Negrusz Roman Stanisław (1874–1926), fizyk, profesor Uniw. Lwow. Ur. 17 IV w Samborze, był synem Karola, inżyniera budownictwa lądowo-wodnego, i Bronisławy z Jakubowskich, miał brata Kazimierza, inżyniera górnika i wykładowcę Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Gimnazjum ukończył w Samborze, w l. 1892–6 studiował nauki ścisłe w Uniw. Lwow., głównie chemię u Bronisława Radziszewskiego, u którego doktoryzował się w r. 1901. W l. 1900–2 specjalizował się w elektrochemii i chemii fizycznej na politechnice w Charlottenburgu, w l. 1902–3 w Paryżu, w l. 1903–4 u fizyka M. Plancka w Berlinie, w l. 1904–5 praktykował w fabryce precyzyjnych instrumentów i obrabiarek Boleya w Anglii. W r. 1907 habilitował się z chemii fizycznej i elektrochemii na Uniw. Lwow., gdzie w r. 1917 został profesorem nadzwycz., a w r. 1920 profesorem zwycz. i kierownikiem katedry fizyki eksperymentalnej, objętej po Ignacym Zakrzewskim, który dobrowolnie wcześniej ustąpił, by zrobić mu miejsce. W r. 1925/6 był dziekanem Wydziału Filozoficznego. Początkowo prace jego dotyczyły chemii, potem całkowicie fizyki: polaryzacji galwanicznej (m. in. Badania nad polaryzacją galwaniczną, Lw. 1906), rozkładu gęstości prądu w elektrodach, efektu fluktuacji prądu jonowego, efektu Edisona w żarówkach (przy czym ustalił metodę wyznaczania śladów wodoru niewykrywalnych analizą spektralną), absorpcji światła, pomiaru oporu właściwego metali, konstrukcji centryfugi jonowej. Ważniejsze prace publikował w „Rozprawach AU Wydz. Mat.-Przyr.” (m. in. O trzech izometrycznych benzylotoluolach, 1902, O zależności przewodnictwa elektrycznego drutów metalowych od ich przekroju, od temperatury i ciśnienia, 1917 S. A) oraz w biuletynie obcojęzycznym AU. Indywidualista, mimo pewnej trudności przy współpracy, wytworzył w krótkim czasie własną szkołę (Kazimierz Gostkowski, Marian Puchalik, Michał Halaunbrenner, Eustachy Tarnawski). Obdarzony zdolnościami konstruktorskimi, sam sporządził szereg aparatów naukowych, jak piezostat do badania własności ciał pod dużymi ciśnieniami, ultramikrometr Negrusza z dokładnością pomiarów do setnych mikrona, walcarkę precyzyjną do walcowania lamel, szlifierkę dla potrzeb mineralogów i chemików, przedłużony mostek Wheatstone’a, manometr do pomiarów małych ciśnień, galwanometr z ruchomym magnesem, falownicę do demonstrowania ruchu falowego, barometr rejestrujący ciśnienie jako wstęp do całkowicie zautomatyzowanej stacji meteorologicznej, której już nie zdążył opracować. Ale jego wynalazki miały też czysto praktyczne zastosowanie, jak kolejowe aparaty sygnalizacyjne, pantografy, maszyny do zwijania drutu dla żarówek, ręczne maszyny do stemplowania banknotów, latarki kieszonkowe z ręcznie uruchamianym generatorem, maszynki do ostrzenia żyletek, i były produkowane na skalę przemysłową; pełnił też funkcje doradcy naukowego fabryki akumulatorów Zygmunta Staneckiego we Lwowie oraz pierwszej polskiej fabryki żarówek «Żareg» we Lwowie. Zmarł na raka 10 XI 1926 we Lwowie.

Z małżeństwa z Eleonorą z Reichertów (zm. 1976), chemiczką, miał synów: Adama, profesora mechaniki Uniw. Wrocł., i Andrzeja, lekarza.

Hahn W., Kronika Uniwersytetu Lwowskiego, Lw. 1898, 1912 I–II; – Skład Uniw. Lwow., 1917–1926; – „Gaz. Lwow.” 1926 nr z 12 XI; „Postępy Fizyki” R. 18: 1967 z. 3 s. 229–33; Prace Nauk. Inst. Fizyki Techn. Politechn. Wrocł., Wr. 1969 nr 1 s. 3–6 (bibliogr.); Zesz. Nauk. Politechn. Wrocł., Wr. 1968 nr 164 s. 1–8 (fot.); – Informacje rodziny.

Stanisław M. Brzozowski