INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Zachariasz Starnigel  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2003-2004 w XLII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Starnigel (Sterngel, Staryngelowicz, Starynglowicz) Zachariasz (ok. 1582–1641), profesor Uniwersytetu Krakowskiego, teolog, grecysta.

Ur. w Busku (woj. bełskie). Był synem mieszczanina lwowskiego Wacława i nieznanej z imienia mieszkanki Buska, młodszym bratem Wawrzyńca (zob.).

Po śmierci ojca przebywał S. w Tyńcu, a potem w Zamościu pod opieką brata. W r. 1600 rozpoczął studia na Uniw. Krak., gdzie w r. 1603 uzyskał stopień bakałarza sztuk wyzwolonych, a w r. 1608 – magistra filozofii. Jako docent extraneus sprawował kierownictwo szkoły przy kościele Mariackim w Krakowie. Przed r. 1611 wszedł w skład Kolegium Mniejszego, opublikowany bowiem t.r. w Krakowie panegiryk po zgonie profesora teologii Adama Falęckiego Piis manibus Adm. Rndi ac Magnif. Dni Adami Falęcki [...] Threnum podpisał jako collega minor. Od t.r. był kanonikiem kolegiaty św. Floriana na Kleparzu. Związki S-a z uniwersytetem zacieśniły się w r. 1612, gdy został pierwszym profesorem języka i literatury greckiej na nowo ufundowanej przez Andrzeja Schoneusa katedrze greki. Mimo niskiego uposażenia (30 złp.), pozostawał na tym stanowisku do r. 1623/4, zajmując się m.in. wykładaniem „Mów olintyjskich” Demostenesa (1611, 1615, 1616). Uchodził za znakomitego tłumacza, miał przełożyć na język polski m.in. „Filipiki” Demostenesa (niezachowane). Podejmował też własne próby poetyckie w języku greckim; jego wiersz ukazał się w panegiryku poświęconym Falęckiemu, a epigramaty oraz utwór In stemma Martini Szyszkowski – w publikacjach Macieja Blosiusa („Jonas Sarmaticus”, 1617 i „Academica deifica Trias”, 1619). Wiersze greckie dołączał też do swoich późniejszych rozpraw teologicznych.

W r. 1616 był S. dziekanem Wydz. Filozoficznego. W r. 1623 uzyskał bakalaureat teologii i wkrótce potem zamienił ubogą katedrę greki na katedrę teologii. W r. 1629 piastował stanowisko dziekana Wydz. Teologicznego. Ogłosił dwie rozprawy, stanowiące pokłosie dysput akademickich odbytych pod prezydencją profesora teologii Marcina Wadowity; pierwsza (Quaestio de natura legis, 1627) poświęcona była rozbiorowi w pięciu konkluzjach definicji prawa wg św. Tomasza z Akwinu, druga (Quaestio de admirabili incarnationis Christi Domini mysterio, 1634), również nawiązująca do prac św. Tomasza, dotyczyła tajemnicy wcielenia Chrystusa.

S. pełnił również obowiązki prokuratora uniwersytetu i kustosza biblioteki Kolegium Większego (1624–32). W tej ostatniej roli bronił uniwersytetu przed zakonem jezuitów, dążącym do założenia w Krakowie konkurencyjnej uczelni; w tym celu wypożyczył w r. 1632 z biblioteki dyplomy i przywileje uniwersyteckie. Utrzymywał żywe kontakty z przebywającym w Zamościu bratem Wawrzyńcem; odziedziczył po nim wartościową bibliotekę, zadedykował mu Quaestio de natura legis, przyczynił się też zapewne do zmiany jego testamentu. W ostatnich latach życia był S. proboszczem w Nowym Korczynie. Zmarł w Krakowie w r. 1641.

W testamencie legował S. uniwersytetowi swój cenny księgozbiór, który wkrótce po jego śmierci przeniesiono do biblioteki Kolegium Większego, gdzie utworzono, wraz z wcześniejszymi legatami, księgozbiór podręczny katedry greki. Na rzecz uniwersytetu zapisał też 5 tys. złp., ulokowanych na wsiach Niedźwiedź i Dalewice w pow. proszowickim; dochody od tej sumy (350 złp.) przeznaczył dla kolegiaty św. Floriana na muzykę instrumentalną.

 

Estreicher; Hist. Nauki Pol., VI; – Czerniatowicz J., Z dziejów grecystyki w Polsce w okresie Odrodzenia, Wr. 1956; Dzieje UJ, I; Hist. B. Jag., I; Urban W., Losy wychowanków Akademii Krakowskiej w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku, w: Studia z dziejów młodzieży Uniwersytetu Krakowskiego w dobie Renesansu, Kr. 1964 s. 188–9; Wiszniewski, Hist. liter. pol., VI 183–4; – Album stud. Univ. Crac., III 214; Czerniatowicz J., Corpusculum poesis polono-graecae saeculorum XVI–XVII (1531–1648), Wr. 1991 s. 14–15, 164; Liber beneficiorum et benefactorum Universitatis Iagiellonicae in saeculis XV–XVIII, Ed. J. Michalewicz, M. Michalewiczowa, Kr. 1999 I 364–5, 385; Statuta nec non liber promotionum; – Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: Episcopalia, t. 44 k. 373, 497, Officialia, t. 117 s. 805; Arch. UJ: rkp. 73 k. 21a, 41–3, rkp. 74 k. 2; B. Jag.: rkp. 220 k. 122, 127, rkp. 5359 t. XII s. 1–3, 43–4, t. XIII k. 3, 47.

Henryk Gmiterek

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.