Płoskiewicz Walery (1878–1944), ksiądz, pedagog, pisarz, kapelan Armii Krajowej. Ur. 9 XII w Przasnyszu, był synem Franciszka i Marii z Mystkowskich. W l. 1895–1901 studiował teologię w Seminarium Duchownym w Płocku. Po święceniach kapłańskich w r. 1901 został kapelanem bpa Jerzego Szembeka. W r. 1903 przeniósł się wraz z biskupem do Petersburga, gdzie w dalszym ciągu był kapelanem, a ponadto notariuszem kurii i katechetą w szkołach. Jednocześnie, przypuszczalnie zaocznie, studiował na tamtejszej Akademii Duchownej. W latach późniejszych uzyskał magisterium z teologii i doktorat z prawa kanonicznego. W r. 1910 został mianowany kanonikiem honorowym kapituły mohylewskiej i kanclerzem kurii. Również pracował w sądownictwie kościelnym: od r. 1911 jako radny, a od r. 1913 jako wiceoficjał. Od r. 1911 pełnił też obowiązki wizytatora klasztorów. Administrator archidiecezji Jan Cieplak w r. 1917 delegował go do Komisji Likwidacyjnej do Spraw Królestwa Polskiego, powołanej przez rosyjski Rząd Tymczasowy. P. pracował w Wydziale II do Spraw Kościoła katolickiego. Przyczynił się do wydania dekretu rządu z dn. 26 VII 1917 znoszącego szereg krępujących ustaw w dziedzinie religijnej. W r. 1918 powrócił do Polski. Papież Benedykt XV odznaczył go tytułem swojego prałata. P. objął stanowisko referenta do spraw religijnych w Min. Spraw Zagranicznych. Po zawarciu traktatu ryskiego w r. 1921 został zaproszony jako ekspert do Komisji Mieszanych Reewakuacyjnej i Specjalnej. Władze radzieckie odmówiły mu jednak wizy wjazdowej i przypuszczalnie z tego powodu wycofał się z prac w Komisji. Prawdopodobnie w r. 1922 P. osiadł w Łucku na Wołyniu, gdzie został mianowany prałatem kapituły, oficjałem sądu oraz przez krótki czas pełnił obowiązki rektora seminarium. Od r. 1924 był kapelanem sióstr nazaretanek w Warszawie, przez wiele lat nauczał religii w gimnazjum żeńskim sióstr nazaretanek, a także w innych szkołach warszawskich. W l. 1934–6 pełnił obowiązki rektora kościoła Św. Andrzeja (kanoniczek). W r. 1936 udał się ponownie na Wołyń jako proboszcz kolegiaty w Ołyce i prepozyt kapituły ołyckiej, skąd w r. 1939 powrócił na kapelanię sióstr nazaretanek i prefekta w ich gimnazjum w Warszawie. P. ogłosił dwie prace na temat sytuacji prawnej Kościoła katolickiego w Rosji: Z dziejów dwóch diecezji kresowych [kamienieckiej i mińskiej] („Przegl. Powsz.” T. 168: 1925, T. 169: 1926) oraz Władza biskupów rzymskokatolickich w świetle prawodawstwa b. imperium rosyjskiego (w: „Kościół katolicki w Rosji”, W. 1932). Zamieszczał też artykuły w petersburskim „Życiu Kościelnym”.
W czasie drugiej wojny światowej P. brał udział w tajnym nauczaniu, a podczas powstania warszawskiego 1944 r. był kapelanem wojskowym. Został zastrzelony przez żołnierzy niemieckich podczas ewakuacji klasztoru 27 VIII 1944. W r. 1945 pochowano go na cmentarzu Wilanowskim, a następnie ciało przewieziono do Radomia.
Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Zagórowski, Spis nauczycieli, II; Catalogus ecclesiarum et utriusque cleri […] dioecesis Plocensis, 1895–1904; – Jacewicz W., Woś J., Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939–1945, W. 1978 IV; Szołdrski W., Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, w: Sacrum Poloniae Millennium, Rzym 1965 XI; – Dokumenty dotyczące akcji delegacyj polskich w Komisjach Mieszanych Reewakuacyjnej i Specjalnej w Moskwie, W. 1922 z. 1 s. 24 (Prezes Delegacyj Polskich w Komisjach Mieszanych Reewakuacyjnej i Specjalnej w Moskwie do Prezesa Delegacyj Rosyjsko-Ukraińskich dn. 31 grudnia 1921 r.); Elenchus cleri et ecclesiarum archidioeceseos Mohiloviensis in Russia, 1926–32; Elenchus cleri saecularis ac regularis archidioecesis Varsaviensis, 1925–39; Elenchus omnium ecclesiarum et universi cleri archidioeceseos Mohiloviensis et dioecesis Minscensis, 1904–13; Ptaszycki S., Z moich wspomnień znad Newy, w: Z murów Św. Katarzyny, W. 1933; Schematyzm Kościoła rzymsko-katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Kr. 1925; – Arch. Paraf. Św. Anny w Wilanowie w W.: Księga zgonów, 1945 akt nr 82; B. KUL, Dział rękopisów: Zbiory X. Bronisława Ussasa, rkp. 788 (Biografie ks. Franciszka Rutkowskiego i ks. W. P-a, k. 18–29 autobiografia (P-a), rkp. 960 (Artykuły i prace naukowe ks. B. Ussasa), k. 151, 152, 154; – Filipowicz A., Wiadomości o ks. prałacie dr. W. P-u, mszp. w posiadaniu autora.
Tadeusz Górski