Przelaskowski Wiktor Felicjan (1892–1975), inżynier elektryk, wykładowca Politechniki Warszawskiej, współtwórca elektryfikacji kolei w Polsce. Ur. 23 X w Mińsku Lit., był synem Mikołaja (pochodzącego z rodziny ziemiańskiej), inżyniera geologa, i Anieli z Janickich.
Maturę zdał P. w gimnazjum w Mińsku, w którym później wykładał, a w r. 1918 otrzymał dyplom inżyniera elektryka po odbyciu studiów w Instytucie Elektrotechnicznym w Piotrogrodzie. Po przyjeździe do Warszawy w r. n., P. pracował kolejno w zgrupowaniu elektryfikacyjnym «Siła i Światło», w Warszawskiej Dyrekcji Poczt i Telegrafów, w Szkole Teletechnicznej i w zarządzie Zakładów Ostrowieckich. Jednocześnie w l. 1920–4 był starszym asystentem Katedry Urządzeń Elektrycznych (u Stanisława Odrowąża Wysockiego) na Politechnice Warszawskiej. W r. 1924 został naczelnym inżynierem i kierownikiem budowy (do uruchomienia w r. 1928) Międzymiastowych Kolei Elektrycznych w Zagłębiu Dąbrowskim (Dąbrowa Górnicza–Będzin–Sosnowiec–Szopienice i Sosnowiec–Czeladź). Pod kierownictwem P-ego opracowano w tym okresie projekty techniczne i wykonano w ciężkich warunkach (ze względu na podkopy górnicze) roboty budowlano-montażowe i całość urządzeń, które przekazano do eksploatacji w grudniu 1927. Następnie do r. 1945 (z przerwą w l. 1938–9, kiedy zajmował stanowisko dyrektora Elektrowni Okręgowej i Sieci Elektrycznych w Zagłębiu Dąbrowskim) był P. kierownikiem technicznym i wicedyrektorem Elektrycznych Kolei Dojazdowych (EKD) w Warszawie (Warszawa–Włochy–Milanówek–Grodzisk Maz.), ogólnej długości linii ok. 50 km. Pod kierownictwem P-ego zaprojektowano, wybudowano i uruchomiono odgałęzienia EKD do Włoch i do Milanówka oraz przedłużono linię przez miasto Grodzisk Maz.; wykonano też projekt rozbudowy i modernizacji warsztatów elektrotrakcyjnych w Grodzisku Maz., wraz z ich wyposażeniem i oddaniem do eksploatacji; zainstalowano na liniach EKD pierwszą w Polsce automatyczną blokadę liniową dla zabezpieczenia ruchu pociągów (której opis podał P. w „Przegl. Teletechn.” 1932 nr 1 i 2). P. działał w Związku Przedsiębiorstw Komunikacyjnych w Polsce (ZPK) i wygłaszał referaty na ogólnokrajowych zjazdach ZPK; redagował w l. 1934–7 „Przegląd Czasopism ZPK”. Był członkiem Komisji Naukowej XXII Kongresu Międzynarodowego, poświęconego sprawom tramwajownictwa, kolejnictwa dojazdowego i ruchu autobusowego w r. 1930 w Warszawie. Pełnił wiele funkcji w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich (SEP), m. in. był członkiem zarządu i skarbnikiem Koła Sosnowieckiego (1927), członkiem pierwszego składu Sekcji Szkolnictwa Elektrotechnicznego (1936), członkiem Komisji do Spraw Inżynierskich, przewodniczącym Komisji Wydawniczej (1938), prezesem Oddziału Warszawskiego (1937–8), członkiem Zarządu Głównego (1937–8). P. miał uprawnienia budowlane nadane w r. 1937. Był też rzeczoznawcą Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie z zakresu trakcji elektrycznej.
Z chwilą wyzwolenia kraju spod okupacji niemieckiej P. został członkiem rozszerzonej dyrekcji EKD (pod przymusowym zarządem państwowym), a po włączeniu EKD w skład Warszawskich Kolei Dojazdowych (WKD) był kierownikiem eksploatacji i działu ruchowo-handlowego obu przedsiębiorstw. W l. 1948–52 P. pracował w Min. Komunikacji (przejściowo w Dyrekcji Generalnej Kolei Państwowych), najpierw jako radca, a potem naczelnik Wydziału Trakcji Elektrycznej w Departamencie Elektrotechnicznym. Po zlikwidowaniu tego wydziału przeszedł do pracy w Biurze Projektów Elektryfikacji Kolei, jako kierownik działów weryfikacji i kontroli technicznej, a następnie w Centralnym Biurze Studiów i Projektów Budownictwa Kolejowego w Warszawie na stanowisku głównego inżyniera specjalisty do spraw rozwoju techniki pozostał do emerytury w r. 1967. Uzyskał też uprawnienia w specjalnościach: instalacji i urządzeń elektrycznych (1963) oraz elektryfikacji linii kolejowych (1966). Zarazem w l. 1948–50 P. był pierwszym dziekanem Wydziału Elektrycznego Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Warszawie. W l. 1950–67 prowadził wykłady zlecone z kolejnictwa elektrycznego w Katedrze Elektrotechniki Komunikacyjnej na Politechnice Warszawskiej. Wykładał też w Technikum Kolejowym im. Jana Rabanowskiego i na wielu specjalistycznych kursach dokształcających. Po wojnie był w SEP ponownie prezesem Oddziału Warszawskiego (1945–6), członkiem Zarządu Głównego (1945–51) oraz współorganizatorem (1958) i do r. 1969 członkiem prezydium Sekcji Trakcji Elektrycznej; w r. 1972 P. otrzymał godność członka honorowego SEP. Działał też w Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Komunikacji (SITK).
P. opracował wiele referatów i odczytów na konferencje naukowotechniczne. Był autorem licznych artykułów ogłaszanych na łamach czasopism fachowych, zwłaszcza „Przeglądu Elektrotechnicznego”, „Przeglądu Kolejowego”, „Miasta”, „Biuletynu Informacyjnego Biura Elektryfikacji Kolei”. W formie książkowej wydał Zbiór ćwiczeń i zadań z podstaw trakcji elektrycznej (W. 1957) i Metody przeciwdziałania korozji elektrolitycznej powodowanej prądami błądzącymi (W. 1966), a razem ze Stanisławem Plewako Trakcje i urządzenia elektryczne (Ł. 1963). Był autorem piątego tomu „Historii elektryki polskiej” pt. Trakcja elektryczna (W. 1971), współautorem pracy pt. „Niektóre zagadnienia z trakcji elektrycznej” (W. 1950), redaktorem pracy zbiorowej pt. „Analiza celowości i możliwości zastosowania na PKP trakcji elektrycznej prądem zmiennym jednofazowym o częstotliwości przemysłowej” (W. 1957). W l. 1952–3 wykonał kilka opinii dla potrzeb Biura Projektowania Metro «Metroprojekt» w Warszawie. Zabierał głos na temat szybkiej komunikacji miejskiej. Dla potrzeb Komisji Historycznej SEP opracował Wspomnienia ze studiów w Instytucie Elektrotechnicznym w Petersburgu (mszp. 1967 w zbiorach autora życiorysu). W ostatnich latach życia zajmował się organizowaniem konkursów na najlepszą pracę magisterską studentów uczelni technicznych z zakresu miejskiej trakcji elektrycznej, organizowanych przez SEP oraz Min. Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska (1973–4). Zmarł 1 X 1975 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 348–1–40). Był odznaczony m. in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznaką Honorową SEP.
W małżeństwie (od r. 1919) z Janiną z Jasieńskich miał P. jedynego syna Jerzego Bohdana (1921–1948), absolwenta Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
Bibliografia gospodarki komunalnej 1962–1964, W. 1965; toż za l. 1965–71, W. 1973; Jankowerny W., Jasińska M., Bibliografia publikacji pracowników Politechniki Warszawskiej 1915–1965, W. 1972; Roszko K., Bibliografia transportu Polski 1945–1970, Kat. 1980; Enc. Warszawy (Wyd. 2. w oprac.); Dzien. Personalny MS Wojsk. 1928 nr 14 s. 296; Spis członków stowarzyszeń należących do Związku Polskich Zrzeszeń Technicznych w Warszawie, W. 1929; – Gospodarka elektryczna w Polsce, W. 1923 s. 352; toż za r. 1926 s. 530–1; toż za r. 1930 s. 1112–13; Historia elektryki polskiej, W. 1976 I (życiorys), 1978 II, 1981 V; Historia Stowarzyszenia Elektryków Polskich 1919–1959, W. 1959; Informator o władzach i organach SEP, W. 1935, 1936/7, 1937/8, 1939; Kuczborski S., 25 lat elektryfikacji PKP, W. 1963; Pierwszy Polski Kongres Inżynierów, W. 1938 I; 50 lat Wydziałów Inżynierii Budowlanej, Inżynierii Sanitarnej i Wodnej, Komunikacji, Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej 1915–1965, W. 1965; Rzeczoznawcy Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie, W. 1937; 60 lat Oddziału Warszawskiego SEP, W. 1979 s. 29, 127, 139, 140; Tadeusz Popowski (1868–1930) i fundacja jego imienia, W. 1933 s. 76; – Życka L., Łęska M., Działalność popowstaniowa Polaków na Ziemi Mińskiej, W. 1939; – Regulska H., Dziennik z oblężonej Warszawy..., W. 1978; Regulski J., Blaski i cienie długiego życia, W. 1980; Sprawozdanie z Kongresu Międzynarodowego poświęconego sprawom tramwajownictwa, kolejnictwa dojazdowego i ruchu autobusowego, odbytego w Warszawie, dn. 30 VI – 7 VII 1930 r., W. 1931 s. 22, 74; Sprawozdanie z ogólnokrajowego zjazdu w sprawach komunikacji miejscowej, W. 1927 s. 13; toż za r. 1932 s. 236, 297 (fot.); toż za r. 1938 s. 103, 185 (fot.); toż za r. 1947 s. 8, 80, 85; – „Biul Inform. SEP” 1974 nr 1 s. 24, nr 2 s. 16, nr 3 s. 24 (fot.), nr 5 s. 29 (życiorys, fot.), 1975 nr 5 s. 43 (nekrolog); „Problemy Kolejnictwa” 1963 z. 22/3 (bibliogr); „Przegl. Elektrotechn.” 1927 s. 58, 205, 1930 s. 669, 1931 s. 152, 1933 s. 583, 1934 s. 446, 604, 1935 s. 632–4, 1936 s. 783, 873–4, 1939 s. 691, 670, 1946 s. 32, 103, 1973 s. 224 (życiorys, fot.), 1976 s. 117–18 (życiorys, fot.); „Roczn. Warsz.” R. 16: 1981 s. 455 ( nekrolog); „Życie Warszawy” 1975 nr 230 (nekrolog); – Materiały i informacje żony P-ego oraz wspomnienia własne autora biogramu.
Jerzy Kubiatowski