Skoczek Józef Stanisław (1903–1966), historyk, profesor UJ. Ur. 28 XI w Zalesiu (pow. Borszczów), był synem Wincentego (zm. 1916), najpierw nadstrażnika skarbowego, a następnie respicjenta Straży Skarbowej we Lwowie, i Anieli Stanisławy z domu Ciołek, w r. 1900 nauczycielki w Kudryńcach (pow. Borszczów).
S. uczył się jako stypendysta fundacji Feliksa Szumlańskiego w IX Gimnazjum klasycznym we Lwowie (późniejsze im. Jana Kochanowskiego) i tu w r. 1921 zdał egzamin dojrzałości. W l. 1921–5 studiował historię na Wydz. Humanistycznym Uniw. Jana Kazimierza (UJK). Specjalizował się w dziedzinie historii kultury, miast i wychowania pod kierunkiem Jana Ptaśnika, Stanisława Łempickiego, Wilhelma Bruchnalskiego, Kazimierza Twardowskiego. W czasie studiów pełnił S. obowiązki asystenta w Seminarium Historii Średniowiecznej UJK, kierowanym przez J. Ptaśnika i niewątpliwie z jego inspiracji przygotowywał referaty dotyczące Lwowa i lwowskiego patrycjatu. W r. 1926 na podstawie pracy Historia rodziny Stecherów uzyskał stopień doktora filozofii. Pracy patronował J. Ptaśnik, choć na dyplomie doktorskim jako promotor zapisany jest Konstanty Chyliński. Jeszcze w czasie studiów S. 1 I 1922 podjął pracę zawodową w Archiwum Miasta Lwowa i tu do 11 I 1940 był kolejno asystentem, archiwariuszem (31 XII 1938) i zastępcą dyrektora. Równocześnie w l. 1930–44 był zatrudniony jako archiwariusz w archiwum kurii biskupiej obrządku łacińskiego we Lwowie. Nadto w l. 1927–36 uczył historii i języka polskiego w prywatnych gimnazjach Lwowa.
Zarazem S. rozwijał intensywną pracę badawczą. W l. 1928–38 niemal corocznie odbywał podróże naukowe do archiwów Włoch, Austrii, Niemiec i Francji. S. poświęcił się badaniu dziejów miast wychodząc od problematyki dotyczącej Lwowa; opublikował m.in. Dotychczasowy stan badań nad historią Lwowa („Kwart. Hist.” 1925), Ze studiów nad średniowiecznym Lwowem (Lw. 1928), Studia nad patrycjatem lwowskim wieków średnich („Pam. Hist.-Prawny” 1927, 1928, odb. Lw. 1929), Polskość Śląska w archiwalnych źródłach Lwowa (Kat. 1936), Stosunki kulturalne Śląska ze Lwowem w wiekach średnich (Kat. 1937, tłumaczenia niemieckie dwóch ostatnich pozycji ukazały się w serii „Preuss. geheimes Staatsarchiv. Publikationstelle” Berlin–Dahlem) oraz Udział Śląska w rozwoju i kulturze południowo-wschodnich ziem Polski (Kat. 1938). Podjął też badania nad rolą języka, książki, bibliotek i czytelnictwa w kręgach mieszczan lwowskich. Do ważniejszych należą: rozprawa Kwestia języka kazań lwowskich w wieku XIII–XVI („Przegl. Teolog.” 1927) i obszerna, solidnie udokumentowana praca Lwowskie inwentarze w epoce renesansu (Lw. 1939). Ogłaszał też prace monograficzne i artykuły z historii kultury, oświaty i wychowania: Dzieje lwowskiej szkoły katedralnej (Lw. 1929), „Vir bonus” w pojęciu Jana Kochanowskiego (Lw. 1931), Immortalitas w pojęciu Jana Kochanowskiego („Pam. Liter.” 1930 i odb.), Ideał władcy w średniowiecznej i renesansowej Polsce („Spraw. Tow. Nauk. we Lw.” 1932), Wychowanie Jagiellonów (Lw. 1932), Wychowanie Wazów („Przegl. Human.” 1937 i odb. Lw. 1937), Wychowanie i szkolnictwo w średniowiecznej Polsce ([b.m.w.] 1939). W r. 1938 opublikował studium Legenda Kallimacha w Polsce oraz książkę popularną Stosunki kulturalne Polski z Zachodem w XV wieku (Lw. 1938). W listopadzie 1938 został wybrany na członka przybranego Wydz. Filologicznego w Tow. Naukowym we Lwowie. W l. międzywojennych S. prowadził referat oświatowo-kulturalny w Związku Rezerwistów RP.
S. został mianowany na okres od 1 IX 1939 do 31 VIII 1942 na starszego asystenta UJK, ale tej funkcji już nie zdążył objąć. Również rozpoczęty na przełomie l. 1938 i 1939 przewód habilitacyjny przerwała wojna. W okresie okupacji sowieckiej Lwowa S. był kierownikiem (1 V 1940 – 31 VI 1941) Oddziału Bibliograficznego Biblioteki Akademii Nauk USRR (dawniej Ossolineum), zaś po zajęciu miasta przez Niemców pracował w Archiwum Państwowym (1 XII 1941 – 20 VII 1944) i równocześnie uczył niemieckiego w zawodowej szkole kolejowej. Po ponownym wkroczeniu do Lwowa wojsk radzieckich został dyrektorem Biblioteki Pedagogicznej (1 VIII 1944 – 18 III 1945) przy Instytucie Kształcenia Nauczycieli, wykładał też krótko historię na uniwersytecie, a od 19 III 1945 pracował w Komisji Repatriacyjnej.
W październiku 1945 S. opuścił Lwów (wywiózł swoją bibliotekę) i razem z matką osiedlił się w Krakowie, dokąd (wg karty ewakuacyjnej) przybył 19 X t.r. W Krakowie pracował jako referent (1 I 1946), a następnie kierownik bibliotek (31 I 1947 – 1 IV 1949) Woj. Związku Samorządowego. Habilitował się w zakresie historii średniowiecznej ze szczególnym uwzględnieniem historii miast na KUL w r. 1946, a po uzyskaniu 26 VII 1947 jej zatwierdzenia przeniósł ją w r. 1948 na UJ, gdzie zakres habilitacji został rozszerzony na historię kultury polskiej wieków średnich i Odrodzenia. Od 1 I 1949 podjął pracę dydaktyczną na UJ, w Katedrze Historii Polski Feudalnej, później w Katedrze Historii Polski XVI–XVIII w. (od 1 IX 1957), początkowo jako docent kontraktowy, od 1 VII 1949 – etatowy. Wykładał historię Polski na polonistyce i historii sztuki, na historii prowadził seminarium i wykłady monograficzne z dziejów kultury i wychowania. Te ostatnie wykładał także pracując w Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej (później Wyższej Szkole Pedagogicznej) w Krakowie (1949–52) i w Instytucie Pedagogicznym w Katowicach (1949–50). Wykładając z pasją, erudycyjnie i jasno, gromadził na swych zajęciach sporo studentów, których przyciągała również jego daleko posunięta wyrozumiałość. Zyskiwał sobie także ich sympatię jako przewodniczący Komisji Przydziału Pracy na Wydz. Filozoficzno-Historycznym (mianowany w r. 1953).
Po wojnie S. ogłosił szkic Miasto Brzeg i jego dzieje (Kat. 1947). Wygłaszał w l. 1950–2 na posiedzeniach Komisji Filologicznej PAU, której był członkiem, referaty z zakresu studiów nad historią książki w Polsce renesansowej. Z tematem Inwentarze biblioteczne jako źródło do dziejów kultury Polski doby Odrodzenia wystąpił w r. 1956 w Poznaniu. Na mocy decyzji Rady Wydz. Filologicznego Uniw. Pozn. z 9 III 1957 S. uzyskał tytuł doktora nauk filologicznych na podstawie pracy pt. Mieszczańskie biblioteki Polski epoki Odrodzenia. Opracował też Rozwój szkolnictwa w Polsce średniowiecznej do redagowanej przez Łukasza Kurdybachę „Historii wychowania” (W. 1965), a oprócz tego wydał z własnym wstępem i komentarzami „Wybór pism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia” (Wr. 1954). Dn. 18 XII 1964 został mianowany profesorem nadzwycz. Czynny był zawodowo do ostatnich chwil życia, choć zmniejszyła się jego aktywność naukowa m.in. ze względu na pogarszający się stan zdrowia. S. zmarł 26 IV 1966 w Krakowie i pochowany został na cmentarzu Rakowickim.
S. rodziny nie założył.
Słownik historyków polskich, W. 1994; – Gierowski A., Józef Skoczek, w: Kron. UJ za r. akad. 1965/66, Kr. 1968 s. 111–13; Tyrowicz M., Józef Skoczek. „Kwart. Hist.” R. 74: 1967 s. 1155–6; Wolski J., Józef Skoczek, „Studia Hist.” R. 9: 1966 z. 1–2 s. 172–3; – „Dzien. Pol.” 1966 nr 99; „Kwart. Hist.” R. 43: 1929 s. 566–72 (A. Knot, rec. książki S-ka Dzieje lwowskiej szkoły katedralnej); „Przegl. Hist.-Oświat.” R. 2: 1959 nr 2 s. 191–200 (H. Barycz, rec. „Wyboru pism pedagogicznych Polski doby Odrodzenia” oprac. przez S-ka); „Spraw. Tow. Nauk. we Lw.” R. 18: 1938 s. 351–2, 363; „Tryb. Ludu” 1966 nr 117; – Arch. UJ: S III 246, DC II, 1, 2, 3; Mater. Red. PSB: pismo Arch. Uniw. im. A. Mickiewicza w P. z 22 VIII 1997, informujące o uzyskaniu przez S-ka doktoratu nauk filologicznych na tymże uniwersytecie.
Irena Kaniewska