Maziński (Tarło-Maziński) Zygmunt Włodzimierz (1889–1967), inżynier radiotechnik, podpułkownik rezerwy W. P., pedagog, myśliciel i działacz ezoteryczny, twórca synarchizmu. Ur. 28 IV w Brodzięcinie w pow. ciechanowskim, był synem Władysława, inżyniera budowlanego, i Stefanii z Lewandowskich. W r. 1914 ukończył gimnazjum gen. P. Chrzanowskiego (późniejsze im. J. Zamoyskiego) w Warszawie, odbył roczne studia inżynieryjne w Pawłowskiej Szkole Wojskowej i Oficerskiej Szkole Elektrotechnicznej w Piotrogrodzie, po czym w oddziałach radiotelegraficznych armii rosyjskiej był naczelnikiem szkoły radiotelegraficznej, dowódcą korpuśnego oddziału radiotelegraficznego i wykładowcą elektro- i radiotechniki na oficerskich kursach przy sztabie Frontu Zachodniego; w r. 1917 otrzymał stopień wojskowego inżyniera radiotechnika. W jesieni t. r. przeszedł do formujących się w Rosji polskich sił zbrojnych i w stopniu kapitana został dowódcą oddziału radiotelegraficznego i komendantem szkoły radiotelegraficznej przy sztabie I Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. J. Dowbora-Muśnickiego, a po przybyciu do kraju w r. 1918 był szefem oddziału techniki wojskowej Sztabu Generalnego W. P. w Lublinie. Już w Polsce ukończył kurs wyższej administracji przy Uniw. Warsz. oraz kurs dyplomatyczno-konsularny przy Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. Z okresu służby wojskowej pochodzą jego podręczniki w języku rosyjskim: Zapiski po radiotelegrafii (Piotrogród 1915) i Elementarnaja radiotelegrafija (tamże 1917), a następnie wydane po polsku: Elementarna radiotelegrafia i radiotelefonia z pobieżnym kursem elektrotechniki (W.–Mińsk Litewski–Kijów 1917) i Zasady radiotelegrafii (W. 1919), będące pierwszymi polskimi podręcznikami radiotelegrafii wojskowej.
Po przejściu do rezerwy M. był w l. 1919–23 pierwszym inspektorem szkolnym okręgu białostockiego oraz założycielem i kierownikiem gimnazjum Tow. Szkół Pracy Twórczej w majątku Ostrowo pod Wieleniem w woj. poznańskim. W r. 1920 był członkiem Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Obrony Państwa (powstałego w lipcu t. r. do spraw zaciągu). Od r. 1925 wykładał w Warszawie w kilku gimnazjach, a w r. 1928 tamże założył Liceum Przemysłowo-Techniczne Żeńskie Tow. Szkół Pracy Twórczej (wznowione po drugiej wojnie światowej jako Liceum Techniczno-Chemiczne), w którym był dyrektorem i wykładowcą fizyki, chemii, astronomii i socjologii. W r. 1933 otrzymał w Uniw. Warsz. stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy pt. Zagadnienia reformy wojskowości w Polsce na tle trzynastoletniej wojny pruskiej. Lata drugiej wojny światowej przeżył M. we Francji jako wykładowca Polskiego Gimnazjum i Liceum im. C. Norwida w Villard de Lans koło Grenoble. Prawdopodobnie w czasie pobytu we Francji awansował do stopnia podpułkownika. Po powrocie do Warszawy w r. 1945 był naczelnikiem wydziału w Departamencie Konsularnym Min. Spraw Zagran. i prezesem Komitetu Opieki nad Polakami za Granicą, po czym do r. 1951 wykładał w założonym niegdyś przez siebie Liceum Techniczno-Chemicznym, a później do emerytury w r. 1954 był kierownikiem działu teleelektryki w Polskim Komitecie Normalizacyjnym.
Poza pracą pedagogiczną M. był badaczem zagadnień filozoficznych, szczególnie filozofii polskiej, jak również zagadnień ezoterycznych, mistyki itp. Związany z ruchem różokrzyżowców prawdopodobnie jeszcze w okresie swego pobytu w Rosji, nawiązał M. po powrocie do kraju stosunki z rozmaitymi środowiskami ezoteryków. Już na początku lat dwudziestych był czynny w Instytucie Mesjanicznym (później Towarzystwo) im. Hoene-Wrońskiego (założonym w r. 1919), w l. 1921–3 redagował bliskie mu czasopismo „Wiedza Filozoficzna”, założył związaną z nim Księgarnię Filozoficzną «Sędziwój–Wroński» (w Warszawie przy ul. Długiej 8a) spełniającą funkcję biblioteki i czytelni literatury ezoterycznej. Był też założycielem krajowej organizacji jednego odłamu ruchu różokrzyżowców, Starożytnego Mistycznego Zakonu Róży i Krzyża (The Ancient Mystical Order Rosae Crucis – AMORC), a od r. 1934 – jego wielkim mistrzem w Polsce oraz przedstawicielem FUDOSI (Fédération Universelle des Ordres et Sociétés Initiatiques) w Polsce. W okresie pobytu we Francji i w czasie drugiej wojny światowej został w r. 1940 członkiem polskiej loży wolnomularskiej «Kopernik» w Paryżu, podległej Wielkiej Loży Francji. W r. 1924 należał do grona, które reaktywowało nieczynne od końca 1918 r. warszawskie Tow. Miłośników Wiedzy i Przyrody i przekształciło je w zewnętrzną placówkę organizacji ezoterycznych. Głównym polem działalności ideowej i społecznej M-ego stał się od połowy lat dwudziestych ruch synarchiczny będący nową ideologią jednego z odłamów martynizmu we Francji (Ordre Martiniste et Synarchique), któremu starał się nadać oblicze narodowo-polskie przez oparcie go na filozofii J. Hoene-Wrońskiego. Jako współtwórca i prezes zalegalizowanego w r. 1924 Związku Synarchicznego w Warszawie (z kołami i ogniskami na terenie kraju) propagował cele synarchizmu: wprowadzenie takiego ustroju politycznego, który by usuwał sprzeczne dążności społeczne zwalczających się stronnictw, a następnie stworzenie rzeczypospolitej synarchicznej i w konsekwencji synarchicznego związku państw opartego na współpracy wielkich i małych narodów. M. propagował ruch, tworząc synarchiczny ośrodek pracy społecznej, projektując założenie osiedla synarchicznego, ogłaszając różne zalecenia i przepisy organizacyjne na łamach czasopisma „Synarchista” (1926–39) lub odrębnych wydawnictw. W latach trzydziestych usiłował też zjednać dla synarchizmu rozmaite grupy prawicowo-nacjonalistyczne, m. in. śląskie środowiska Obozu Narodowo-Radykalnego. W dn. 2 V 1937 wydał uniwersał synarchiczny, który to dzień miał być odtąd stałym świętem synarchistów. Podczas okupacji niemieckiej Związek Synarchiczny działał konspiracyjnie, aż do rozwiązania po wyzwoleniu kraju. W obrębie Związku Synarchicznego działał, jako jego organizacja kierownicza, ściśle zakonspirowany Związek Rycerstwa Duchowego, składający się wyłącznie z członków Zakonu Róży i Krzyża, któremu M. przewodniczył.
M. redagował miesięcznik „Wiedza Filozoficzna” (1921–3), był prezesem Tow. Szkół Pracy Twórczej oraz seniorem Sokolstwa Polskiego. Przez wiele lat był członkiem zarządu, a w styczniu 1947 stanął krótko na czele założonego w r. 1907 przez K. Jeżewskiego Tow. Gniazd Sierocych i Wiosek Kościuszkowskich w Warszawie i wydał broszurę pt. Gniazda Sieroce Wiosek Kościuszkowskich 1907–1947 (W. 1948). Był także M. przewodniczącym Tow. Uniwersytetu Robotniczego oraz okręgowego komitetu Frontu Jedności Narodu dzielnicy Warszawa-Północ. Posiadał bogaty księgozbiór (ok. 10 tys. tytułów) w różnych językach, głównie z zakresu filozofii, okultyzmu, psychologii nauk społecznych i technicznych (w tym liczne materiały rękopiśmienne po J. Ochorowiczu, przekazane do zbiorów Ossolineum we Wrocławiu), który miał stanowić podstawę przyszłego, projektowanego przez niego Instytutu Kultury Polskiej, celu jego wieloletnich usiłowań i zabiegów; zgromadził też liczne eksponaty i modele szkolne, w większości zniszczone w czasie wojny.
M. zmarł w Warszawie 1 VI 1967 i został pochowany na cmentarzu Komunalnym w kwaterze Dowborczyków; na płycie nagrobkowej umieszczono płaskorzeźbę sfinksa i krzyża nad jego głową, litery «alfa» i «omega» oraz napis: «nie szukajcie mnie tu, lecz w sercach swoich». M. nie był żonaty. Był odznaczony Orderami rosyjskimi Św. Stanisława III kl. i Św. Anny III kl. oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem I Korpusu Polskiego, Medalem Niepodległości i Złotą Odznaką Stowarzyszenia Elektryków Polskich.
Portrety olejne: pędzla Herakliusza Lubomirskiego (1963) u dr Julii Horodkowej w W. i pędzla Stanisława Zubickiego (ok. 1950) w posiadaniu tegoż malarza w W.; – Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Chwalewik, Zbiory pol., II 433; – Gawęcki B. J., Wroński i o Wrońskim, W. 1958; Gimnazjum Tow. Szkół Pracy Ostrowo…, P. 1927 s. 5; Gnoiński K., Elektrotechnika prądów słabych, W. 1918 II s. VI; Historia Stowarzyszenia Elektryków Polskich 1919–1959, W. 1959 s. 35; Przewóska-Helja M. Cz., Mieczysław Geniusz. Dzieje żywota, W. 1937 s. 190; Synarchia w ustroju politycznym Polski, W. 1929 s. 61; Włodarz B., Przestańcie tworzyć sekty!, W. 1933; Zarys synarchicznej reformy ustroju pieniężnego, Wyd. 2., W. 1938 s. 27; – Dowbór-Muśnicki J., Moje wspomnienia, W. 1935; Spis nauczycieli Zagórowskiego; Statut Towarzystwa Szkół Pracy, W. 1929 s. 15; – „Biul. Polit.” 1927 nr 2–3 s. 675, 677, 680 (fot.), 681; „Dzieje Najnowsze” 1970 nr 4 (L. Chajn), 1972 nr 1 (Z listów do redakcji, L. Hass, S. Chajn), 1973 nr 3 (L. Hass, Liberałowie, ezoterycy, piłsudczycy); „Kalendarz Warsz.” 1948 s. 364; Komunikat Stowarzyszenia byłych Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. J. Zamoyskiego w W., 1967 maj–czerwiec s. 3; „Kronika Pol. i Świata” 1938 nr 17 (M. Krosnowski, fot.); „Kur. Pol.” 1967 nr 180 (wspomnienie pośmiertne); Polski Kalendarz Piotrogrodzki, Pet. 1916 s. 38; „Przegl. Elektrotechn.” 1921 nr 2 s. 25, 1939 nr 12 s. 602; „Przegl. Telekomunikacyjny” 1972 nr 6 s. 221 (życiorys, fot.); „Roczn. Służby Zagran. RP” 1946, stan na 1 grudnia, s. 6; toż, stan na 15 grudnia, s. 11; „Synarchista” 1926 nr 1 s. 5, 1936 nr 1 s. 8, nr 3 s. 1 (reprod. portretu pędzla Daszewskiego?), 1937 nr 2 s. 11, nr 8 s. 16, nr 11 s. 1–2 (fot.), 1939 nr 4 s. 1–2; „Wiedza Filozof.” 1922 nr 4 s. 36; „Wiedza i Przyroda” I/II/III 1925 z. 1; – Arch. Koła Przyjaciół Dzieci im. K. Jeżewskiego w W.: Księga protokołów Tow. Szkół Pracy Twórczej z l. 1924–38; Arch. Min. Spraw Zagran. w W.: Akta osobowe nr 4904; Arch. Pol. Komitetu Normalizacji i Miar w W.: Akta osobowe nr 425; – Informacje siostry M-ego Izabeli Mazińskiej, Ludwika Hassa, Julii Horodkowej, Wacława Welczera i Błażeja Włodarza.
Jerzy Kubiatowski