Pilch Zygmunt Jan (1888–1962), infułat, profesor homileta Seminarium Duchownego w Kielcach. Ur. 11 IX w Wawrzeńczycach w pow. miechowskim, w rodzinie chłopskiej, był synem Wojciecha i Wiktorii z domu Zaręba. Uczył się od r. 1900 w progimnazjum w Pińczowie, które ukończył w r. 1904 i rozpoczął w t. r. studia w seminarium duchownym w Kielcach. W r. 1909 jako kleryk udał się na studia teologiczne do Innsbrucka; 2 IV 1911 otrzymał święcenia kapłańskie w Feldkirchen. W dn. 30 V 1913 uzyskał doktorat w Innsbrucku na podstawie rozprawy: Causae incredulitatis Judaeorum. Dn. 24 IX 1913 objął w seminarium duchownym w Kielcach wykłady teologii moralnej, homiletyki, patrologii, katechetyki, historii literatury polskiej i języka niemieckiego. Organizował też i porządkował bibliotekę seminaryjną. Jednocześnie od r. 1917 przez 6 lat wydawał „Kielecki Przegląd Diecezjalny”. Później był także m. in. dyrektorem diecezjalnych konferencji pasterskich (1926), promotorem I synodu diecezjalnego (1926–7), przewodniczącym Związku Zakładów Teologicznych w Polsce (od r. 1927), egzaminatorem synodalnym (od r. 1931). Po drugiej wojnie światowej był w l. 1951–6 p. o. rektora seminarium duchownego w Kielcach.
Dyscypliną, którą P. zajmował się przez cale życie, była homiletyka. Już w r. 1923 ogłosił Zagadnienia języka i stylu w kaznodziejstwie. Później ukazały się m. in.: Homiletyka duszpasterska (Kielce 1935), Szkoła kaznodziejstwa (Kielce 1937), Nauka dykcji (Kielce 1946) i Wykład zasad kościelnej wymowy (P. 1958). Z jego inspiracji i przy współpracy autorskiej ukazało się dzieło zbiorowe: „Nauka pasterzowania” (Kielce, t. I 1939, t. II 1946). Sam opracował kilka zbiorów kazań, częściowo opublikowanych, jak np. Odrzucenie Mesjasza jako następstwo grzechów narodu żydowskiego. Cykl kazań pasyjnych (Kielce 1925). P. działał też w ogólnopolskim ruchu homiletycznym, zwłaszcza jako współorganizator okresowych zjazdów homiletycznych. Od r. 1923 redagował jedyny w Polsce organ teorii kaznodziejskiej „Przegląd Homiletyczny” (wychodzący do sierpnia 1939). Należał też do redakcji periodyku „Współczesna Ambona”; współorganizował kursy duszpasterskie i uczestniczył w nich jako prelegent, w tym w pierwszym powojennym w r. 1948 na KUL-u. P. był kanonikiem honorowym kapituły katedralnej w Kielcach (od r. 1923), prałatem domowym (od r. 1923), kanonikiem gremialnym kapituły kieleckiej (od r. 1932), prałatem kustoszem tejże kapituły (od r. 1946), protonotariuszem apostolskim (od r. 1948); w r. 1953 otrzymał przywilej bierzmowania. Do końca życia był czynny w pracy dydaktycznej oraz w duszpasterstwie, zwłaszcza w katedrze kieleckiej i w domach sióstr zakonnych. Zmarł 6 IV 1962 i został pochowany w grobie kapitulnym na cmentarzu miejskim w Kielcach.
Wróbel T., Katalog rektorów, profesorów, ojców duchownych, prefektów, w: „Księga Jubileuszowa – 250 lat Seminarium Duchownego w Kielcach: 1727–1977”, Kielce 1977 s. 465; – Klawek A., Zarys dziejów teologii katolickiej w Polsce, Kr. 1948 s. 39, 52; Mysłek W., Kościół katolicki w Polsce w latach 1918–1939, W. 1966; Szafrański L. A., Ks. Infułat Zygmunt Pilch, w: „Studia z historii kaznodziejstwa i homiletyki”, Praca zbiorowa pod red. ks. L. Kuca i ks. W. Wojdeckiego, W. 1975 s. 19–30; tenże, Wspomnienia pośmiertne o ks. Pilchu, „Kielecki Przegl. Diec.” 1964 nr 1 s. 21–39; – Schematyzm kościoła rzymsko-katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Kr. 1925; – „Nasza Przeszłość” 1962 s. 310–11; „Słowo Powsz.” 1962 nr 87; „Tyg. Powsz.” 1962 nr 17; – Arch. Akad. Teolog. Katol.: Szmulczyński J., Duchowność i teologiczna formacja kaznodziejstwa w teorii kaznodziejstwa ks. Zygmunta Pilcha (mszp. pracy magisterskiej); Arch. Diec. Kieleckiej: akta personalne ks. Z. Pilcha, teczka XP–13; Arch. KUL-u: Kaczmarek J., Wkład kieleckiego Przeglądu Homiletycznego do polskiej homiletyki międzywojennego okresu (1925–1939), (mszp. pracy magisterskiej).
Zygmunt Zieliński