Klarnerówna Zofia (1900–1949), pedagog. Ur. 25 V w Warszawie, najstarsza z pięciorga dzieci Julii z Harabaszewskich i Alfonsa Klarnera, z wykształcenia matematyka, kierownika kolejowych kas emerytalnych. K. uczyła się w szkole J. Kowalczykówny w Warszawie, a następnie od r. 1915 w szkole Komitetu Polskiego Pomocy Ofiarom Wojny w Moskwie. Uzyskawszy tam w r. 1918 świadectwo dojrzałości, w r. n. powróciła do kraju i zaczęła studiować filologię polską na Uniw. Warsz. Na podstawie wysoko ocenionej pracy pt. Słowianofilstwo w literaturze polskiej lat 1800–1848 (Studia z zakresu historii literatury polskiej, W. 1926 IV), wykonanej pod kierunkiem prof. Józefa Ujejskiego, uzyskała w r. 1925 stopień doktora filozofii. W l. 1925–7 była nauczycielką języka polskiego w Szkole im. Mikołaja Reja oraz w Gimnazjum Żeńskim W. Posselt-Szachtmajerowej. Następnie (do 1944) K. uczyła w Pierwszej Miejskiej Szkole Rękodzielniczej Żeńskiej w Warszawie. Dzięki talentom pedagogicznym zyskiwała sobie młodzież i osiągała doskonałe wyniki w swej pracy. Należała do grupy nauczycielek, które udały się do Seminarium Nauczycielskiego w Chełmie Lubelskim, aby zapoznać się ze stosowanym tam systemem wychowania daltońskiego, a następnie wprowadzały ten system na terenie własnej szkoły. K. brała udział w pracach komisji programowej dla szkolnictwa zawodowego. Sama opracowała teksty: Ludzie i praca. Wypisy polskie na klasę pierwszą gimnazjów zawodowych działu szkolnictwa przemysłowego (Lw. 1937 i dalsze dwa wydania). Napisała także wiele recenzji wewnętrznych z książek i podręczników dla Min. Wyznań Rel. i Oświecenia Publ. Opiekowała się również kołem uczennic przy Sekcji Emigracyjnej stowarzyszenia «Służba Obywatelska», którego celem było utrzymanie łączności z dziećmi emigrantów polskich.
W okresie okupacji hitlerowskiej K. brała udział w tajnym nauczaniu, ucząc języka polskiego pod pokrywką korespondencji zawodowej czy praktycznych zajęć warsztatowych. W pierwszych latach wojny prowadziła też pogadanki z zakresu polskiej historii najnowszej i polskiej literatury na kursach zawodowych, zorganizowanych z inicjatywy «Społem» na terenie Pierwszej Miejskiej Szkoły Zawodowej Żeńskiej. W tym czasie opiekowała się przyjaciółmi pochodzenia żydowskiego. Wybuch powstania warszawskiego 1944 r. zastał ją na wsi, w miejscowości Kierz w pow. bełżyckim, gdzie jako nauczycielka wiejskiej szkoły powszechnej pozostała w r. szk. 1944/5. Od jesieni 1945 do 1949 r. uczyła w Państwowym Liceum Pedagogicznym w Gdańsku-Wrzeszczu oraz była dyrektorką Wyższego Kursu Nauczycielskiego. Część swego skromnego wynagrodzenia przeznaczała na pomoc dla niezamożnej młodzieży szkolnej, której udzielała bezpłatnych korepetycji. Była czynnym członkiem Tow. Literackiego im. A. Mickiewicza. Wydała w tym czasie podręcznik Język polski. Kurs klasy pierwszej gimnazjum. Nauka o języku (Gdynia 1945) oraz popularną biografię Eliza Orzeszkowa (W. 1946). W tym czasie opracowała też wiele recenzji wewnętrznych z książek i podręczników dla Min. Oświaty. K. uznawana jako jedna z najlepszych nauczycielek-polonistek na Wybrzeżu, posiadała tytuł «przodownicy pracy» (1947). Miała jednak we władzach szkolnych ludzi jej nieprzyjaznych, co znalazło swój wyraz w przeniesieniu jej w r. 1949 przymusowo z liceum pedagogicznego do ogólnokształcącego. Oderwanie od warsztatu pracy spowodowało załamanie psychiczne. Przewieziona z Gdańska do Warszawy, zmarła ok. 29 XI 1949 r. po zażyciu środków nasennych. Pochowana została na cmentarzu Powązkowskim. W rękopisie pozostały dwie popularne biografie: Józefa Ignacego Kraszewskiego i Narcyzy Żmichowskiej.
Słow. Pisarzy, II; – Księga pamiątkowa Gimnazjum Reja utrzymywanego przez Zbór Ewangelicko-Augsburski w Warszawie, Ł. 1927 s. 32, 39; Pierwsza Miejska Szkoła Rękodzielnicza Żeńska, W. 1929 s. 14; – K. Z., Rozświetlenia, „Tyg. Powsz.” R. 6: 1950 nr 25 s. 4; – Niesiołowska-Rothertowa Z., Z. K., „Pam. Liter.” R. 40: 1952 s. 431–3; Rothertowa Z., Z. K., „Tyg. Powsz.” R. 6: 1950 nr 25 s. 4; – Arch. Państw. w W.: Akta Gimnazjum im. Mikołaja Reja, Teka 2, Księga protokołów posiedzeń Wydziału Szkolnego, s. 373; Korespondencja K-ówny (w posiadaniu Z. Gryszkiewicza z Gdańska); – Informacje siostry K-y Stanisławy Czerwińskiej, brata Stefana Klarnera, Z. Gryszkiewicza, relacje: ustne i pisemne Jadwigi Bartosikówny z Warszawy, pisemne Mariana Antoniaka z Gdańska.
Stanisław Konarski