Arent Tobjasz (1646–1724), jezuita. Urodzony 10 VI 1646 w Reszlu na Warmji, do zakonu wstąpił 1662 r. Był świętobliwym apostołem i działaczem o szerokim zakresie zainteresowań. Po zwykłych studjach i kilkuletniej praktyce nauczycielskiej osiadł na lat 14 w Królewcu, jako przełożony tamtejszej misji. Na tym niezmiernie trudnym terenie pracy rozwinął szeroką działalność apostolską, wymagającą zarówno zdolności i wiedzy, jak taktu i indywidualnej świętości. Te warunki posiadał A. Dzięki nim osiągnął wyniki nadzwyczajne; tłumy ciągnęły na jego kazania, a w prywatnych rozmowach i dyskusjach teologicznych prowadził dalej pracę, rozpoczętą w kościele. Liczne nawrócenia protestantów, wśród nich pastorów i doktorów uniwersytetu, świadczą o skuteczności jego metody apostolskiej. Metodę tę poznajemy dokładnie z jego książki: Studium polemicum pro doctrina catholica susceptum (Wilno 1716). Istota jej polega na połączeniu apostolskiej miłości i dobroci, wielkiego i szczerego uszanowania dla różnowierców z jasnością wykładu, prostotą stylu i znacznem oczytaniem w Ojcach Kościoła. Swych przeciwników nazywa A. zawsze »domini acatholici«; nie znajdziemy u niego częstych w ówczesnej polemice przezwisk. Dowody apologetyczne buduje jasno, przekonywająco; sporo z nich zadziwia nowoczesnością ujęcia. Po złożeniu urzędu przełożonego w Królewcu był 4 lata rektorem w Brunsberdze, 4 w Warszawie, a 12 z przerwami w Wilnie, wreszcie prowincjałem litewskim (1701–1705). Jako rektor szkół otaczał je szczególną opieką, próbował dźwigać z upadku, pobudzając gorliwość nauczycieli. W tym też celu napisał i wydał skromny pedagogiczny podręcznik praktyczny pt. Praxis de natura, motivis et mediis Magisterii Grammatices (znany z wydania z r. 1744). W duchu miłości apostolskiej pierwszy zainicjował na terenie Polski dzieło, które nie z jego winy nie doszło do skutku, które jednak mogło odegrać w rozwiązaniu kwestji schizmatyckiej doniosłą rolę. Gdy kardynał Leopold Kollonics, arcybp ostrzyhomski, w oparciu się na jezuitach rzucił myśl wprowadzenia obrządku wschodniego do niektórych zakonów łacińskich, a przedewszystkiem do zakonu jezuickiego, by w ten sposób sprawę unji Kościołów skierować na nowe tory, wtedy A., jako prowincjał, inicjatywę tę nietylko poparł, ale odrazu wygotował plan pracy, wyznaczył przyszłych misjonarzy, którzy mieli przygotowywać się przez naukę języka starocerkiewnego i liturgji wschodniej do swego zadania. Trudności, jakie przedsięwzięcie to wywołało w Rzymie, a jeszcze bardziej w kraju, unicestwiły te poczynania. Umarł 8 IV 1724.

Bednarski St., Stary projekt zaprowadzenia jezuitów obrządku wschodniego, »Oriens«, 1933, nr 2, s. 41; tenże, Upadek i odrodzenie szkół jezuickich, Kr. 1933; Nilles N. S. J., Symbolae ad illustrandam historiam eccles. orientalis, t. I; Załęski, Jezuici w Polsce, Lw. 1900–7, III i IV; Archiwum Centralne T. J., Lit., t. 12–23 (Catalogi) i 40–48 (Historiae), 33 (korespondencja); Archiw. Prow. Małopolskiej, rkp. 266, Poszakowski, De viris illustribus Prov. Lit. (biogr.) i rkp. 244 (korespondencja). 

Ks. Stanisław Bednarski T. J.