Mimo tego, że źle skończył,   stał się legendarnym bohaterem dla artystów i  ludu.  Jego kontrowersyjna postać obrosła  sławą w literaturze i sztuce. Budziła zainteresowanie pisarzy, kompozytorów i malarzy. Stał się on też bohaterem ludowych pieśni ukraińskich. Jego burzliwe dzieje szczególnie przemawiały do wyobraźni romantyków. W XIX wieku, w różnych stronach świata, powstawały liczne o nim utwory. Poświęcili mu poematy m.in. G. Byron, A. Puszkin, V. Hugo, tragedie J. Słowacki i R. von Gottschall, powieści J. T. Bułharyn, F. Rawita-Gawroński i B. Łepkyj.   F. Liszt zadedykował mu etiudę fortepianową, przerobioną potem na poemat symfoniczny. Opery o nim komponowali: Ukrainiec Petro Sokalśky, Rosjanin Piotr Czajkowski, Francuzka Marie Grandval, Włoch Carlo Pedrotti, Hiszpan Felipe Pedrell czy Rumun Mauriciu Cohen-Linaru. Jego przygoda miłosna z czasów młodości, kiedy nagi przywiązany został do konia i pognany w step, zainspirowała obrazy Horacego Verneta, Louisa Boulangera, Eugene’a Delacroix’a, Théodore Chassériau i wielu innych. Trafiła  ona nawet do cyrków, gdzie była inscenizowana jako popisowy numer  woltyżerki.

Więcej informacji, ciekawostek i materiałów na temat hetmana Jana (Iwana) Mazepy znajdziesz w jego biogramie i na innych stronach naszego serwisu.