Roszkowski Marian Antoni (1870–1958), lekarz pediatra. Ur. 2 VII w Łomży, był synem Pawła, urzędnika, i Marii z Kobrzyńskich.
R. ukończył w Łomży gimnazjum klasyczne, w l. 1891–6 studiował medycynę na Uniw. Warsz., dyplom lekarza uzyskał 23 I 1897; złożył też egzamin na lekarza powiatowego. W l. 1896–7 pracował w Klinice Diagnostycznej Uniw. Warsz. jako asystent wolontariusz i w Pracowni Farmakologicznej Uniw. Warsz., następnie od r. 1897 był lekarzem miejscowym, a w l. 1898–1902 ordynatorem w «Zakładzie Leczniczym d-ra [Jana] Bączkiewicza dla Dzieci» przy ul. Ogrodowej 17. W tym czasie R. dokształcał się w pracowni chemiczno-bakteriologicznej Szpitala Św. Ducha u Leona Nenckiego, w Klinice Chorób Dzieci im. Św. Ludwika w Krakowie, w różnym czasie w Wiedniu i Pradze. W r. 1901 złożył rygoroza na stopień doktora wszechnauk lekarskich UJ. Był w l. 1903–6 członkiem Komitetu Organizacyjnego, a następnie pierwszym dyrektorem Instytutu Higieny Dziecięcej im. barona de Lenval przy ul. Litewskiej 16 (w gmachu tym od r. 1920 mieści się Klinika Pediatryczna) i działającej przy nim Polikliniki. W tym Instytucie odbywało się kształcenie młodych lekarzy w pediatrii, a R. zorganizował tu instytucję «Kropli Mleka», której zadaniem było dostarczanie pasteryzowanego mleka po niskiej cenie ubogim dzieciom Warszawy. Dzięki wpływowym pacjentom R. otrzymał pozwolenie na zorganizowanie kursów higieny dziecięcej dla matek w polskim języku i uczył na nich w l. 1906–14. W tych samych latach prowadził własną lecznicę dla dzieci z oddziałem dla chorych leżących przy ul. Zielnej 11.
Podczas pierwszej wojny światowej R. był w r. 1914/15 przejściowo ordynatorem Szpitala Czerwonego Krzyża w Mińsku Litewskim, następnie w Warszawie kierownikiem Miejskiego Szpitala Izolacyjnego oraz prowadził nadal własną lecznicę. Wchodził też do sekcji zdrowia publicznego w Zarządzie m. Warszawy. Potem był kolejno: lekarzem sanitarnym w Wydz. Zdrowia m. Warszawy, lekarzem szkolnym, referentem do walki z umieralnością niemowląt, w l. 1923–35 naczelnym lekarzem szkolnym m. Warszawy i Poliklinik Miejskich dla dzieci, wreszcie Naczelnym Lekarzem Sekcji Wychowania Fizycznego i Higieny Szkolnej m. Warszawy. Był R. inicjatorem oraz współzałożycielem (1923) a następnie pierwszym, długoletnim i nadzwyczaj czynnym prezesem Ligi Szkolnej Przeciwgruźliczej, obejmującej swym zasięgiem cały kraj. Liga prowadziła kolonie, półkolonie, kursy fachowe dla wychowawców kolonii i półkolonii, sanatoria (z których jedno w Świdrze przy ul. Bagatela 25 zostało nazwane imieniem Roszkowskiego) i prewentoria, rozwijała sport wśród młodzieży organizując szkołę pływania i wiosłowania – do czego R. znacznie się przyczynił. R. był zarazem naczelnym lekarzem sanatoriów i prewentoriów Ligi. Uczestniczył też w zjazdach i wystawach naukowych lekarskich, na których otrzymywał złote medale, był członkiem redakcji „Kroniki Lekarskiej”, „Gazety Lekarskiej” i „Zdrowia”. W tych pismach, a także w „Przeglądzie Pediatrycznym”, ogłosił kilkanaście prac naukowych. Zajmował się w nich m. in. sprawą odkażania przewodu pokarmowego u dzieci nadtlenkiem wapnia, odróżnianiem mleka kobiecego od zwierzęcego metodami chemicznymi, działaniem szczepionki przeciwpłonicznej Gabryczewskiego, zwalczaniem błonicy u dzieci, gruźlicą u dzieci i higieną dziecięcą. W r. 1935 przeszedł na emeryturę, ale nadal praktykował prywatnie i był prezesem Ligi Szkolnej Przeciwgruźliczej. «Cieszył się wśród pacjentów wielką popularnością, stanowiąc piękny, już wymierający typ lekarza praktyka, który traktował praktykę prywatną jako fragment swej działalności społecznej – każdy mógł otrzymać poradę lekarską niezależnie od swego stanu finansowego, a często bezpłatnie» (Henryk Brokman). R. był wieloletnim członkiem Zarządu, jakiś czas wiceprezesem, wreszcie członkiem honorowym Polskiego Tow. Pediatrycznego, wiceprezesem Tow. Opieki nad Niemowlętami, członkiem Tow. Lekarskiego Warszawskiego, od którego otrzymał (wraz z dr Jadwigą Magnuszewską) nagrodę im. Piramowicza.
W pierwszych tygodniach okupacji niemieckiej w r. 1939, gdy nie było jeszcze komunikacji, R. blisko 70-letni odbywał codziennie wyprawy z ul. Zielnej na Wolę do instytucji opiekującej się dziećmi. Podczas okupacji kontynuował prywatną praktykę lekarską, był nadal prezesem Ligi, udzielał pomocy lekarskiej w Sekcji Opieki Dzieciom i Rannym Zarządu m. st. Warszawy i pracował w lecznicy przy ul. Nowy Świat 21. Po powstaniu warszawskim 1944 r. znalazł się w obozie w Pruszkowie, gdzie został zatrudniony jako lekarz, następnie udał się do Milanówka.
Po powrocie do Warszawy R. podjął obowiązki prezesa (potem wiceprezesa) Ligi Szkolnej Przeciwgruźliczej i naczelnego lekarza jej sanatoriów i prewentoriów. Został dyrektorem prewentorium «Marianówek» w Otwocku, członkiem Spółdzielni Pracy Lekarzy Specjalistów «Zdrowie» przy ul. Żurawiej 24a, przewodniczącym Sekcji lekarskiej w Związku Zawodowym Pracowników Służby Zdrowia w Otwocku. Po przejęciu sanatoriów i prewentoriów Ligi w r. 1952 przez Min. Zdrowia, Liga została rozwiązana. R. pracował wówczas jako konsultant w Państwowym Zespole Prewentoriów, leczył dzieci w «Zdrowiu» i w Lecznicy-Przychodni przy Marszałkowskiej 66 oraz prywatnie. W latach późniejszych pracował w «Zdrowiu» i prowadził własną praktykę. Zmarł 11 X 1958 w Warszawie na chorobę serca, został pochowany 14 X na Powązkach (kwatera 229 rząd 1 grób 24). Odznaczony był m. in. Kawalerskim, Oficerskim (1947) i Komandorskim (1957) Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski.
Z małżeństwa z Zofią Marią Adaminą z Karwadzkich (1876–1943), miał R. syna Mariana, zmarłego w niemowlęctwie, i Feliksa Antoniego (ur. 1906), prawnika, żołnierza Armii Krajowej pseud. Ogończyk, uczestnika powstania warszawskiego.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Bibliogr. Warszawy, V, VI; Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w., IX; Rocznik lekarski RP, W. 1933, 1936, 1938, 1949; Woźniewski Z., Polski almanach medyczny, W. 1957 (mylna data dyplomu); Urzędowy spis lekarzy, W. 1924/5; – Brokman H., Dr med. Marian Antoni Roszkowski, „Pediatria Pol.” T. 35: 1960 nr 7 s. 842–3 (fot.); Demel M., Mogiły lekarskie na cmentarzach warszawskich, „Arch. Hist. Med.” T. 29: 1966 nr 4 s. 451; – Kalendarzyk polityczno-historyczny m. stoł. Warszawy na r. 1917; – „Słowo Powsz.” R. 11: 1957 nr 284 s. 4 (fot.); „Służba Zdrowia” 1957 nr 31 s. 4 (fot.); – Gł. B. Lek.: Zbiory specjalne, Akta Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej (fot., dyplom lekarski); Wydz. Zdrowia Prezydium m. st. Warszawy: Akta personalne R-ego nr 842; – Informacje syna Feliksa Antoniego Roszkowskiego z W.
Teresa Ostrowska