieckim w Chełmie, a równocześnie, do sierpnia 1936, uczył tych przedmiotów oraz propedeutyki filozofii w Gimnazjum Kupieckim w Zamościu. W tym okresie opublikowany został pierwszy tomik poezji S-ego Poszukiwania siebie (W. 1935), a także utwór ku czci Józefa Piłsudskiego Wódz. Misterium tragiczne. Tryptyk żałobny (Zamość 1936). W lecie 1936 S. przeniósł się do Łodzi, gdzie do r. 1938 był nauczycielem języka polskiego w Miejskiej Szkole Zawodowej, a następnie do listopada 1939 w Gimnazjum im. E. Orzeszkowej. Współpracował z prof. Mieczysławem Michałowiczem przy tworzeniu klubów demokratycznych i był działaczem Łódzkiego Klubu Demokratycznego. W czerwcu 1938 był także współzałożycielem Stronnictwa Demokratycznego (SD). Równocześnie wraz z Grzegorzem Timofiejewem redagował w l. 1938–9 pismo literacko-społeczne „Wymiary” i był również wydawcą tego pisma. W „Wymiarach” ukazało się wiele artykułów (m.in. artykuł kwestionujący słuszność aneksji Zaolzia) i wierszy S-ego, podpisanych nazwiskiem lub różnymi pseudonimami, najczęściej Jerzy Korwin Kosarski; prowadził także w „Wymiarach” stałą rubrykę «Przegląd Prasy». W redakcji „Wymiarów” organizował wieczory autorskie, m.in. Kazimierza Wierzyńskiego. S. był w tym czasie również redaktorem miesięcznika społecznego „Gromada Wiejska”. Pisywał nadto w innych czasopismach: „Dzienniku Ludowym”, „Kamenie”, „Kurierze Codziennym”, „Kurierze Łódzkim”, „Prosto z mostu” i in. Zamieścił dwa artykuły w „Pracach Polonistycznych” (Ł. 1938): Cele i zadania teorii literatury oraz Analiza literacka „Szarugi” L. Staffa. Napisana przez S-ego powieść Dymy nad Łodzią ukazała się tylko we fragmentach w dodatku literackim do „Kuriera Łódzkiego” (1938 nr 10) oraz w „Wymiarach” (1938 nr 2 i 5).
We wrześniu 1939 S. brał udział jako ochotnik w obronie Warszawy i został lekko ranny. Powróciwszy do Łodzi, uczestniczył w l. 1940–2 w tajnym nauczaniu w łódzkich szkołach średnich. Od początku r. 1940 współpracował też z Biurem Informacji i Propagandy Związku Walki Zbrojnej. Wraz z Grzegorzem Timofiejewem redagował i wydawał w Łodzi w l. 1941–2 nielegalne pismo „Biuletyn Kujawski” wraz z dodatkiem literackim „Tyrtej”. W tym ostatnim zamieścił m.in. wiersz Pozdrowienia z Tobruku (1942 nr 1). Był członkiem nielegalnego SD, a po rozłamie w tym stronnictwie w lipcu 1943 – członkiem Stronnictwa Polskiej Demokracji. W r. 1942 ukazał się nielegalnie zbiór wierszy S-ego i G. Timofiejewa Śpiew w podziemiach (Ł.). W związku z wykryciem przez Niemców redakcji „Biuletynu Kujawskiego” i „Tyrteja” w dn. 26 VIII 1942 aresztowano ok. 100 osób, S-emu udało się jednak zbiec do Warszawy.
W Warszawie S. występował pod nazwiskiem Kazimierza Huteckiego i został fikcyjnie zatrudniony na poczcie. Faktycznie został redaktorem naczelnym nielegalnych pism powiązanych z SD: „Dziennika Polskiego’’ i „Dnia”; pełnił tę funkcję do wybuchu powstania w r. 1944. Współpracował też z Radą Pomocy Żydom, w której był członkiem referatu prowincjonalnego i wraz z późniejszą żoną, Ewą Rodzynek, odbywał podróże do skupisk żydowskich na terenie dystryktu radomskiego (Radom, Pionki, Skarżysko-Kamienna, Starachowice, Piotrków Trybunalski), przekazując pomoc finansową, korespondencję i fałszywe dokumenty. Jeździł też do Łodzi, przywożąc informacje o sytuacji w miejscowym getcie. Wiosną 1944 wydał (pod pseud. Jan Wajdelota) zbiorek wierszy o martyrologii Żydów pt. „Z otchłani” w nakładzie 3 tys. egzemplarzy; obok utworów Mieczysława Jastruna, Czesława Miłosza, Jana Kotta i Michała Borwicza, znalazł się tu jego własny poemat O męczeństwie rapsod pozgonny. Uczestniczył też w kolportażu tej broszury. Jej mikrofilm został przesłany do Londynu, część wierszy wydrukowano w listopadzie 1944 w nowojorskiej „Naszej Trybunie”, a w r. 1945 przedrukowano w Londynie cały zbiorek pt. „Poezje getta”.
Wybuch powstania warszawskiego zastał S-ego w Śródmieściu. Przedostał się na Stare Miasto, gdzie od piątego do końca sierpnia wydawał pismo powstańcze „Kronika Polska” i organizował jego kolportaż. Jako ochotnik brał udział w walkach o Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych oraz w akcjach gaszenia pożarów. W końcu sierpnia przeszedł ze Starego Miasta kanałami do Śródmieścia. Swe przeżycia powstańcze opisał w pamiętniku (przechowywany w dziale rękopisów B. Narod., pod pseud. Jerzy Korwin).
Po upadku powstania został wywieziony do obozu w Spellen, a następnie do obozu w Apeldoorn (oba w Nadrenii). Uciekł wraz z żoną z obozu, przedostał się przez linię frontu i w marcu 1945 został z ramienia konsulatu Rzeczypospolitej Polskiej w Brukseli wizytatorem polskich szkół emigracyjnych; pełnił tę funkcję do końca kwietnia t.r. Równocześnie wznowił wydawanie „Kroniki Polskiej” i był redaktorem tego pisma do końca r. 1945. Zamieszczał tu swe utwory poetyckie i prozę, a w ramach «Biblioteki „Kroniki Polskiej”» wydał zbiorek Z krainy grozy. Wspomnienie z obozów koncentracyjnych w Niemczech (Bruksela b.r.w.). Od stycznia do połowy sierpnia 1946 był redaktorem naczelnym pisma „Polska Dzisiejsza”, a równocześnie pracownikiem konsulatu polskiego w Brukseli. Był także współzałożycielem Klubu Demokratycznego im. J. Lelewela w Brukseli.
S. wrócił do kraju w końcu sierpnia 1946 i do końca t.r. był zastępcą kierownika propagandy Komitetu Centralnego SD. Od października 1946 do czerwca 1949 był redaktorem działu kulturalno-oświatowego „Kuriera Codziennego”, organu SD, i opublikował w tym piśmie ponad 200 felietonów, artykułów oraz recenzji teatralnych, muzycznych i plastycznych. Następnie od września do listopada 1949 pełnił funkcję naczelnego dyrektora Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie. Od października 1949 do lutego 1951 był redaktorem działu kulturalno-oświatowego „Woli Ludu”, organu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, a także autorem licznych, drukowanych w tym piśmie publikacji. Następnie od września 1951 do września 1953 był kierownikiem działu reportaży wiejskich w tygodniku „Świat”. Kierował również działem fotoreportaży w tymże piśmie. Od sierpnia do września 1953 był sekretarzem działu literackiego Polskiego Radia, od października 1953 do lutego 1955 sekretarzem redakcji tygodnika Związku Młodzieży Polskiej „Dookoła świata”, a następnie do sierpnia 1955 był organizatorem i zastępcą redaktora naczelnego „Festiwalu”, pisma wydawanego w związku z V Festiwalem Młodzieży w Warszawie. Częste zmiany pracy S-ego wynikały głównie z jego «niepokornego charakteru». Obwiniany bywał także o «prawicowe odchylenie». Jedną z szykan było usunięcie S-ego ok. r. 1955 na kilka lat ze Związku Literatów Polskich.
Obok licznych publikacji zamieszczanych w redagowanych przez siebie pismach, drukował S. swe prace w: „Dzienniku Literackim”, „Dzienniku Ludowym”, „Listach z teatru”, „Nowinach Literackich”, „Prawie Człowieka”, „Problemach”, „Przeglądzie Kulturalnym”, „Scenie i Widowni Warszawskiej”, „Stolicy”, „Tygodniku Demokratycznym”, „Związkowcu”, „Życiu Warszawy” i in. Oddzielnie ogłosił «dramat w 5 aktach ze współczesnego życia Polski» Węzeł życia (W., b.r.w.). Od sierpnia 1955 do sierpnia 1958 był S. kierownikiem działu czytelniczego w Pałacu Młodzieży, a następnie do sierpnia 1962 kierownikiem Domu Kultury Dziecka «Muranów» w Warszawie. W r. 1963 opublikował, wraz z Wojciechem Bułatem, biografię Jan Władysław Dawid 1859–1914 (W.). Od września 1962 do sierpnia 1963 był S. kierownikiem Międzyspółdzielczego Klubu Kulturalno-Oświatowego Domu Mody «Astra» w Warszawie, a następnie do lutego 1969 Domu Kultury «Energetyk». W l. 1969–75 pracował w Min. Kultury i Sztuki, początkowo w Centralnej Poradni Amatorskiego Ruchu Artystycznego, następnie w Dep. Domów Kultury, Bibliotek i Stowarzyszeń Regionalnych, wreszcie od kwietnia 1973 w Wydz. Programowania i Analiz w Gabinecie Ministra. Przez kilka miesięcy na przełomie r. 1972 i 1973 był też sekretarzem rady zakładowej przy Min. Kultury i Sztuki. Na emeryturę przeszedł 1 VI 1975. W tym okresie pracował społecznie jako kierownik Klubu SD im. prof. M. Michałowicza w Otwocku. Był także członkiem Komitetu Kultury Wojewódzkiego Komitetu SD oraz członkiem Plenum Komitetu Powiatowego SD w Otwocku. Zmarł w Warszawie 19 III 1981 i pochowany został na cmentarzu w Otwocku. Odznaczony był Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką Zasłużonego Działacza Kultury i in. Pozostawił w rękopisie prace naukowe o trudnej młodzieży i o psychologicznych podstawach wychowania estetycznego dzieci i młodzieży oraz dramat w 4 aktach Strajk.
S. był dwukrotnie żonaty. Pierwsze małżeństwo z nauczycielką germanistyki, Niemką, Hildegardą z Hirschfeldów było bezdzietne. Z drugiego małżeństwa, z Ewą z Rodzynków, miał dwoje dzieci: Sylwię, immunologa, oraz Jerzego, nauczyciela.
Bibliogr. dramatu pol., II–III; Czachowska, Literatura pol. Bibliogr., II; Kowalik J., Bibliografia czasopism polskich, wydawanych poza granicami Kraju od września 1939 r., L. 1976 II; Nowosad-Łapatiew H., Mroczkowski W., Polska prasa konspiracyjna 1939–1945. Prasa Powstania Warszawskiego 1944, W. 1979; Pol. Bibliogr. Liter. 1944/5 i n.; – Bartoszewski W., „Z otchłani”, „Stolica” 1957 nr 49 s. 22–3; Faron B., „Wymiary”, w: Obraz liter. pol. XIX i XX w., S. 6, I 363–5; Gicgier T., Pasjonaci, Ł. 1987 s. 106–27; Mazur G., Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939–1945, W. 1987; Prekerowa T., Konspiracyjna Rada Pomocy Żydom w Warszawie, W. 1982; Sierotwiński S., Kronika życia literackiego pod okupacją hitlerowską w l. 1939–1945, Kr. 1988 I–II; Ślaski J., Polska walcząca, W. 1990; – Czechowicz J., Listy, L. 1977 s. 454; Urbański W., Z listów do redaktora miesięcznika „Wymiary”, Prace Polon. S. 25, (Ł.) 1969, s. 241–54; – „Roczn. Warsz.” T. 17: 1987 s. 281; „Życie Warszawy” 1981 nr 67 s. 11, nr 69 s. 10, nr 70 s. 12; – B. Narod.: rkp. 7419 t. 26, II 7944 (pamiętnik S-ego z okresu powstania warszawskiego), III 7952; – IBL PAN: Kartoteka bibliogr. (A. Bara); Min. Kultury i Sztuki w W.: Teczka akt personalnych nr 9348; Zespół Administracyjno-Ekonomiczny Szkół, Warszawa Śródmieście: Teczka akt personalnych nr 463/W; – Materiały w posiadaniu żony Ewy Sarneckiej z W. oraz udzielone przez nią informacje.
Stanisław Konarski