Makarczyk Zbigniew (1904–1963), katolicki działacz społeczny, poseł do sejmu PRL. Ur. 16 X w Kaliszu, był synem Stefana, inżyniera, współwłaściciela firmy instalacji wodociągowo-kanalizacyjnych A. Wettler w Warszawie, i Heleny z Rybarskich, bratem Janusza (zob.). Naukę w szkole średniej rozpoczął w r. 1912 w Warszawie. W l. 1915–8 uczył się w Kijowie. Po maturze uzyskanej w Warszawie (gimnazjum K. Kulwiecia), w r. 1922 rozpoczął studia w Wyższej Szkole Handlowej. Od r. 1925 kontynuował je w Szwajcarii w uniwersytecie lozańskim (École des Sciences Sociales et Politiques), uzyskując tam w r. 1927 licencjat, a w r. 1931 doktorat nauk społecznych na podstawie rozprawy Les oligarchies modernes (Lausanne 1931). Dyplom nostryfikował w r. 1935 na Uniw. Pozn. u prof. E. Taylora. Od r. 1931 był kolejno: asystentem, starszym asystentem, adiunktem, a od r. 1938 profesorem ochrony pracy w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. W l. 1935–9 był sekretarzem redakcji „Encyklopedii Nauk Politycznych” (i autorem kilku haseł).
W czasie drugiej wojny światowej w l. 1940–4 wykładał M. politykę społeczną na tajnych kompletach Akademii Nauk Politycznych i demografię na Wydziale Prawa Uniw. Warsz. Po wojnie wykładał na tymże Wydziale w l. 1946–9 politykę społeczną. W r. 1946 rozpoczął wykłady z polityki społecznej na Wydziale Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych Katolickiego Uniw. Lubelskiego (KUL), zostając tam 4 X 1948 zastępcą profesora, a od 18 V 1957 zastępcą profesora na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL. Dn. 11 IX 1962 mianowany został na KUL starszym wykładowcą. W l. 1945–54 pracował M. także jako doradca ekonomiczny, m. in. w Centralnym Zarządzie Przemysłu Metalowego, Izbie Przemysłowo-Handlowej, Związku Izb Rzemieślniczych, Instytucie Transportu Samochodowego. Od r. 1962 był dyrektorem resortowego Ośrodka Normowania Pracy w Komitecie Drobnej Wytwórczości; był również członkiem Rady Motoryzacyjnej przy Radzie Ministrów.
W r. 1956 wysunięty przez studentów i pracowników KUL na posła do Sejmu PRL, piastował mandat z okręgu wyborczego Lublin w l. 1957–61, należąc dokoła poselskiego «Znak». W Sejmie wielokrotnie występował, szczególnie w sprawach pracy; wchodził do Komisji Pracy i Opieki Społecznej oraz do komisji komunikacji. M. był wiceprezesem Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie, prezesem Oddziału Warszawskiego Tow. Przyjaciół KUL oraz długoletnim prezesem Tow. Polsko-Szwajcarskiego. Prac naukowych opublikował niewiele, do ważniejszych (oprócz dysertacji doktorskiej) należą: Koalicja i prawo koalicji („Enc. Nauk. Polit.” i odb. W. 1937); Nowe kierunki ludnościowe („Roczn. Nauk Społ.” T. 1: 1949 s. 227–35); Obiektywne warunki podniesienia wydajności pracy („Roczniki i Sprawozdania Pol. Tow. Ekon. Oddz. w P.” T. 6: 1958 s. 287–93). W ostatnich latach życia ogłaszał studia publicystyczne w „Tygodniku Powszechnym”. Zmarł w Warszawie 7 XII 1963, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim. Żonaty z Anną z Olszowskich, pozostawił czworo dzieci: Ewę, Jerzego, Stefana, Magdalenę.
Czuma Ł., Kronika specjalizacji filozofii praktycznej Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej KUL, „Roczniki Filoz.” T. 17: 1969 z. 2 s. 119, 147; Księga jubileuszowa 50-lecia KUL, L. 1969; Rechowicz M., Z. M. (1904–1963), Zesz. Nauk. KUL, T. 6, L. 1964 nr 4 s. 93–5 (fot.); Stomma S., Z. M., „Tyg. Powsz.” 1964 nr 4 (fot.); – „Stolica” 1964 nr 2; „Tyg. Powsz.” 1963 nr 50; „Życie Warsz.” 1963 nr 294; – Arch. KUL: Akta personalne, vol. 291.
Ryszard Bender