Szeligowski Bogdan (od r. 1931 Bohdan Alfons), pseud. Ratajko (1895–1970), żołnierz 1. Kompanii Kadrowej Legionów Polskich, podpułkownik dyplomowany Wojska Polskiego.
Ur. 10 XI w Winnicy na Podolu, był synem Czesława i Stanisławy z Mossakowskich.
Rodzina Szeligowskich przeniosła się do Sosnowca, gdzie S. ukończył sześć klas tamtejszej szkoły realnej. Związał się z PPS; brał udział w kolportażu nielegalnych wydawnictw oraz ukrywał i przenosił broń. Od r. 1912 należał do drużyny tzw. dzikich skautów. W r.n. wstąpił do sosnowieckiego oddz. Związku Strzeleckiego, organizowanego przez Zygmunta Kuczyńskiego i Aleksego Bienia. Latem 1914, wraz z piętnastoosobową grupą strzelców z Zagłębia Dąbrowskiego pod dowództwem Józefa Zmorzysko («Filipa»), przebywał na kursie letnim (zwanym szkołą Związku Strzeleckiego) w Krakowie na Oleandrach. Tam zastał go wybuch pierwszej wojny światowej i na rozkaz komendanta «Strzelca» Józefa Piłsudskiego o mobilizacji oddziałów strzeleckich, został włączony do 1. Kompanii Kadrowej jako strzelec 1. plutonu por. Kazimierza Piątka («Herwina»); wraz z Kompanią przekroczył 6 VIII t.r. granicę z Rosją. Po powstaniu 16 VIII Legionów Polskich służył w 1. komp. 3. baonu 1. pp w stopniu szeregowca, a od 1 III 1915 w stopniu kaprala. Był dwukrotnie ranny: na początku r. 1915 (leczył się w szpitalu od 6 I do 24 II t.r.) oraz w czasie walk pod Tarłowem (2 VII); odznaczono go wtedy Orderem Virtuti Militari V kl. Przeszedł cały szlak bojowy I Brygady Legionów Polskich. Prawdopodobnie w 1. poł. r. 1917 ukończył szkołę oficerską przy 1. pp Legionów w Pomiechówku. W czasie kryzysu przysięgowego, w lipcu t.r., odmówił wraz z 1. pp złożenia przysięgi, po czym został internowany w Szczypiornie, a następnie w Łomży. Zwolniony w styczniu 1918, wrócił do Sosnowca i podjął działalność w POW jako komendant obwodu oraz dowódca batalionu. W listopadzie t.r. wziął udział w rozbrajaniu Niemców.
Od 11 XI 1918 służył S. w sformowanym przez siebie oddziale piechoty WP w Sosnowcu, a w okresie 20 I – 1 X 1919 był oddelegowany do tamtejszej Straży Bezpieczeństwa Publicznego, organizacji paramilitarnej podporządkowanej Narodowej Demokracji. W październiku t.r. wrócił do WP jako sierżant baonu zapasowego 1. pp, gdzie wkrótce awansował do stopnia podporucznika. W czasie wojny polsko-sowieckiej 1920 r. służył kolejno w 1. p. 1. DP Legionów jako: młodszy oficer w 7. komp. 3. baonu (od 10 III), adiutant 2. baonu (od 10 V), p.o. dowódca 5. komp. 2. baonu (30 VI – 10 VIII) i ponownie adiutant batalionu (wg innych źródeł w lipcu był adiutantem Oddz. I Naczelnego Dowództwa WP); pod koniec wojny dowodził baonem marszowym. W trakcie walk wyróżnił się pod Zwierkami 21 VIII 1920, biorąc do niewoli kilkudziesięciu jeńców oraz zdobywając siedem karabinów maszynowych; 1 IX t.r. został ranny. Za boje pod Borodzianką, Drohiczynem, Klepaczewem i Złodziejówką odznaczono go czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Dn. 3 XI objął dowództwo 7. komp. 3. baonu. Nie wiadomo, kiedy awansował do stopnia porucznika; awans na kapitana uzyskał ze starszeństwem z 1 VI 1919.
Po zakończeniu wojny służył S. nadal w 1. pp Legionów i uczył się na kursach maturalnych im. mjr. W. Łukasińskiego w Wilnie. Był sekundantem por. Wacława Tumiłowicza w jego pojedynku z rtm. Ludwikiem Naimskim, za co wytoczono mu sprawę honorową o uchybienie godności oficera; dopiero 10 II 1927 Oficerski Sąd Honorowy przy Wyższej Szkole Wojennej uznał, że S. nie naruszył godności stanu oficerskiego. Dn. 21 III 1923 zdał maturę (w zakresie przyrodniczo-matematycznym). W styczniu 1924 złożył egzamin przedwstępny w Dowództwie Okręgu Korpusu III w Grodnie, a w kwietniu t.r. egzamin wstępny. W listopadzie rozpoczął V kurs w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Opublikował wspomnienia Na werbunku („Wspomnienia legionowe”, W. 1925 II). Po ukończeniu kursu Wyższej Szkoły Wojennej otrzymał 11 X 1926 przydział do Oddz. II Sztabu Generalnego; początkowo był referentem w centrali wywiadu, a następnie skierowano go do Ekspozytury nr 5 we Lwowie. Dn. 31 X 1927 został przeniesiony do Biura Ogólno-Administracyjnego MSWojsk., skąd 29 XI t.r. wrócił do Oddz. II i objął po mjr. Stanisławie Maczku stanowisko p.o. szefa, a 31 XII – szefa lwowskiej ekspozytury. Dn. 21 II 1928 awansował do stopnia majora dypl. (ze starszeństwem z 1 I 1928). Przeniesiony 20 IX 1930 do Oddz. I Sztabu Głównego, objął dowództwo batalionu w 44. pp (dla odbycia stażu liniowego). Dn. 23 X 1931 wrócił jako szef sztabu dywizji do 1. DP Legionów. T.r. zmienił imię z Bogdana na Bohdan Alfons oraz sprostował datę ur. z 25 II na 10 XI. Dn. 22 XII 1934 został dowódcą batalionu w 5. pp Legionów, a następnie objął funkcję pierwszego zastępcy dowódcy 1. pp Legionów w Wilnie. Otrzymał awans do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z 1 I 1936. Dn. 12 VI t.r. wziął udział w uroczystościach złożenia na cmentarzu na Rossie w Wilnie serca marsz. Józefa Piłsudskiego i prochów jego matki. Wg planów mobilizacyjnych, w przypadku wojny z ZSRR, przewidywany był od t.r. do objęcia stanowiska szefa Oddz. II dowództwa Armii «Wilno» (Odwodowej). W lutym 1938 prawdopodobnie uczestniczył w zleconym przez gen. Stefana Dąb-Biernackiego pobiciu filozofa i historyka literatury Stanisława Cywińskiego oraz redaktora naczelnego „Dziennika Wileńskiego” Aleksandra Zwierzyńskiego i jego zastępcy Zygmunta Federowicza. Samosądu dokonano za opublikowanie przez Cywińskiego recenzji książki Melchiora Wańkowicza „COP – ognisko siły” („Dzien. Wil.” 1938 nr z 30 I), w której padło określenie «kabotyn» odnoszące się aluzyjnie do Piłsudskiego; w czerwcu t.r. był S. szefem ekipy oficerów przysłuchujących się rozprawie przeciw Cywińskiemu w Warszawie.
W poł. sierpnia 1939 otrzymał S. przydział mobilizacyjny na szefa sztabu gen. Stanisława Skwarczyńskiego, dowódcy planowanego Korpusu Interwencyjnego w Gdańsku. Po wybuchu wojny i upadku planu interwencji został szefem sztabu Skwarczyńskiego w odwodowej Grupie Operacyjnej «Wyszków»; od 4 IX t.r. był jego szefem sztabu w Południowym Zgrupowaniu Odwodowej Armii «Prusy». Podczas stacjonowania w lasach starachowickich Skwarczyński 9 IX wydał rozkaz przebijania się przez pierścień niemieckiego okrążenia; S. z grupą oficerów z 12. DP przedostał się za Wisłę. Brak dokumentacji o jego dalszych losach w kampanii wrześniowej. Wiadomo, że przez Rumunię dotarł (prawdopodobnie na początku listopada 1939) do Paryża.
Na polecenie Biura Rejestracyjnego MSWojsk. S. napisał 13 XI 1939 relację z kampanii wrześniowej (IPiM Sikorskiego, sygn. B.I.76b). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, lecz nie otrzymał przydziału i został wysłany do Ośrodka Zbornego Oficerów Rezerwy w Cerizay koło Angers (obozu izolacyjnego dla przeciwników politycznych gen. Władysława Sikorskiego). Pod koniec r. 1939 wszczęto przeciw niemu postępowanie przed komisją prof. Bohdana Winiarskiego, w sprawie udziału w pobiciu Cywińskiego, Zwierzyńskiego i Fedorowicza. Ewakuowany w czerwcu 1940 do Wielkiej Brytanii, został umieszczony w Samodzielnym Obozie Oficerskim w Rothesay na wyspie Bute w Szkocji; wg Stefana Mękarskiego należał tam do najbardziej nieprzejednanych piłsudczyków. Przed komisją Winiarskiego zeznawał 9 XI 1943. Po zakończeniu drugiej wojny światowej wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, gdzie był m.in. członkiem Koła 1. DP Legionów i 5. pp Legionów. Brak informacji o dalszych losach S-ego. Zmarł 19 III 1970 w polskim osiedlu w Pernhose. Był odznaczony także Krzyżem Niepodległości, Orderem Odrodzenia Polski V kl. oraz Złotym Krzyżem Zasługi.
S. był żonaty z Hanną Reginą z Boguszewskich (1897–1987), w czasie pierwszej wojny światowej łączniczką i kurierką POW na Ukrainie, a w l. 1919–21 kurierką Oddz. II Naczelnego Dowództwa WP, która po rozwodzie z S-m wyszła w r. 1937 za mąż za gen. Stefana Hubickiego (zob.). Brak informacji o potomstwie.
Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939, Kr. 2003; ciż, Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, Kr. 2006; – Borkiewicz A., Dzieje 1-go pułku piechoty legionów (lata wojny polsko-rosyjskiej 1918–1920), W. 1929 s. 1043, 1083, 1097; Gałęzowski M., Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939–1947, W. 2005 (dot. także żony S-ego); Głowacki L., Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, L. 1976; Grzelak C., Stańczyk H., Kampania polska 1939 roku, W. 2005; Kwiecień M., Mazur G., Sprawa pobicia docenta Stanisława Cywińskiego, „Zesz. Hist.” (Paryż) 2002 z. 141 s. 119, 125, 127–8, 130–1, 135–6, 139, 148, 153–6; Majchrowski J., Pierwsza Kompania Kadrowa. Portret oddziału, Kr. 2004 s. 146–7; Piotrowski J., Generał Stefan Hubicki. Żołnierz, polityk, lekarz (1877–1955), Wr. 2009; Pomarański S., Zarys historii wojennej 1 Pułku Piechoty Legionów, W. 1931 s. 106; Stawecki P., Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Wr. 1997; Szlenk S., Z dziejów ruchu niepodległościowego młodzieży Zagłębia Dąbrowskiego. Cz. 1: Od września 1908 r. do sierpnia 1914, Bydgoszcz 1935 s. 62, 92, 164; W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Oprac. W. Chocianowicz, Londyn 1969; Wróblewski J., Armia ,,Prusy” 1939, W. 1986; Zarzycki P., Południowe Zgrupowanie Armii „Prusy” we wrześniu 1939 roku, W. 2001 s. 80, 133–4, 160, 216–18, 250–2, 254, 273, 294, 324, 326, 353, 389 (fot.); Żelewski H., Dzieje bojowe 8 Pułku Piechoty Legionów w walkach obronnych 1939 r., L. 1984; – Bitwa lwowska 25 VII – 18 X 1920. Dokumenty operacyjne, Red. M. Tarczyński, W. 2002 cz. 1; Dziennik personalny MSWojsk., W. 1924 nr 8, 31, 64, 112, 1926 nr 42, 1927 nr 25, 27, 1930 nr 14, 1931 nr 5, 7, 1934 nr 14; Kadrowiacy o sobie, „Sowiniec. Mater. Hist.” 2004 nr 24; Kasprzycki T., Kartki z dziennika oficera I Brygady, W. 1934; Lista oficerów dyplomowanych (stan z dn. 15 IV 1931), W. 1931; Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922, W. 1922; Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty, W. 1930, 1933, 1935; Mękarski S., Zapiski z Rothesay 1940–1942, Oprac. A. Adamczyk, Londyn – Piotrków Trybunalski 2003; Pol. Siły Zbrojne, I cz. 2 s. 329, 638, 641; Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921, W. 1921; Umiastowski R., Dziennik wojenny 18 IX 1939 – 19 IX 1945, W. 2009 s. 197, 228; – „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” dod. „Tydzień Pol.” 1970 nr 15 (86); „Panteon Pol.” (Lw.) R. 5: 1928 nr 42 s. 10; – CAW: Akta personalne, sygn. 1769/89/5089, akta Oddz. II SG, sygn. I.303.4.378, I.303.4.451; – Informacje Andrzeja Suchcitza z Londynu i Łukasza Ulatowskiego z W. (m.in. wypisy z Ksiąg Komputowych Legionów Pol.).
Daniel Koreś