Panas Włodzimierz (1919–1971), malarz. Ur. 18 I we wsi Wólka Mazowiecka w woj. lwowskim, był synem średniorolnych chłopów, Mikołaja i Agafii z Gmernickich. Po ukończeniu czterech oddziałów wiejskiej szkoły powszechnej zdał egzamin do ośmioklasowego gimnazjum humanistycznego w Rawie Ruskiej. W r. 1934, ukończywszy cztery klasy gimnazjum, zmuszony był przerwać naukę z powodu ciężkiej sytuacji materialnej rodziców. Dopiero w r. 1936, po otrzymaniu zniżki w opłatach szkolnych, mógł, po zdaniu egzaminu wstępnego, kształcić się w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych we Lwowie. Wiosną 1939 ukończył trzeci rok na Wydziale Malarstwa Instytutu u Antoniego Michalaka. Wakacje letnie spędził w Poznańskiem u rodziców, którzy właśnie się tam przenieśli, i u nich na gospodarstwie przebył wojnę i okupację. Zaraz po zakończeniu wojny udał się do Krakowa. Został przyjęty do Akademii Sztuk Pięknych do pracowni Eugeniusza Eibischa i Ignacego Pieńkowskiego. Następnie za Eibischem przeniósł się do Warszawy i od r. szk. 1949/50 kontynuował naukę w jego warszawskiej pracowni na Akad. Sztuk Pięknych. Absolutorium otrzymał w r. 1951. W jego pracach z wczesnego okresu zwraca uwagę faktura i postimpresjonistyczne zamiłowanie do koloru, widoczne m. in. w Różowej martwej naturze wystawionej na Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki w warszawskim Arsenale (1955). W r. 1956 wziął udział w Wystawie Sztuki Polskiej w Indiach i w wystawie Junge Generation w Berlinie. W r. 1957 otrzymał miesięczne stypendium na wyjazd do Włoch. W czasie pobytu w tym kraju sprzedał parę obrazów, dzięki czemu mógł pozostać o dwa miesiące dłużej. W t. r. wystawiał w Pradze i Sofii, a w r. 1960 w Coventry. W r. 1961 przebywał prawie pół roku w zachodniej Europie, głównie we Francji. W czasie podróży zrobił sporo szkiców, obrazy powstały później w Warszawie. P. był członkiem Grupy Realistów.
P. malował obrazy olejne, rzadziej akwarelowe; tematyka jego obrazów to portrety, pejzaże i martwe natury. Jest to malarstwo bardzo czytelne, o intymnej, delikatnej poetyce i dużych walorach kolorystycznych. P. uprawiał poetykę zużytych przedmiotów codziennych: w martwych naturach gromadził z upodobaniem przedmioty stare i zniszczone: butelki, puszki, stare żelastwo, dziwne rupiecie (Martwa natura z różową kulą, Martwa natura ze skrzypcami, Martwa natura z balonikiem, Martwa natura ze skrzydłem). Malując nawet znane budowle historyczne odzierał je z narosłej wokół poezji i legendy (np. Katedra Nôtre Dame i Colosseum (oba z r. 1958). Najchętniej utrwalał podmiejski krajobraz warszawski: przęsła mostów, pasma asfaltowych jezdni na nadbrzeżu, rozległe przestrzenie piachu pod jasnym, monotonnym, blaszanym niebem (Fragment mostu Poniatowskiego, Pejzaż z tramwajem, Kościół na Woli, Most Poniatowskiego <kra na Wiśle>). W portretach i licznych autoportretach przedstawiał swe modele bez upiększeń (Portret żony pod wpływem luministów, Autoportret z pędzlem, Autoportret pod wpływem Holendrów).
Indywidualne wystawy P-a odbyły się w Warszawie w l. 1954, 1960, 1972 Poznaniu, Szczecinie, Bydgoszczy, Zakopanem i Łodzi w r. 1961. P. brał udział w I i II Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie w l. 1962 i 1964, w wystawie «Warszawa w sztuce» w r. 1964, na której otrzymał nagrodę, w r. 1966 w wystawie «Orientacje» w Warszawie. P. uczestniczył też w Biennale sztuki w Rostocku w l. 1965 i 1969, a w Warszawie w r. 1966 w I Festiwalu Sztuk Pięknych, w r. 1970 w wystawach «Lenin i jego idea» i «Malarstwo w PRL». W r. 1971 P. wystawiał w paryskim Salonie Jesiennym, w Berlinie, i, z Grupą Realistów, w Vallekilde i Høskole (Dania). Zmarł 1 XII 1971 w Warszawie.
P. pozostawił żonę Stanisławę Stelmaszewską-Panasową (ur. 1906), malarkę. Dzieci nie miał.
Po śmierci P-a obrazy jego były pokazane w Berlinie w r. 1973 na wystawie «Warszawa w malarstwie współczesnym», w Pradze i Bratysławie w r. 1975 na wystawie «Warszawa w malarstwie» i na Międzynarodowej Wystawie Sztuki «30 zwycięskich lat w Moskwie i Berlinie». Prace P-a znajdują się m. in. w Muzeach Narodowych w Warszawie i Krakowie, w Muzeum Historycznym m. st. Warszawy, Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy oraz w licznych kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.
Autoportret z paletą, 1956 olej., (reprod. w: Wojciechowski A., Młode malarstwo polskie 1944–1974, Wr. 1975); – Artyści plastycy okręgu warsz. ZPAP 1945–70; Wystawa malarstwa Stanisławy Stelmaszewskiej-Panasowej i W. P-a, Warszawa „Zachęta”, październik – listopad 1960; Wystawa obrazów P-a, Klub ZPAP, Warszawa, grudzień 1954; – Jakimowicz A., Włodzimierz Panas, W. 1962; Piwocki, Hist. Akad. Sztuk Pięknych w W.; tenże, Współcześni malarze polscy, W. 1957; – „Roczn. Centr. Biura Wystaw Artyst.” 1956, 1957, 1958, 1959–61, 1962, 1963–4, 1965–7; – Centr. Biuro Wystaw Artyst. w W.: Arch. Działu Redakcji; IS PAN: Mater. Pracowni Sztuki Współcz.; Zw. Pol. Artystów Plastyków w W., Zarząd Gł.: Ankiety P-a.
Maria Zakrzewska