Sopodźko Tytus (1845–1896), inżynier, dziennikarz, literat, tłumacz. Ur. 3 I w miejscowości Siniło (Sieniło, pow. ihumeński), był synem Konstantego i Justyny z Aleksandrowiczów.
S. uczył się w mińskim gimnazjum. Po wybuchu powstania styczniowego wstąpił jako podoficer do oddziału Bolesława Świętorzeckiego, a potem Stanisława Laskowskiego; walczył w potyczkach pod Jurkowicami, Domowiskami i Marcinowicami. Po powstaniu ukończył ze stopniem inżyniera Inst. Inżynierów Komunikacji w Petersburgu. Następnie uczestniczył w kilku wyprawach naukowych, m.in. do Finlandii oraz na wybrzeża Oceanu Arktycznego i napisał Szkic podróży nad Morzem Lodowatym (nieopublikowany). Przez jakiś czas pracował na posadzie rządowej w Błagowieszczeńsku (pow. szawelski), ale ze względów zdrowotnych przeniósł się w l. siedemdziesiątych do Mińska, gdzie był inspektorem (kierownikiem) tamtejszej stacji meteorologicznej. Interesował się też archeologią i prowadził w tym zakresie samodzielne badania zawartości kurhanów we wsiach Murawa i Sycz nad Berezyną oraz Smolary i Mściż nad Trościenicą (Poszukiwania archeologiczne w powiecie ihumeńskim guberni mińskiej w r. 1875 i 1883 dokonane przez Tytusa Sopodźkę, w: Zbiór wiadomości do antropologii krajowej, Kr. 1889 XIII). Ponadto był stałym współpracownikiem petersburskiego „Słowa” oraz wydawanych w Warszawie: „Pamiętnika Fizjograficznego” i „Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”. Został wybrany na korespondenta Wydz. Fizyczno-Matematycznego Akad. Nauk w Petersburgu.
Na przełomie l. osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych S. przeprowadził się do Krakowa, gdzie pracował w redakcjach prasy katolickiej: miesięcznika „Misje Katolickie” i jezuickiego kwartalnika (do marca 1896 miesięcznika) „Przegląd Powszechny”. W tym ostatnim omawiał czasopisma oraz oceniał i tłumaczył twórczość pisarzy czeskich i południowosłowiańskich. Zamieszczał tam sprawozdania z podróży (m.in. na Łużyce), a także artykuły innej treści, m.in.: Rzut oka na współczesną niemiecką katolicką prasę („Przegl. Powsz.” T. 47: 1895), Zamach stanu przeciw niewoli kobiet w Gabonie (tamże T. 50: 1896). Na łamach „Niwy” zamieścił obszerny artykuł pt. Z piśmiennictwa bułgarskiego (1896 nr 20–21). Był członkiem stow. Česká Beseda w Krakowie. Zmarł nagle 27 V 1896 w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim (kw. R, rząd 11, grób 4).
W małżeństwie z Heleną z Szorców miał S. syna Mariana (ur. 1887 w Mińsku).
Żona S-i, Helena, pseud. literacki Jawnuta (1871 – 27 X 1936), była córką właścicieli Trościeńca pod Mińskiem. Uczyła się w szkole Józefiny Czarnowskiej (oficjalnie Skawarodnikowej) w Mińsku i na pensji Seweryny Górskiej w Krakowie; w czasie wakacji urządzała dla dzieci wiejskich kursy historii i języka polskiego, za co jej matka była kilkakrotnie ukarana grzywnami. W l. 1886–9 prowadziła w Mińsku tajną szkołę polską z programem szkół średnich krakowskich. Po zamknięciu pensji wskutek denuncjacji wyjechała z mężem do Krakowa, gdzie studiowała na Wyższych Kursach dla Kobiet im. A. Baranieckiego, ucząc jednocześnie w szkole ss. wizytek. Opublikowała tłumaczenie powieści I. Wazowa „Pod jarzmem tureckim” (Kr. 1895, 1896). Po śmierci męża wstąpiła do ss. niepokalanek, przyjęła imię zakonne Maria Monika i od r. 1917 była nauczycielką w Seminarium Nauczycielskim Żeńskim w Słonimiu.
Estreicher w. XIX; Kołodziejczyk E., Bibliografia słowianoznawstwa polskiego, Kr. 1911; Skorowidz osób, nazw geograficznych i ilustracji do dwudziestu (I–XX) tomów „Światowida”, Oprac. S. Nosek, W. 1954; Spis rzeczy z drugiego sześciolecia „Przeglądu Powszechnego” 1890–1895, Kr. 1896; toż […] z trzeciego sześciolecia […] 1891–1901, Kr. 1902; Grodziska-Ożóg K., Cmentarz Rakowicki w Krakowie, Kr. 1987; – Białynia-Chołodecki J., Pamiętnik powstania styczniowego w pięćdziesiątą rocznicę wypadków, Lw. 1913 s. 367; Pamiętnik jubileuszowy Konwiktu Chyrowskiego 1886–1911, Przemyśl 1911 (dot. syna S-i); Stosunki literackie polsko-bułgarskie. Studia, Red. J. Śliziński, Wr. 1971; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Ateneum” T. 2: 1896 z. 3, „Czas” 1896 nr 122, 131, Kalendarz Czecha R. 66: 1897 s. 96, „Kraj” R. 15: 1896 nr 22; – B. Jag.: sygn. 224649 V teka 20 (klepsydra S-i); – Bibliogr. dot. Heleny Sopodźkowej: Zagórowski, Spis nauczycieli; – Braterstwo – przyjaźń. Szkice z dziejów przyjaźni polsko-bułgarskiej, Oprac. J. Świerczyński, W. 1970; Życka L., Łęska M., Działalność popowstaniowa Polaków na ziemi mińskiej, W. 1939; – Wspomnienia pośmiertne z r. 1936: „Myśl Narod.” nr 46, „Nowa Książka” s. XLIII; – B. Ossol.: rkp. 16015 k. 19–20; B. Publiczna m. st. W.: rkp. 31 k. 74.
Stanislaw Tadeusz Sroka