Naziembło Wacław (1865–1931), działacz socjalistyczny. Ur. 15 I we wsi Bielany koło Warszawy, pochodził z zubożałej rodziny ziemiańskiej, był synem Michała, dzierżawcy folwarku w Rudniku (pow. mińsko-mazowiecki). Ukończył III Gimnazjum Klasyczne w Warszawie, następnie kształcił się w Szkole Handlowej Kronenberga. Lektura dzieł marksistowskich sprawiła, że – jak zeznał później na śledztwie – z fanatycznego katolika stał się zwolennikiem ateizmu i socjalizmu. Wespół z Ludwikiem Kulczyckim, Władysławem Studnickim, Ludwikiem Toeplitzem i Kazimierzem Szczepańskim został niebawem współzałożycielem i jednym z najaktywniejszych działaczy kółka «kronenberczyków» propagującego wśród młodzieży idee socjalistyczne. Sprawował pieczę nad biblioteką kółka, przygotowywał referaty. Brak natomiast danych potwierdzających opinię Kulczyckiego, iż był zwolennikiem terroru. Po zjednoczeniu w lutym-marcu 1888 «kronenberczyków» z kółkiem robotniczym działał w nowo powstałej Socjalno-Rewolucyjnej Partii «Proletariat» (tzw. II «Proletariat»). Należał do aktywu inteligenckiego, który tworzył równorzędne ciało z Warszawskim Komitetem Robotniczym tej partii. Kolejne mieszkania N-y przy ul. Chmielnej 16 i 32, Miodowej 4 i Al. Jerozolimskich 18 były lokalami konspiracyjnymi. W ostatnim został aresztowany w listopadzie 1888 po rewizji, która ujawniła wiele materiałów obciążających, m. in. broń, a także referat o ruchu rewolucyjnym. Osadzony w X pawilonie cytadeli warszawskiej, ponad 2 lata przebywał w śledztwie. Wyrokiem administracyjnym, zatwierdzonym 5 XII 1891, skazany został na 2 lata twierdzy i 5 lat zesłania. Przez kilka dni przetrzymywany w pojedynce na Pawiaku, został następnie przewieziony do petersburskich «Krestów». Nie przestał interesować się ruchem socjalistycznym w kraju, o czym świadczą wielokrotnie ponawiane w listach do matki prośby o zaprenumerowanie „Tygodnika Powszechnego”. W więzieniu trudnił się tkactwem, na zesłaniu zarobkował korepetycjami. Po uwolnieniu otrzymał pracę jako buchalter w majątku Platerów. W r. 1898 wrócił do Król. Pol., pozostawał jednak nadal pod nadzorem policji. Osiedlił się w Częstochowie i pracował w Fabryce «Stradom». Nie włączył się aktywniej do działalności politycznej z powodu niedomagań zdrowia (w więzieniu nabawił się neurastenii i szkorbutu) i zwiększonych obowiązków rodzinnych: był już wówczas żonaty i miał dwoje dzieci. Od r. 1904 uczestniczył doraźnie w pracach politycznych Polskiej Partii Socjalistycznej, udzielał schronienia ściganym działaczom i ułatwiał im nielegalne przekraczanie granicy.
W czasie pierwszej wojny światowej czynny był w Polskiej Organizacji Wojskowej jako sekretarz Zarządu w Częstochowie. Aresztowany za działalność niepodległościową przez Niemców w lipcu 1917, po krótkim więzieniu w Częstochowie został wywieziony do obozu jenieckiego w Werl (Westfalia), a następnie osadzony w Havelbergu. Zwolniony stamtąd w końcu października t. r. z powodu choroby, wrócił do Częstochowy. W r. 1920 współpracował z Obywatelskim Komitetem Obrony Państwa w Częstochowie. Później nie był już czynny społecznie, borykał się z trudną sytuacją materialną; podupadając coraz bardziej na zdrowiu, nie mógł znaleźć pracy. Jako członek Koła Warszawskiego Stowarzyszenia byłych Więźniów Politycznych od r. 1925, za jego pośrednictwem starał się o zatrudnienie, a w r. 1928 wystąpił o przyznanie specjalnego zaopatrzenia emerytalnego. Wkrótce – zmuszony do korzystania z pomocy rodziny – przeniósł się do Kalisza, a później do Wilna, gdzie 2 VIII 1931 zmarł. Pośmiertnie odznaczony został 2 V 1933 Krzyżem Niepodległości.
Z małżeństwa z Olgą Litke miał córkę Janinę (1899–1949) i syna Michała (1901–1953), kapitana piechoty WP, który po kampanii wrześniowej 1939 przedostał się przez Węgry do Francji, gdzie w I Dywizji Grenadierów walczył w kampanii r. 1940; od r. 1947 przebywał w kraju.
Fot. w: Centr. Arch. KC PZPR: Teczka osobowa N-y nr 4158; – Księga działaczy ruchu rewol., s. 9–10 (fot., tu błędna data śmierci: 1932); – Barlicki N., Aleksander Dębski. Życie i działalność 1857–1935, W. 1937 s. 81, 84; Borejsza J. W., Powstanie II Proletariatu i początki jego działalności, „Z Pola Walki” 1958; [Kulczycki L.] Mazowiecki M., Historia ruchu socjalistycznego w zaborze rosyjskim, Kr. 1903 s. 126, 138, 142; Perl F. (Res), Dzieje ruchu socjalistycznego w zaborze rosyjskim (do powstania PPS), W. 1958; Tych F., Związek Robotników Polskich 1889–1892, W. 1974; – Studnicki W., Z pierwszych dni wojny, „Niepodległość” T. 7: 1933; – „Kron. Ruchu Rewol. w Pol.” 1936; „Robotnik” 1931 nr 286 s. 3 (nekrolog); „Z Minionych Dni” 1932 z. 2 s. 32; „Z Pola Walki” (Londyn) 1904 s. 22; – CAW: Akta Krzyża Niepodległości t. 149, Teczka akt personalnych Michała Naziembły nr 155/728.
Alicja Pacholczykowa