Mężnicki Witold Marian Stanisław, krypt, i pseud.: męż., w. męż., (mw), Marek Dulęba, Old boy (1905–1970), publicysta, księgarz, działacz harcerski. Ur. 5 X w Częstochowie, był synem Jana, urzędnika Banku Handlowego, oraz Elżbiety z Korwin-Gąsiewskich. M. rozpoczął naukę w r. 1915/16 w prywatnym Gimnazjum I. Koźmińskiego w Częstochowie, kontynuował ją w Radomsku, a po przerwie, spowodowanej wypadkami wojennymi w l. 1918–20, w Krakowie i w Toruniu; egzamin dojrzałości złożył 19 V 1926 w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym w Bydgoszczy. To kilkakrotne przenoszenie się z jednej szkoły do drugiej spowodowane było służbowymi przenoszeniami ojca M-ego. W r. 1915 wstąpił w Częstochowie do Drużyny Skautowej im. Waleriana Łukasińskiego, następnie działał w harcerstwie w Radomsku, gdzie utworzył harcerski oddział Ochotniczej Straży Pożarnej, wreszcie w Poznaniu i w Toruniu był członkiem Komendy Pomorskiej Chorągwi Harcerzy. Organizował wtedy pierwsze wyjazdy toruńskich harcerzy nad polskie morze do Rzucewa.
W r. 1920 wstąpił M. jako piętnastoletni ochotnik do Wojska Polskiego i pełnił służbę w straży granicznej w Czeladzi nad Przemszą; działał również jako łącznik w drugim powstaniu śląskim (1920) między walczącymi oddziałami powstańczymi a zapleczem w kraju. W l. 1926–8 uczęszczał M. na Wydział Prawa Uniw. Pozn. Działał wówczas również w Regionalnym Kole Studentów Radomszczaków Uniw. Pozn. W r. 1928 przerwał studia uniwersyteckie, przeniósł się do Radomska i tam rozpoczął długoletnią pracę dziennikarską. Założył, wraz z Leonem Mroczkowskim, czasopismo „Ziemia Radomska”, którego był redaktorem. Kolejno redagował czasopismo „Opinia” w Kielcach, a następnie (od r. 1930) był jednym z redaktorów gazety „Dzień Pomorski” w Toruniu. Od tego czasu związał się już M. na stałe z Pomorzem. W styczniu 1937 przeniósł się do Gdyni, gdzie aż do końca sierpnia 1939 był redaktorem dziennika „Kurier Bałtycki”.
W chwili wybuchu wojny 1 IX 1939 M. znalazł się w Warszawie, gdzie od r. 1940, z Władysławem Dunin-Wąsowiczem, trudnił się handlem książkami w kiosku księgarskim zwanym «Księgarenką» przy Placu Napoleona (obecnie Powstańców Warszawy). Kiosk ten był zarazem punktem kontaktowo-informacyjnym polskiego podziemia i dużą składnicą podziemnej prasy polskiej. M. był wykładowcą na tajnych Wyższych Kursach Dziennikarskich, utworzonych ok. r. 1942 w Warszawie z inicjatywy Edmunda Męclewskiego, a działających w porozumieniu z Tajnym Uniw. Pozn., a także wiceprezesem tajnego Zrzeszenia Dziennikarzy Ziem Zachodnich. Po wybuchu powstania warszawskiego współpracował z prasą powstańczą. Po upadku powstania wywieziony do Pruszkowa, uciekł wraz z żoną z obozu, przedostał się do Częstochowy, następnie do Krakowa, by z końcem kwietnia 1945 wrócić do Gdyni. Tu otworzył własną księgarnię, która cieszyła się dużym uznaniem. Równocześnie M. pracował w l. 1945–7 jako redaktor techniczny wychodzącego wówczas jeszcze w Gdyni „Dziennika Bałtyckiego”. W lutym 1951 księgarnię M-ego przejął Dom Książki, a M. objął stanowisko kierownika sklepu antykwarycznego Desy w Gdyni. Równocześnie pisywał stale artykuły publicystyczne oraz recenzje teatralne do „Dziennika Bałtyckiego”.
W styczniu 1957 wrócił M. do pracy dziennikarskiej i objął stanowisko kierownika działu kulturalno-oświatowego w „Dzienniku Bałtyckim” oraz redaktora dodatku naukowo-literackiego tegoż dziennika – „Rejsy”; od 1 VIII 1960 był sekretarzem redakcji „Dziennika Bałtyckiego”. Od r. 1945 M. był przewodniczącym Oddziału Morskiego Związku Zawodowego Dziennikarzy; na I Kongresie Dziennikarzy Zachodnich, który się odbył w r. 1946 w Poznaniu, M. reprezentował dziennikarzy Wybrzeża. Należał do Tow. Łączności z Polonią Zagraniczną. W r. 1961 otrzymał nagrodę miasta Gdańska za działalność publicystyczną w dziedzinie społeczno-kulturalnej regionu gdańskiego. Zmarł nagle w Gdańsku 5 V 1970, pochowany został 8 V na cmentarzu Witomińskim w Gdyni. M. był odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964), Krzyżem Partyzanckim (1968), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1954), Odznaką Grunwaldzką (1964), honorowymi odznakami Za Zasługi dla Gdańska (1960) i in.
M. od r. 1935 był żonaty z Marią z Traciłowskich, anglistką, redaktorką w l. 1934–9 czasopisma Instytutu Bałtyckiego w Gdyni „Baltic and Scandinavian Countries”, po wojnie wicedyrektorką Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk oraz kierowniczką Studium Języków Obcych Uniwersytetu Gdańskiego. Małżeństwo było bezdzietne.
Stryj M-ego Józef Mężnicki (1876–1942), kanonik włocławski, brał udział w strajku szkolnym 1905 r., założył częstochowskie koło Spółdzielni «Jedność». Aresztowany przez Niemców, zginął w Oranienburgu w r. 1942.
Fot. w posiadaniu rodziny: Marii Mężnickiej w Gdyni oraz Zdzisława Mężnickiego w Warszawie; – Pazyra S., Z dziejów książki polskiej w czasie drugiej wojny światowej, W. 1970; Serwański E., Wielkopolska w cieniu swastyki, W. 1970; Walicka M., Próba wspomnień, Gdynia 1968; Wigura K., Długa lekcja, W. 1970; Wspomnienia dziennikarzy z okresu okupacji hitlerowskiej, W. 1970; – „Dzien. Bałtycki” 1970 nr z 6 (fot.) i 9 V; „Głos Wybrzeża” 1970 nr z 6 (fot.) i 9/10 V; „Księgarz” 1970 nr 1 s. 61, nr 3 s. 59; „Litery” 1970 nr 6 s. 39; „Roczn. Hist. Czasopiśmiennictwa Pol.” T. 10: 1971 z. 4 s. 535; „Stolica” 1970 nr 18 s. 16; „Wieczór Wybrzeża” 1970 nr z 6 V (fot.); – Informacje rodziny, wspomnienia osobiste autora.
Marian Pelczar