INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Stryjeński  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stryjeński Jan (1922–1996) architekt, pionier akustyki architektonicznej, profesor Uniwersytetu Genewskiego.

Ur. 21 XI w Krakowie, był wnukiem Tadeusza (zob.), synem Karola (zob.) i Zofii z Lubańskich (zob.), bratankiem Władysława (zob.), bliźniaczym bratem Jacka (zob).

Od r. 1934 uczył się S. wraz z bratem w gimnazjum salezjanów w Oświęcimiu, a następnie w gimnazjach w Krakowie i Warszawie. Od najwcześniejszych lat obracał się w kręgu artystów w Krakowie i Poroninie, sam jednak przejawiał zainteresowania techniczne. Do Krakowa wrócił po wybuchu drugiej wojny światowej. W czasie okupacji niemieckiej uczył się w l. 1939–40 w Gewerbeschule, a w l. 1940–1 w Państw. Szkole Konstrukcji Maszyn i Elektrotechniki; po jej zamknięciu pracował w l. 1943–4 w krakowskiej firmie budowlanej K. Gębali. Interesował się w tym okresie fotografią i wykonywał zdjęcia pod kierunkiem Stanisława Kolowcy. Uprawiał kajakarstwo i taternictwo; 10 IV 1944 dokonał ze Stanisławem Siedleckim pierwszego zimowego wejścia od Doliny Gąsienicowej na Kozią Przełęcz Wyżnią.

Od listopada 1944 przebywał S. w Szwajcarii. Odbył tam służbę wojskową (ochotniczo w kompanii wysokogórskiej), po czym uczył się w École Technique Supérieure w Winterthur, którą ukończył w r. 1949. Osiadł w Genewie i pracował w różnych biurach architektonicznych, m.in. przy budowie tamtejszego szpitala kantonalnego (ukończony w r. 1958). W r. 1955 wyjechał na kilka miesięcy do Johannesburga (Republika Południowej Afryki), gdzie do kwietnia r.n. pracował w wytwórni cynku. Następnie przebywał w Paryżu i do r. 1957 pracował tam w firmie budowlanej. Po powrocie do Szwajcarii we współpracy z Rolfem Hoferem otworzył w r. 1960 w Carouge koło Genewy własne biuro architektoniczne. Od r. 1969 prowadził w Carouge Atelier d’Acoustique du Bâtiment (AAB – J. Stryjenski). Firma ta, posiadająca własne laboratorium doświadczalne w zakresie akustyki budowlanej, specjalizowała się w projektowaniu sal koncertowych, teatrów i kin, a także studiów nagrań, konserwatoriów muzycznych, kościołów i innych obiektów użyteczności publicznej. Owocem badań S-ego nad problemami akustyki w architekturze stała się książka L’acoustique appliquée à l’urbanisme (Genève 1968). W l. 1969–85 wykładał S. w École Technique Supérieure de Genève (ETSG, obecnie L‘Ecole d’Ingenieurs de Genève); równolegle prowadził wykłady w École d’Architecture de l’Universitè de Genève (1970–1) oraz w genewskiej École des Arts Decoratifs (1977–85). Od r. 1971 był członkiem Commision de normalisation SIA 181 (regulującej dopuszczalne hałasy lotnicze) i przyczynił się do powstania pierwszych norm szwajcarskich w dziedzinie ochrony przed hałasem.

Do poł. l. siedemdziesiątych publikował S. liczne artykuły w szwajcarskich i zagranicznych pismach technicznych i naukowych. W r. 1981 zdobył (w zespole) I nagrodę na projekt gmachu wystaw Palexpo w Genewie. Był konsultantem akustycznym przy budowie lotniska genewskiego i budynku portu lotniczego w Manchesterze (1983). W r. 1986 zaprojektował muszlę koncertową ustawioną na redzie na Jeziorze Genewskim oraz składaną muszlę koncertową w Saint-Paul de Vence w południowej Francji. Pracował przy rekonstrukcji i adaptacjach akustycznych kościołów, m.in. w Genewie katedry Saint-Pierre (1976–80) i kościoła Saint-Gervais (1987–8), teatrów, m.in. Grand Théâtre de Genève i Théâtre de Carouge oraz gmachów użyteczności publicznej, m.in. w Genewie: reprezentacyjnego budynku l’Institut Jacques-Dalcroze (1966, 1969 i 1985), domu kultury «Le Grütli» – we współpracy z Ursem Tschumi (1987–9) i Victoria Hall (1989). Projektował też domy mieszkalne. W r. 1989 sprzedał firmę współpracownikowi, Horacio Montiemu, pozostając w niej (do r. 1994) konsultantem.

Mimo że wrósł w środowisko szwajcarskie, S. nigdy nie zerwał więzów z krajem. W swej firmie zatrudniał Polaków, a w l. pięćdziesiątych należał do działającego w Szwajcarii towarzystwa «Polonia» i był jego sekretarzem. Kupił drewnianą willę w genewskiej dzielnicy Conches i wyposażył ją w przedmioty w stylu zakopiańskim, w tym samym stylu wykonał też krzyż, postawiony w r. 1977 na grobie matki na cmentarzu Chęne-Bourg. W l. siedemdziesiątych odwiedzał z rodziną Polskę, uczestniczył w organizowanych dla turystów tzw. rajdach folkloru. W r. 1981 był w Szwajcarii współzałożycielem stowarzyszenia «Pro Polonia», które pomagało m.in. szkołom w Polsce, zaopatrując je w sprzęt techniczny; sprawował funkcję skarbnika stowarzyszenia. W Warszawie w l. dziewięćdziesiątych był konsultantem zagadnień akustycznych podczas modernizacji lotniska Okęcie oraz budowy metra; przy tej okazji wykładał przez krótki czas na Politechn. Warsz. Do końca życia pozostał wierny młodzieńczym pasjom: uprawiał alpinizm (zbudował górski dom w Alpach szwajcarskich) i żeglarstwo (wakacje spędzał na jachcie u wybrzeży Hiszpanii). Zmarł 22 VI 1996 w Genewie, został pochowany na cmentarzu Chęne-Bourg.

S. był dwukrotnie żonaty. W małżeństwie (od 25 IX 1956) z José Dominique Demierre miał córki: Barbarę, lekarza radiologa, i Wandę, geologa. Po rozwodzie w r. 1979 ożenił się w r. 1987 z Zofią ze Spytkowskich, wdową po Tadeuszu Schiele (zob.); drugie małżeństwo było bezdzietne.

 

Enc. tatrzańska (1995); Zieliński J., Nasza Szwajcaria. Przewodnik śladami Polaków, W. 1999; – Grońska M., Zofia Stryjeńska, Wr. 1991; Liberak A., Akcja Waga, „Pam. Pol. Tow. Tatrzańskiego” T. 1: 1992; Węgrzyn T., Stryjeńskich emigracje i powroty, „Dzien. Pol.” 1997 nr 58; – Stryjeńska Z., Chleb prawie że powszedni. Pamiętnik, Oprac. M. Grońska, W. 1995 (m.in. listy S-ego do rodziny i fot.); Stryjeńska-Syrzistie A. M., Opowieść o rodzinie Stryjeńskich, 1997–9, (mszp. w posiadaniu autorki w Poroninie); – „Nasza Gazetka” (Zurych) 1996 nr 5; – Nekrologi i wspomnienie pośmiertne: „Journal de Genève et Gazette de Lausanne” 1996 nr 32 (M. Jaques-Dalcroze); – Mater. w posiadaniu córki Wandy Stryjeńskiej-Rossi w Genewie; – Informacje żony, Zofii Stryjeńskiej z Genewy.

Joanna Daranowska-Łukaszewska i Urszula Leszczyńska

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Władysław Jan Stryjeński

1889-06-20 - 1956-05-16 lekarz
 
 

Jacek Stryjeński

1922-11-21 - 1961-03-08 malarz
 

Karol Stryjeński

1887-11-15 - 1932-12-21 architekt
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Fiedorowicz

1897-08-25 - 1983-09-15
inżynier
 

Bolesław Orliński

1899-04-13 - 1992-02-22
pilot wojskowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Franciszek Pius Radziwiłł

1878-02-01 - 1944-12-01
polityk
 

Gustaw (Augustyn) Morcinek

1891-08-25 - 1963-12-20
nauczyciel
 

Artur Malawski

1904-07-04 - 1957-12-26
dyrygent
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.