Cywiński Zenon (1832–1904), okulista wileński, ur. 9 VIII z ojca Dominika i matki Anieli z Piotrowiczów w Tarasowszczyźnie, w Święciańskiem, w którym to powiecie wielkopolski ród Cywińskich osiadł w w. XVIII. Ukończył gimnazjum w Wilnie, a w r. 1856 uniwersytet w Moskwie, gdzie pracował u okulisty Brosseta. W r. 1857 praktykował w Instytucie Oftalmicznym Warszaw. u F. Szokalskiego, potem pracował w Paryżu u Desmarre’a, w Berlinie u Graefego i w Wiedniu po szpitalach i klinikach ocznych. W r. 1859 założył w Wilnie przy Tow. Dobroczynności sumptem hr. Tyzenhauzów szpitalik oftalmiczny swego imienia, rozszerzony w r. 1884. W r. 1873 zdobył w Petersburgu, w Wojsk. Akad. Med. Chir. stopień doktora medycyny za świetną obronę rozprawy oryginalnej (choć w duchu Graefego) Odwinięcie skraju rzęsowego powieki. Do r. 1865 był C. ordynatorem w oddziale ocznym wileń. szpit. wojsk, i w tym roku został okulistą okręgowym. Maria z Tyzenhauzów hr. Przeździecka w l. 1880–4 wzniosła w Wilnie jako fundację familijną wzorową lecznicę oftalmiczną, obliczoną na 40 łóżek, na której czele stanął C. jako jej organizator. Z instytucji tej o charakterze filantropijnym korzystało rocznie przeciętnie 300 chorych (tylko chrześcijanie), nie licząc dochodzących do ambulatorium (ok. 2000 rocznie). Wielce zasłużył się C. północnym kresom naszym przez zwalczanie epidemii jaglicy wśród ludu, znany był również z biegłości w operowaniu zaćmy. W wil. Tow. Lekarskim C. piastował godność prezesa w r. 1889 i 1893, a w Tow. Dobroczynności, po drze Jul. Tytiusie, był dyrektorem wydziału nędzy wyjątkowej. Znane są C-go prace oftalmologiczne: Prawidła profilaktyczne od cierpień oczu w wojskach; O wymiarach metrycznych szkieł (rzecz po raz pierwszy poruszana w prasie); w księdze jubil. na uczczenie prof. F. Szokalskiego pisał też o kołtunie do »Gazety Lekarskiej« (1857), »Medycyny«, »Wracza«, »Medicinsko-wojennawo Żurnała« i in. Wykaz prac C-go podaje Kośmiński (str. 77 i 593). Dn. 29 X 1884 obchodzono uroczyście 25-lecie jego pracy na polu oftalmologii. Zmarł w Wilnie 24 VIII 1904, pochowany w grobach rodzinnych w Lebiedziewie (pow. wilejski). W małżeństwie z Marią Szostakowską (Dunin-Szostakowską) miał córkę Helenę (1879–1947), zamężną za Antonim Tyszkiewiczem.

Peszke J. w W. Enc. Il.; Uziębło L. w »Tyg. Il.« 1900, nr 6, »Instytut Oftalmiczny Cywińskiego w Wilnie«; »Tygodn. Polski« 1900, nr 22; »40-lecie »Oftalmii« w Wilnie«, »Biesiada Literacka« 1900, nr 13; »Instytut oftalmiczny w Wilnie«; Kośmiński.

Lucjan Uziębło