INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Maurycy Sikorski  

 
 
1822 - 1846-02-21
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sikorski Maurycy, pseud. i krypt.: M.S., Maurycy znad Wisłoki (1822–1846), poeta, spiskowiec galicyjski. Ur. w Przecławiu, był synem Antoniego, zarządcy dóbr, i Ludwiki Winogrodzkiej.

Od r. 1832 S. uczęszczał do gimnazjum w Tarnowie. Mieszkał wówczas na stancji w domu policjanta na Zabłociu (przedmieście Tarnowa) razem z Julianem Goslarem. W r. 1837 stał się jednym z najbardziej zapalonych członków założonego przez Goslara wśród uczniów tarnowskiego gimnazjum kółka samokształceniowego, które stało się potem jedną z głównych części składowych rozwijającego się w Tarnowie Stowarzyszenia Ludu Polskiego. S. wyjechał następnie do Lwowa i ukończył prawo na tamtejszym uniwersytecie.

W czasie studiów S. utworzył wśród kolegów tajny związek, który działał jako sekcja Tow. Demokratycznego. Był też członkiem kółka literackiego młodych pisarzy powstałego we Lwowie jesienią 1844. Pisał wiersze o ukrytych pod dość przejrzystą symboliką tendencjach patriotycznych i rewolucyjnych; część z nich ogłaszał w czasopismach lwowskich – „Dziennik Mód Paryskich”, „Rozmaitości” oraz w poznańskim „Tygodniku Literackim” (pod pseud. Maurycy znad Wisłoki). Zajmował się też historią Polski, gromadząc odpowiednie materiały.

Wyprawiony w październiku 1845 przez Teofila Wiśniowskiego do Lwowa, S. odegrał tu poważniejszą rolę w przygotowaniach do rewolucji 1846 r. Pod pozorem uczęszczania na wykłady w Akademii Technicznej zajmował się werbunkiem do powstania wśród uczącej się młodzieży i rzemieślników. Gdy w grudniu 1845 zjechał do Lwowa Edward Dembowski, S. stał się jednym z jego najbliższych współpracowników; wszedł do utworzonego przezeń wśród studentów komitetu rewolucyjnego mającego kierować przygotowaniami do powstania. W związku z powierzeniem mu funkcji kierownika akcji powstańczej na obwód samborski, przebywał jakiś czas we wsi Horożana, gdzie wciągnął do spisku kilku dzierżawców i oficjalistów dworskich oraz duchownych. Wg przypuszczeń Antoniego Knota to właśnie S. pod pseud. Prawdomiła z Karpat był redaktorem konspiracyjnego tygodnika dla chłopów „Kosa”, wychodzącego we Lwowie w styczniu 1846. S. miał opinię zręcznego agitatora, wywierał zwłaszcza duży wpływ na młodzież. L. Sacher-Masoch scharakteryzował go jako «ein ebenso fanatischer als kühner und talentirter Mensch», a F. M. Władysław Czaplicki wspominał, że już jego zewnętrzny wygląd wskazywał na «zimną rozwagę i rozum, niemniej głęboko myślącego człowieka, w ogóle szlachetnego». Gdy we Lwowie rozpoczęły się aresztowania spiskowców, S. wyjechał ponownie do Horożany i we dworze Czaplickich, gdzie był na naradzie, zginął zamordowany przez ruskich chłopów 21 II 1846.

Utwory poetyckie S-ego (zapewne i nie drukowane) zachowały się w rękopisach Biblioteki Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk (akc. 1374).

Zakamuflowane przed austriacką cenzurą wspomnienie o S-m zawarł jego przyjaciel Jan Zachariasiewcz w opowiadaniu „M.S. Ustęp z życia mało znanych ludzi” (w: tenże, „Powieści”, Lw. 1855); pamięci S-ego poświęcił w r. 1847 Henryk Skałkowski wiersz „Świętym cieniom brata Maurycego” (B. Narod.: rkp. 6025 t. 1 k. 169–170). Zapomnianego, wydobył z niepamięci A. Knot w r. 1960.

S. rodziny nie założył.

Brat S-ego Felicjan był agitatorem powstańczym na Rzeszowszczyźnie w XIX w., działał wśród strażników skarbowych i prywatnych oficjalistów, w r. 1846 na terenie Ulanowa. Siostra S-ego Justyna Klara, zamężna 1.v. za Marcelim Skałkowskim, spiskowcem galicyjskim i poetą, 2. v. Kudelska, była literatką i publicystką.

 

Kłak C., Maurycy Sikorski – poeta walki, „Widnokrąg” 1966 nr 36 s. 4; tenże, Pisarze galicyjscy, Rzeszów 1994; Knot A., Marceli Skałkowski (1818–1846), Spraw. Wrocławskiego Tow. Nauk., T. 15: 1960 A. (Wr. 1962) s. 9–10; tenże, Z życia lwowskiej młodzieży akademickiej w przededniu rewolucji 1846 r., Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol., S.A, W. 1968 z. 12 s. 223–33 (bibliogr.); Łopuszański B., Region tarnowski jako ośrodek ruchu spiskowego Galicji w latach 1834–1837, „Studia Hist.” R. 11: 1968 z. 2 s. 192; Tarnów. Dzieje miasta i regionu, Tarnów 1983 II; Tyrowicz M., Prawda i mit w biografii Juliana Macieja Goslara (1820–1852), W. 1972; – [Czaplicki F. M. W.] Cz…. F.M. Władysław, Powieść o Horożanie, Lw. 1862 s. 32–3, 69, 75–6, 94–8; Hertz, Zbiór poetów pol. XIX w., Ks. 6; Rok 1846 w Galicji, W. 1958 (dot. brata Felicjana); [Sacher-Masoch L.], Polnische Revolutionen, Prag 1863 s. 42, 183 i n.; [Skałkowska-Kudelska J.] J. K. S., Ze wspomnień o Julianie Goslarze, „Tydzień. Dod. Liter. Kur. Lwow.” 1898 nr 51 s. 411–12; – B. Narod.: rkp. 6025 t. 1 (Pisma Radosława z Rymanowa, tj. Henryka Skałkowskiego).

Rościsław Skręt

            

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Michał Baliński

1794-08-14 - 1864-01-03
historyk
 

Antoni Brodowski

przed 26 grudnia 1784 - 1832-03-31
malarz
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Antoni Lange (Lang)

1774 - 1842-11-30
malarz
 

Józef Pracki

1823 - 1882-03-25
dziennikarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.