Sokołow Jerzy (1896–1976), dziennikarz, szachista. Ur. 11 II w Jekaterynosławiu (obecnie Dniepropietrowsk na Ukrainie), w rosyjskiej rodzinie wyznania prawosławnego; był synem Jerzego, pedagoga, do r. 1919 dyrektora instytutu nauczycielskiego w Kamieniu Podolskim, i Anny z Kotlarewskich.
Po ukończeniu gimnazjum w r. 1913, podjął S. studia prawnicze na uniw. w Petersburgu. Grywał wówczas amatorsko w szachy; z tamtych czasów znał podobno mistrzów świata A. Alechina i J. R. Capablankę. Studia przerwał w r. 1916 z powodu powołania do wojska; walczył na froncie rosyjsko-niemieckim w stopniu podchorążego. Od r. 1918 kontynuował studia w Charkowie. Po opanowaniu Ukrainy przez bolszewików S. wyemigrował do Polski i w l. 1919–1920 mieszkał we Lwowie, a następnie w Warszawie. Tam podjął pracę w wydawnictwie «Pomoc Szkolna», dochodząc do stanowiska kierownika działu redakcyjnego. W r. 1923 przeprowadził się do Ostrowi Mazowieckiej, gdzie pracował w dziale rachuby firmy «Krezonaft». W r. 1926 został członkiem kolegium redakcyjnego warszawskiego czasopisma dla młodzieży „Mój Przyjaciel”; mieszkał wówczas w Rembertowie. W r. 1929 wydał podręcznik Język rosyjski dla Polaka bez pomocy nauczyciela (W., Wyd. 2 1937). W l. 1930–32 był redaktorem „Mojego Przyjaciela”, a po jego upadku utrzymywał się z przekładów, głównie literatury radzieckiej. Od r. 1933 do wybuchu drugiej wojny światowej pracował jako redaktor Działu Dalekowschodniego w Agencji Telegraficznej «Express» powiązanej z oddziałem II Sztabu Głównego WP (Ekspozytura II) i Min. Spraw Zagranicznych, a ukierunkowanej na działalność dywersyjną wobec ZSRR.
Na początku okupacji niemieckiej w r. 1939 S. był zatrzymany przez Gestapo i utracił pracę. Po ukończeniu magistrackiego kursu dla szklarzy pracował przez dwa lata w tym zawodzie, a następnie utrzymywał się z handlu. W r. 1944 po powstaniu warszawskim został wraz z rodziną wywieziony do obozu pracy przymusowej w Zittau (Saksonia). Do Warszawy powrócił w maju 1945 i powrócił do pracy dziennikarskiej, współpracował z „Dziennikiem Ludowym”. W kwietniu 1946 podjął pracę w Biurze Kontroli Polskiego Radia na stanowisku kontrolera audycji politycznych i informacyjnych. W styczniu 1947 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej. T.r. został członkiem Rosyjskiego Tow. Dobroczynności w Polsce. Od stycznia 1948 do 1952 S. był referentem spraw słowiańskich w Dziale Współpracy z zagranicą w Polskim Radiu. Od czerwca 1950 przewodniczył prezydium Rosyjskiego Tow. Kulturalno-Oświatowego w Polsce.
W l. sześćdziesiątych S. powrócił do sportu szachowego; poświęcił się grze korespondencyjnej. W l. 1968–70 zwyciężył w finale korespondencyjnych szachowych mistrzostw Polski. W grudniu 1971 został wybrany do Zarządu Komisji Szachowej Gry Korespondencyjnej Polskiego Związku Szachowego (PZSzach.). Był współredaktorem „Komunikatu Komisji Gry Korespondencyjnej PZSzach.”, w którym publikował krótkie analizy debiutów szachowych; opracował także rozprawę O szachów naturze rzeczywistej (nie opublikowana). Reprezentował Polskę w wielu meczach międzynarodowych. W l. 1972–6 był członkiem reprezentacji narodowej w rozgrywkach eliminacyjnych VIII Olimpiady Szachowej w Grze Korespondencyjnej (rozgrywki finałowe rozpoczęły się już po jego śmierci). W dn. 11–19 XI 1976 Prezydium Międzynarodowej Federacji Szachowej Gry Korespondencyjnej (ICCF – International Chess Correspondence Federation) na posiedzeniu w Bukareszcie potwierdziło wypełnienie przez niego normy mistrza międzynarodowego. Zmarł 11 XI 1976 w Warszawie i pochowany został tamże na cmentarzu Prawosławnym (kw. 58–I-II–17); po śmierci S-a rozegrano dedykowany mu turniej szachowy. Posiadał członkostwo honorowe PZSzach. oraz Złotą Odznakę i Medal 50-lecia PZSzach.
W małżeństwie z Klaudią z Tomaszewskich, miał S. syna, Dymitra (zob.).
Litmanowicz W., Giżycki J., Szachy od A do Z, W. 1986–7 I–II; – Kocem E., Obrady Prezydium ICCF w Bukareszcie, „Szachy” 1976 nr 12; – „Komunikat Komisji Szachowej Gry Korespondencyjnej Polskiego Związku Szachowego” 1971 nr 1, 1973 nr 1, 1974 nr 2, 1975 nr 3, 1977 nr 1; – Nekrologi: „Tyg. Powsz.” 1977 nr 4, „Życie Warszawy” 1976 nr 278; – Arch. Szkoły Głównej Handlowej w W.: sygn. 12698, S–208 (akta syna S-a, Dymitra); – Informacja kancelarii prawosławnej parafii św. Jana Klimaka w W. oraz biura Kadr i Szkolenia Polskiego Radia w W.
Andrzej Essen