Radwan Wacław Teofil (1887–1962), grafik, malarz. Ur. 6 II w Żarnowie (pow. opoczyński), był synem Bronisława i Marii z Reklewskich, młodszym bratem Stanisława (zob.) i starszym Mieczysława (zob.), bratem stryjecznym Józefa (zob.) i Władysława (zob.).
R. uczył się w Radomiu w siedmioklasowej szkole średniej, z której został w r. 1905 relegowany za udział w zorganizowaniu strajku szkolnego. W r. szk. 1905/6 zapisał się do warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych (SSP). Uczył się tam malarstwa u Konrada Krzyżanowskiego i Ferdynanda Ruszczyca, a następnie sztuki dekoracyjnej u Wincentego Trojanowskiego, studiował też rzeźbę pod kierunkiem Xawerego Dunikowskiego oraz architekturę wnętrz u Jana Gałęzowskiego. R. malował (olejno i akwarelą) przeważnie pejzaże. Szczególnie interesował się grafiką, zdobnictwem książkowym i projektowaniem wnętrz. W r. 1908 został nagrodzony przez Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w Warszawie za projekt konkursowy afisza wystawy „Sztuka w życiu dziecka”.
W r. 1910 otrzymał R. I nagrodę w konkursie ogłoszonym przez Tow. Opieki nad Zabytkami Przeszłości za projekt polichromii kościoła w Lubieniu na Kujawach. W styczniu 1912 wraz z grupą kolegów z SSP był współorganizatorem Stowarzyszenia Artystów Plastyków «Młoda Sztuka». Wraz z tym stowarzyszeniem wystawiał w TZSP m. in. w r. 1914. W t. r. został nagrodzony I nagrodą (200 rb) za rysunek okładki dla firmy lokomobili H. Lanz. W r. 1914 rozpoczął pracę nad polichromią kaplicy pałacowej w majątku Łubieńskich w Mieszawie koło Orszy na Białorusi. Tam zastał go wybuch pierwszej wojny światowej. Do r. 1918 przebywał w okolicach Orszy. Przez pewien czas administrował tam majątkiem Nitosławskich-Krasickich Jazwy (pow. sieński). Później prowadził ożywioną pracę społeczną w Centralnym Komitecie Pomocy Uciekinierom. Był instruktorem powiatowym z ramienia Komitetu, organizował szkołę rzemieślniczą, ochronki i pomoc materialną dla dwu i pół tysięcznej rzeszy wygnańców. Uczył też rysunków młodzież.
Po powrocie do Warszawy w r. 1918 R. przyjął początkowo pracę buchaltera w biurze budowy linii kolejowej między Sierpcem i Nasielskiem. Wkrótce jednak włączył się w działalność warszawskiego środowiska artystycznego. W r. 1919, wraz z rzeźbiarzem Stanisławem Ostrowskim, był współzałożycielem Klubu Artystycznego w hotelu Polonia i uczestniczył t. r. w czwartej wystawie sekcji plastyki w tymże Klubie. W styczniu 1921 brał udział w Zjeździe Plastyków w Krakowie, a po uchwaleniu przez Zjazd przystąpienia do Związku Plastyków Polskich (ZPP) R. wszedł do jego zarządu i do Rady Sztuki; w maju t. r. wziął udział w zjeździe delegatów tejże Rady w Poznaniu. W r. 1930 wszedł do Bloku Zawodowego Artystów Plastyków. W tym okresie R. projektował plakaty, druki ulotne i programy, a także meble i wnętrza. W r. 1919 uzyskał nagrodę za projekt mebli dla firmy «Bracia Jabłkowscy» w Warszawie. W r. 1926, razem z architektem Janem Stefanowiczem, dostał III nagrodę za projekt kościoła Opatrzności w Białymstoku (R. projektował wnętrze), zaś w r. 1928 II nagrodę w konkursie na projekty wnętrz gmachu Min. Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
R. związał się ze szkolnictwem artystycznym. Od r. 1921 prowadził zajęcia z grafiki użytkowej w warszawskiej Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa (MSSZiM). W t. r. dostał złoty medal na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Stosowanej w Paryżu za pracę pedagogiczną. W r. 1930 zorganizował w MSSZiM studium typograficzne i ilustracyjne, kładąc nacisk na związek ilustracji z drukiem i szatą graficzną książki. M. in. pod kierunkiem R-a został wydany (jako druk ćwiczebny uczniów MSSZiM) Cypriana Kamila Norwida „Fortepian Chopina” (W. 1933, w kilkuset egzemplarzach). W l. 1931–7 wykładał R. również naukę kompozycji i zdobnictwa w Instytucie Robót Ręcznych w Warszawie, gdzie uzyskiwali kwalifikacje zawodowe nauczyciele średnich szkół zawodowych i ogólnokształcących. Należał do Zarządu TZSP w Warszawie (w r. 1923 był członkiem Komitetu) i brał udział w wystawach zbiorowych w Zachęcie (w l. 1921–6). W r. 1925 uczestniczył w wystawie Związku Zawodowego Polskich Artystów Malarzy w Salonie Lewickich przy Marszałkowskiej. Za prace przy urządzaniu działu sztuki na Powszechnej Wystawie Krajowej (PWK) w Poznaniu (1929) otrzymał dyplom honorowy. Odbył dwie podróże zagraniczne do Danii (1936) i Francji (1937). W grudniu 1938 wszedł do Zarządu Głównego nowo powstałej Rady Naczelnej Centralnego Komitetu do Spraw Plastyki w Polsce, jako odpowiedzialny za sprawy szkolnictwa artystycznego. W okresie okupacji niemieckiej prowadził R. zajęcia z grafiki na tajnych kompletach. W l. 1942–4 był kierownikiem artystycznym w warszawskiej firmie wydawniczej M. Arcta i przygotowywał projekty książek, które miały ukazać się po wojnie (uległy one zniszczeniu w r. 1944). Również w tym okresie przygotowywał dla Ossolineum projekty graficzne opracowania nowych wydań J. I. Kraszewskiego, J. Słowackiego i C. K. Norwida; do realizacji tych zamierzeń nie doszło.
Po drugiej wojnie światowej R. zamieszkał w Zalesiu Dolnym koło Warszawy i powrócił do pracy pedagogicznej w MSSZiM przemianowanej na Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych (WSSP) im. C. K. Norwida. Od r. 1950 po zespoleniu WSSP z Akademią Sztuk Pięknych (ASP) wykładał w ASP grafikę. Od dn. 12 IV 1951 był profesorem zwycz. Był kierownikiemDoświadczalnej Pracowni Typograficznej przy Wydziale Grafiki ASP. Zainteresowania artystyczne R-a skupiały się przede wszystkim na grafice, zwłaszcza na drzeworycie, oraz zdobnictwie książkowym (ilustracje, kompozycja graficzna, oprawa). Próbował też innych dziedzin sztuki zdobniczej: kuł i trawił w metalu, uprawiał snycerkę, stolarkę i tkactwo. W l. 1946–56 powstały drzeworyty portretowe Jana Kochanowskiego, Henryka Dąbrowskiego, Fryderyka Chopina, Norwida, Gandhiego, w l. 1949–52 – Teka Sandomierska (6 drzeworytów). Z prac z zakresu zdobnictwa książkowego należy wymienić: opracowanie graficzne książki Marii Kownackiej „Tajemnica uskrzydlonego serca” (W. 1948), wykonane w l. 1949–55 ilustracje do „Pamiętników” J. Ch. Paska (2 drzeworyty), do „Starej Baśni” J. I. Kraszewskiego (8 drzeworytów), do „Godów życia” A. Dygasińskiego (2 drzeworyty), do „Pana Tadeusza” A. Mickiewicza (12 plansz drzeworytowych, W. 1955). W r. 1951 opracował jubileuszowe wydanie (w setną rocznicę I wydania) „Promethidiona” Norwida (kilkanaście egzemplarzy odbito w Pracowni Doświadczalnej ASP). R. wykonał też kilka ekslibrisów, m. in. J. Pakulskiego, H. i B. Wolskich, L. Sytego. Zmarł 30 VI 1962 w Zalesiu Dolnym: pochowany został na cmentarzu w Piasecznie.
Największy zbiór odbitek graficznych R-a (ok. 90 sztuk) znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie.
Z małżeństwa (zawartego 22 II 1919) z Marią z Nowackich miał R. córkę Hannę (ur. 1925).
Borowy W., Bibliografia Norwida, Pamięci Norwida, W. 1947 s. 90; Artyści plastycy okręgu warsz. ZPAP 1945–70; Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); Katalog II Ogólnopolskiej Wystawy Plastyki ZPAP, W. 1951/2; Katalog wystawy exlibrisów słowiańskich i wystawy zbiorowej exlibrisów R. Mękickiego, Lw. 1930; Rocznik CBWA 1956; Salon Wiosenny SPAP (katalog), W. 1947; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – Grońska M., Nowoczesny drzeworyt polski, Wr. 1971; Kamiński Z., Dzieje życia w pogoni za sztuka, W. 1975; Lam S., Książka wytworna, Lw. 1922; Piwocki, Hist. Akad. Sztuk Pięknych w W.; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Puciata-Pawłowska J., Dzieje Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Malarstwa, W. 1939 (fot.); Wiercińska, Tow. Zachęty; – Sprawozdania ZPAP za l. 1923–38; – „Sztuki Piękne” R. 7: 1931 s. 391; „Tyg. Ilustr.” 1928, półr. II, s. 504 (W. Husarski); „Ziemia” 1930 s. 466 (ilustr.); „Życie Warszawy” 1962 nr 155 s. 6 (nekrolog); – Centralne Biuro Wystaw Artystycznych w W.: Akta personalne R-a; IS PAN: Materiały Słownika Artystów Pol. (w nich m. in. dwa własnoręczne życiorysy artysty); – Kram J., Almanach exlibrisu polskiego XX w., Kr. 1948 (mszp.).
Maria Zakrzewska