Ptaszycki Mieczysław Jan (1883–1971), geobotanik i geograf, pedagog i działacz społeczny. Ur. 23 VI w Rydze, był synem Jana (zm. 1918), urzędnika, i Julii z Bohusz-Piotrowiczów (zm. 1936).
W r. 1904 P. ukończył gimnazjum klasyczne w Mariupolu na Ukrainie i rozpoczął studia botaniczne na wydziale fizyczno-matematycznym uniwersytetu w Petersburgu. Ukończył je w maju 1911 z dyplomem I stopnia z dziedziny geografii roślin. W okresie studiów i po ich ukończeniu P. uczył dorywczo w rolniczych i handlowych szkołach średnich Petersburga. W l. 1908–15 był pracownikiem naukowym petersburskiego Ogrodu Botanicznego. W l. 1905, 1909, 1912–15 uczestniczył w ekspedycjach naukowych rosyjskiego Min. Rolnictwa. Prowadził badania botaniczne, geograficzne oraz gleboznawcze Syberii Zachodniej (dorzecze rzeki Irtysz i częściowo rzeki Iszym) i w Turkiestanie, zwłaszcza w dorzeczu rzek Ili i Iszym, oraz w obwodzie akmolińskim (obecnie celinogradzkim). Liczne eksponaty przyrodnicze przekazał do Ogrodu i Muzeum Botanicznego w Petersburgu. Publikował wtedy rozprawy, m. in. Rastitel’nost’ bassejna srednjago tečenija reki Ili (Pet. 1910), Akmolinskaja oblast’. Opyt’ metodologičeskago izučenija rastitelnosti Akmolinskich stepej (Pet. 1915). Nadano mu wówczas godność współpracownika-korespondenta Ogrodu Botanicznego w Petersburgu.
W r. 1916 P. przeniósł się do Odessy, gdzie w stacji rolniczo-doświadczalnej prowadził do r. 1917 studia nad intensyfikacją upraw roślin lekarskich. Przystąpił też do organizowania w Odessie Instytutu Agronomicznego, za co otrzymał godność członka honorowego (1919). Jako członek Zarządu m. Odessy (1917–19) sprawował ogólne kierownictwo nad miejskim rolnictwem oraz zielenią miejską. Zarazem był dyrektorem polskich gimnazjów: im. A. Jabłonowskiego (1917–18) i T. Kościuszki (1919), a także prezesem Polskiego Związku Nauczycielskiego w Odessie (1917–19). W l. 1916–19 był członkiem Zarządu Polskiego Tow. Opieki nad Ofiarami Wojny, wiceprezesem i członkiem honorowym «Domu Polskiego», kierownikiem Wydziału Szkoły Polskiego Komitetu Wykonawczego w Odessie (1917), w r. 1919 członkiem i prezesem Komitetu Reemigracyjnego Rady Organizacji Polskich przy konsulacie polskim w Odessie i równocześnie referentem Rządu Polskiego do spraw reemigracji na Odessę. Na zalecenie Rady Organizacji Polskich przyjął pod koniec 1918 r. nominację Dyrektoriatu Ukraińskiego na komisarza szkolnictwa polskiego na okręg odeski, z czego wnet zrezygnował.
P. był współzałożycielem Drukarni Polskiej w Odessie, współpracował z „Wyzwoleniem”, organem Polskiego Komitetu Wykonawczego (1917–19) oraz sam w r. 1919 wydawał i redagował czasopismo polityczno-literackie „Odrodzenie”. W obu czasopismach opublikował kilkadziesiąt artykułów. Wiosną 1920 P. przyjechał z rodziną do Polski i podjął w Wilnie pracę jako kierownik Związku Kółek Rolniczych Ziemi Wileńskiej. W l. 1921–3 jako docent Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie wykładał geografię roślin i gleboznawstwo. Równocześnie w r. 1921 Wydział Rolniczo-Leśny Politechniki Lwowskiej zaproponował P-emu pracę w katedrach botaniki lub ogólnego rolnictwa, czego P. nie przyjął ze względów rodzinnych. W l. 1922–35 współpracował z Państwowym Instytutem Geologicznym w Warszawie, gdzie kierował – jeden z pierwszych – organizacją i badaniami torfowymi, z czasem rozszerzonymi o problematykę hydrologiczną i gleboznawczą. Wprowadził też oryginalną metodę kartografii. Głównymi obszarami badań P-ego były ówczesne woj.: pomorskie (1924), białostockie (1924–5), poleskie (1924–7), nowogródzkie (1926–7), warszawskie, lubelskie i kieleckie (1928–32). Zaprojektował w r. 1925 doświadczalną stację piaskoznawczą w pow. prużańskim na Polesiu. Wiele uwagi poświęcał melioracji terenów rolnych, organizując m. in. Komisję Melioracji Piasków w Naukowo-Doświadczałnym Instytucie Melioracyjnym w Warszawie (1928–30). Na zlecenie tegoż Instytutu i Dyrekcji Lasów Państwowych przeprowadził studia nad zabagnieniem i zatorfieniem Puszczy Rudzkiej na Wileńszczyźnie (1933). Ogłosił wtedy ponad 20 prac z zakresu geobotaniki, gleboznawstwa i torfoznawstwa, melioracji (głównie w wydawnictwach Państw. Inst. Geologicznego i w „Inżynierii Rolnej”), a także publicystycznych. Do ważniejszych należą: Szkic botaniczno-gleboznawczy północnej krawędzi Selenginskiej Daurii („Przegl. Geogr.” T. 4: 1923), Konieczność intelektualizacji pracy melioracyjnej w Polsce, (W. 1929), Niedola chłopska w stosunkach melioracyjnych (W. 1929), Spis torfowisk w okolicach Warszawy (W. 1935). Choroba wzroku uniemożliwiła P-emu prowadzenie dalszych prac terenowych. Syntezy jego dotychczasowych badań w Rosji i w Polsce zaginęły.
W l. 1938–9 P. uczył geografii w Naukowym Instytucie Rzemieślniczym i w l. 1938–44 w II Miejskim Gimnazjum Mechanicznym w Warszawie. W okresie okupacji organizował pomoc więźniom Pawiaka, pełnił też w l. 1942–4 funkcję wiceprezesa Rady Nadzorczej Związku Spółdzielni Pracy w Polsce Środkowej. Po wojnie uczył chemii, biologii i geografii w kilku stołecznych szkołach średnich, m. in. w l. 1946–50 w Liceum Pedagogicznym. Pracował również w spółdzielczości. Po śmierci żony przeniósł się w r. 1966 do syna Tadeusza do Krakowa. Zmarł 2 VIII 1971 w Krakowie, pochowany 5 VIII na cmentarzu w Batowicach w Krakowie.
Żonaty od r. 1907 z Antoniną z Mingajłłów (zob.) miał z nią P. synów: Tadeusza (zob.) oraz Wiesława (1910–1940), studenta Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej, zamordowanego w Oświęcimiu.
Fot. w Materiałach Red. PSB; – Strzemski M., Bibliografia gleboznawstwa polskiego, Puławy 1949 I; Zieliński, Bibliogr. czas. pol. za granicą; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Zieliński, Mały słownik pionierów; Uruski, XV 71; Zagórski, Spis nauczycieli, I; – Dziesięciolecie Polski Odrodzonej; Dziewięć wieków geografii polskiej, W. 1967; Materiały do poznania gleb polskich, Kr. 1925 I Wstęp; Zbyszewska Z., Ministerstwo Polskiej Biedy, W. 1983; – Wolna Wszechnica Polska, Sprawozdanie z działalności w r. akad. 1920/1, W. 1922 s. 19; toż za r. 1921/2, W. 1922 s. 21; – „Nauka Pol.” 1919 t. 2; – Arch. Kuratorium Oświaty i Wych. Urzędu m. st. Warszawy: nr akt 1/3071 lp. 97, 175/289 lp. 365; Arch. rodzinne i informacje wnuczki Danuty Marii; – Obszerniejszy tekst życiorysu i bibliogr. publikacji P-ego w oprac. autora w Materiałach Red. PSB.
Antoni Jackowski