Śnieciński Józef (1933—1996), dziennikarz, wydawca, polityk, działacz społeczny.
Ur. 5 III w Białymstoku, był synem Zygmunta, malarza pokojowego, i Eugenii z Wiśniewskich. Miał czworo młodszego rodzeństwa, m.in. brata Dariusza.
Po ukończeniu w r. 1948 szkoły podstawowej w Sokołach (pow. łapski) kontynuował Ś. naukę w Krakowie w szkole ogólnokształcącej stopnia licealnego Tow. Przyjaciół Dzieci nr 3. W r. 1949 wstąpił do Związku Młodzieży Polskiej (ZMP); pełnił w nim funkcje zastępcy, a od r. 1951 przewodniczącego Zarządu Szkolnego oraz był instruktorem Zarządu Dzielnicowego Krowodrza. Rekomendowany przez Zarząd Wojewódzki ZMP, został krakowskim korespondentem założonego w r. 1950 organu tej organizacji, warszawskiego dziennika „Sztandar Młodych”. Po zdaniu matury w r. 1952 został w październiku t.r. etatowym dziennikarzem w oddz. krakowskim pisma. Następnie przeniósł się do Warszawy i zafascynowany pedagogiką A. Makarenki, podjął studia pedagogiczne na Wydz. Społeczno-Filozoficznym Uniw. Warsz. Za zgodą władz uczelni kontynuował pracę w redakcji „Sztandaru Młodych”, a od czerwca 1954 był również zatrudniony w redakcji organu Komitetu Wojewódzkiego PZPR „Trybuna Wolności”. Wszedł też w skład Zarządu Uczelnianego ZMP i współredagował „Trybunę Uniwersytecką”. Negatywnie ustosunkowany do przemian politycznych po październiku 1956, związał się jednak z nowo powstałym Związkiem Młodzieży Socjalistycznej, a od końca t.r. pracował w Głównej Kwaterze ZHP oraz w redakcji tygodnika „Drużyna”. Poznał w tym czasie Jacka Kuronia. W l. 1957—8 kierował Harcerską Służbą Informacyjną i był współzałożycielem «Rozgłośni Harcerskiej». Następnie pracował w Centrali Handlu Zagranicznego «Rolimpex». W r. 1958 wstąpił do PZPR i związał się z frakcją skupiającą byłych pracowników rozwiązanego ZMP. W r. akad. 1959/60 studiował w Inst. Stosunków Międzynarodowych w Moskwie.
Po powrocie do kraju objął Ś. w Warszawie stanowisko wicedyrektora w kierowanym przez Kazimierza Mijala Banku Inwestycyjnym. Uczestniczył w powstałej z inicjatywy Lecha Opielińskiego, redaktora miesięcznika „Chiny”, grupie dyskusyjnej, która w zarysowanym na początku l. sześćdziesiątych konflikcie o dominację w międzynarodowym ruchu komunistycznym opowiedziała się po stronie Komunistycznej Partii Chin. Po śmierci Opielińskiego, w marcu 1962, przejął przywództwo jednej z dwóch frakcji grupy. Skontaktował się z ambasadami Chińskiej Republiki Ludowej i Albanii, a otrzymywane stamtąd materiały kolportował wśród aktywistów PZPR. Studiował w tym czasie eksternistycznie pedagogikę na Uniw. Warsz., ale pochłonięty działalnością polityczną, nie składał egzaminów i 18 XII 1963 został skreślony z listy studentów. W grudniu t.r., w odpowiedzi na tezy na IV Zjazd PZPR, opracował z Ryszardem Konarskim, Stanisławem Sienkiewiczem i Andrzejem Kalestyńskim broszurę W walce zwycięstwo. Bierność i milczenie to zguba, która, zaopiniowana przez Mijala (któremu niektóre źródła przypisują autorstwo broszury), polemizowała z polityką władz PZPR i atakowała personalnie pierwszego sekretarza partii Władysława Gomułkę. Druk 10 tys. egzemplarzy broszury sfinansowały ambasady Chińskiej Republiki Ludowej i Albanii, a rozprowadzano ją głównie wśród członków PZPR i funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej. Drugiego opracowania pt. Nie ma innej drogi, ocenionego krytycznie przez uczestników grupy, Ś. nie opublikował. Dn. 1 III 1964 objął stanowisko dyrektora Ośrodka Doskonalenia Kadr Min. Finansów.
W dn. 4—5 IV 1964 Służba Bezpieczeństwa aresztowała 23 osoby, którym przypisywano udział w wydaniu broszury, w większości członków PZPR. Zatrzymany z żoną i bratem Dariuszem, Ś. został osadzony w więzieniu w Warszawie przy ul. Rakowieckiej. Podjął tam głodówkę, co spowodowało zwolnienie po kilku dniach zatrzymanych kobiet. Ponieważ w śledztwie odmówił składania zeznań, jego rolę ustalono na podstawie wyjaśnień i zeznań innych oskarżonych oraz oświadczenia złożonego przed powołanym 15 IV t.r. zespołem Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej. Od 17 XI był Ś. sądzony z Konarskim, Sienkiewiczem, Zbigniewem Ostenem, Mieczysławem Felczakiem i Kazimierzem Jarzębowskim w procesie przed Sądem Wojewódzkim dla m. stoł. Warszawy. Dn. 30 XI został skazany na dwa i pół roku więzienia. Sąd Najwyższy na rozprawie rewizyjnej (14—16 IV 1965) podwyższył karę do trzech i pół roku więzienia. Decyzją Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej Ś. został za działalność antypartyjną wydalony z PZPR. Karę odbywał w więzieniu przy ul. Rakowieckiej; ponieważ nie złożył podania o łaskę, o wcześniejsze zwolnienie wystąpił sąd pierwszej instancji. W październiku 1966 został zwolniony.
W maju 1967 wznowił Ś., ponownie w trybie eksternistycznym, studia na Wydz. Pedagogicznym Uniw. Warsz. Na podstawie pracy Radziecki pionier — istota i przesłanki narodzin dziecięcego ruchu wychowawczego w Związku Radzieckim uzyskał 3 IV r.n. dyplom magistra pedagogiki. Po kilku miesiącach bezrobocia, za poparciem członka Biura Politycznego KC PZPR Stanisława Kociołka, otrzymał pracę starszego radcy w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Elektronicznej Techniki Obliczeniowej. W l. siedemdziesiątych wrócił do dziennikarstwa; krótko pracował w „Przeglądzie Technicznym”, a następnie objął stanowisko redaktora miesięcznika popularnonaukowego „Horyzonty Techniki”. Powstanie NSZZ „Solidarność” przyjął wrogo. Ok. r. 1983 został redaktorem miesięcznika „Zarządzanie”, gdzie dał się poznać jako popularyzator wolnorynkowego spojrzenia na gospodarkę. Mimo negatywnego stosunku do NSZZ „Solidarność”, zatrudniał w swych pismach dziennikarzy opozycyjnych. W r. 1988 założył tygodnik „Gazeta Bankowa”, a także „Tygodnik Samorządowy”, który jednak okazał się efemerydą. Jesienią 1990, jako większościowy udziałowiec, został Ś. współzałożycielem wydawnictwa „Zarządzanie i Finanse”. Stworzył też wtedy czasopismo „Bankovskaja Gazeta”, przeznaczone na rynek rosyjski. Na początku l. dziewięćdziesiątych założył oficynę „Fakt”; wydał tu m.in. „Gorzki smak władzy. Wspomnienia Franciszka Szlachica” (W. 1990), wywiad Janusza Rolickiego z Edwardem Gierkiem, „Przerwana dekada” (W. 1991) oraz wywiad Bohdana Rolińskiego z Piotrem Jaroszewiczem „Przerywam milczenie 1939—1989” (W. 1991). W tym okresie wydawał także popularne czasopisma, m.in. „Nowy Detektyw”, „Kobieta i Mężczyzna” oraz przeznaczony dla dzieci „Pentliczek”. Był wydawcą ukazującego się od 28 I 1992 dziennika finansowego „Nowa Europa” (od października t.r. z podtytułem „Gazeta Finansowa”), a od r. 1994 także specjalistycznych kwartalników „Prawo Asekuracyjne” i „Prawo Bankowe” oraz tygodnika „Zamówienia Publiczne — Oferta”. Z powodu kłopotów finansowych sprzedał „Nową Europę” i „Gazetę Bankową”, natomiast w r. 1994 został współzałożycielem i współwłaścicielem (obok Mieczysława Rakowskiego i Przedsiębiorstwa Handlu Zagranicznego «Universal») „Radia Baltic”, jedynej komercyjnej radiostacji w Kaliningradzie, oraz wydawcą miesięcznika „Polskij eksport”. Zorganizował wówczas spotkanie grupy polskich menedżerów i biznesmenów z potencjalnymi partnerami w Moskwie. W r. 1993 założył Inst. Dokumentacji Historycznej PRL, gromadzący wspomnienia i dokumenty działaczy PZPR. W r. 1994 doprowadził do reaktywowania lewicowego „Przeglądu Tygodniowego”. W swoich firmach zatrudniał byłych członków PZPR (m.in. Kociołka). Zmarł nagle 13 V 1996 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.
Ś. był dwukrotnie żonaty. W małżeństwie z Danutą z Zarzyckich, nauczycielką, kuratorem sądowym Sądu Powiatowego dla Warszawy-Pragi, miał synów: Igora (1956—2000) i Roberta Macieja (ur. 1959). Drugie małżeństwo, z Mariolą z Olechnowiczów, było bezdzietne.
W r. 1997 spadkobiercy Ś-ego założyli Fundację Dokumentacji Historycznej PRL, a zbiory założonego przez niego Instytutu zdeponowano w społecznym Arch. Dokumentacji Historycznej.
Ciborska, Leksykon dziennikarstwa; — Bogdanowicz I., Nieznany wątek w historii „Gazety Bankowej”, „Roczn. Bibliologiczno-Prasoznawczy” R. 4: 2012 t. 15 z. 2; Dzięciołowski J., Józef Śnieciński. Sylwetki biznesu. „Życie Gosp.” 1992 nr l (fot.); Grabski A., Z dziejów lewicy antyrewizjonistycznej w Polsce Ludowej (1964—1965), w: Parlamentaryzm, konserwatyzm, nacjonalizm. Studia oferowane Profesorowi Szymonowi Rudnickiemu, Red. J. Żyndul, W. 2010; Mielczarek T., Monopol. Pluralizm, koncentracja. Środki komunikacji masowej w Polsce w latach 1988—2006, W. 2007; Mirowski M., Niezłomność stalinowca, „Gaz. Wyborcza” 2015 nr 52 (dod. „Ale Historia”); Sołtysiak G., Żołnierze partii, tamże 1993 nr z 11 XII: Turski M., Ojciec chrzestny dogmatyzmu, „Polityka” 1984 nr 48 s. 14 (dot. Mijala); Zając S., „Dogmatycy” i inni, „Sprawy i Ludzie” 1984 nr 49; — Namiotkiewicz W., Byłem sekretarzem Gomułki. Z Walerym Namiotkiewiczem rozmawia Grzegorz Sołtysiak, W. (b.r.w.); Szlachcic F., Gorzki smak władzy. Wspomnienia, W. 1990; — „Nowe Książki” 1995 nr 9 s. 71; — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1996: „Gaz. Wyborcza” nr z 15 V, „Nowa Europa” nr 110, „Prawo Asekuracyjne” nr 3 (fot.), „Prawo Bankowe” nr 3, „Przegl. Tyg.” nr 20 (J. Domański, fot.), „Rzeczpospolita” nr z 13 V, „Trybuna” nr 114, „Wiad. Kult.” nr 21 (K. T. Toeplitz), „Życie Warszawy” nr 113; — AAN: sygn. 7545 (RWS Prasa—Książka—Ruch, teczka osobowa); Arch. Uniw. Warsz: sygn. WPd 26 522 (akta studenckie); IPN w W.: sygn. BU 01428/9/D, BU 001043/478/D, BU 0330/327 t. 6, BU 0330/333 t.1—14, BU 0649/15, BU 01255/124/D, BU 728/61/797, BU 1010/167272, RA PF 35 /203994; — Informacje syna, Roberta Macieja Śniecińskiego z W.
Alicja Pacholczykowa