„Za czym poczęto chorągwie zdobyte zwozić i zatykać w wale pod nogami wodzów. Ani jednej nie uniósł nieprzyjaciel: były pruskie komputowe, pruskie pospolitego ruszenia, szlacheckie, były szwedzkie, Bogusławowe, cała ich tęcza powiała u wału. — Jedna to z największych wiktorii w tej wojnie! — zawołał hetman.” Tak opisywał jego największe zwycięstwo Henryk Sienkiewicz w „Potopie”. Służbę wojenną rozpoczął osiem lat wcześniej pod komendą Janusza Radziwiłła, bijąc się dzielnie z Kozakami. Dwa lata przed swym sławnym zwycięstwem otrzymał buławę hetmańską i dowodził w wojnie z Rosją. Potem jednak w czasie Potopu szwedzkiego opowiedział się za porozumieniem z Rosją przeciw wspólnemu wrogowi. Proponował nawet powołanie cara na tron polski po Janie Kazimierzu. Parł do sojuszu Rzeczypospolitej z Rosją, a potem nawet do związku Litwy z Rosją bez zgody Korony. Dla swej koncepcji politycznej znalazł wielu zwolenników, w tym wojewodę witebskiego Pawła Sapiehę. Występował przeciw planom Janusza Radziwiłła związania Litwy ze Szwedami. Podpisał akt uznania Karola Gustawa, ale wkrótce potem wystąpił przeciw niemu, za co został uwięziony. Chcąc odzyskać wolność, zaproponował Szwedom, że pojedzie do Pawła Sapiehy, aby przekonać go do zmiany frontu. Namawiał też podstępnie Karola Gustawa na wyprawę przeciw Rosji, ale gdy uzyskał jego obietnicę na piśmie, to posłał ją carowi. Zbiegł z niewoli i zaraz potem przystąpił do organizacji powstania przeciw najeźdźcom na Litwie, wystawiając własnym sumptem całe chorągwie wojska. W 1656 roku zjawił się z armią litewską pod Warszawą, oblegał Tykocin, walczył w trzydniowej bitwie o stolicę, wyciął załogę szwedzką w Pułtusku. Potem król wysłał go na czele jazdy oraz Tatarów na dywersję do Prus Książęcych. Pod Prostkami rozbił wojska brandenburskie i szwedzkie. Nieprzyjaciel stracił wtedy 5 tysięcy ludzi. Do niewoli trafiło 2 tysiące jeńców, w tym książę Bogusław Radziwiłł. Zdobyto 41 sztandarów i 6 dział. (Tą bitwę opisał Sienkiewicz.) Wkrótce potem doznał jednak porażki pod Filipowem, tracąc setki żołnierzy, tabor, zdobyczne sztandary i jeńca - Bogusława Radziwiłła. Jego działania wojenne w Prusach wywołały jednak taki popłoch w Królewcu, że przyczyniły się do zmiany polityki elektora wobec Rzeczypospolitej. Więcej informacji, ciekawostek i materiałów o Wincentym Aleksandrze Korwinie Gosiewskim szukaj w jego biogramie i na dalszych stronach naszego serwisu.